RADYO VE TELEVİZYONDA PROGRAM YAPIMI

Radyo için hazırlanacak bir programın konusunu belirlemek, bir anlamda programın amacını da belirlemek demektir. Programın biçimi de öncelikli olarak seçilen konuya ve amaca bağlı olarak belirlenir.

Açık oturum, dinleyici sorularının alınması ve cevaplanması durumunda "forum" haline dönüşmektedir. Radyodan tartışmayı izleyen dinleyiciler, açık oturuma telefon sorularıyla katılabilmektedir.

Panel uzman kişilerin açık oturum tanımında olduğu gibi toplumun tümünü ya da bir bölümünü ilgilendiren güncel, siyasal, sosyal ve bilimsel konular veya sorunlar üzerinde tartışmalarıdır. Panelin açık oturumdan farkı, tartışılan konu üzerinde karara varmaktan çok sorunu çeşitli yönleriyle aydınlatmak, farklı görüşleri, farklı anlayışları ortaya koymaktır.

İntro süresi, şarkının başladığı andan şarkı sözüne kadar geçen süredir. Genellikle ticari radyo istasyonlarında radyo programcısı bu intro süresinde anonsunu yapar.

Bir radyo programı hazırlanırken kullanılacak olan dilin ve anlatım biçiminin radyoya özgü olması gerekmektedir. Radyoda kullanılacak metni işitsel metin olarak tanımlamak mümkündür.

Drive time,bir radyo istasyonunun zaman çizelgesindeki programlama dilimidir. Bu zaman dilimi en çok dinleyiciye ulaşılan, sabah işe gidiş ve akşam eve dönüş saatlerinde yolda geçirilen zamanda dinlenen saatleri tanımlamaktadır.

Kullanılan sözü daha belirgin hale getirmek, vurgulamak için kullanılan ve genellikle sözsüz olan müzik kullanımına fon müziği denir. Fon müziği kullanımında, müziğin sözleri arka plana atmamasına dikkat edilmelidir.

Bant yayını (yazımlanmış-önceden kaydedilmiş) olan her tür program kurgu aşamasından geçmektedir. Bunun nedenlerinden biri yapılan seslendirmelerde yapılan hataların, duraklamaların, kayıtta yer almış istenmeyen seslerin düzenlenmesine; efekt, cıngıl, röportaj, müzik gibi unsurların da program akışı içinde eklenmesine gerek duyulmasıdır. Aslında kurgu aşaması, bir programın yayınlanmaya hazır hale getirilmesi demektir.

Günümüzde çoğu radyo istasyonu yayın aşamasından geçmiş olan pek çok programı kendi web sayfalarından tekrar dinlenebilme hizmetini dinleyicilerine sunmaktadır. Podcast adı verilen bu hizmet sayesinde dinleyicilere, radyo programlarının ses dosyaları haline getirilerek internetten istenilen herhangi bir zamanda ve yerde dinleyebilme imkanı sağlamaktadır.

Piyano biçimindeki tuşlarla yönetilen ve doğal seslerin, efektlerin toplandığı araçlara "meletron" adı verilir.

Bir radyo istasyonu kurulurken öncelikle, bu istasyonla ne yapılacağı, ne tür insanlara ne tür bir içerikle ulaşılacağı istasyonun amaçları, hedef kitlenin belirlenmesi gerekir.

Çok Sesli Programlar, ikiden fazla sesin kullanıldığı, açık oturum, forum, panel, yuvarlak masa gibi bir konunun derinlemesine ele alınır.

Bu bileşenlerin tam anlamıyla yerine getirilmesi oyun yazarı, dramaturg, yönetmen, efektör, oyuncular, program yapımcısı ve teknik elemanların ekip çalışması ile ortaya çıkmaktadır.

Dinleyici listesi kesin olmadığından program künyesinde yer almaz.

En çok radyo dinlenen zamanları belli hedef kitle açısından drive time olduğunu göstermektedir. Sözgelimi; çocuklara yönelik bir programın okul saatleri dışında yayınlanması.

Bir radyo program yap›mında kullanılan temel unsurlar; •İnsan Sesi • Müzik • Efektler olmak üzere üç şekilde sınıflandırılmaktadır.

Tanıtım (Sinyal) Müziği, programı yayın akışı içinde bulunan diğer programlardan ayırmak için kullanılan müziktir. Programın başında ve sonunda yer alır.

Yapay efektler, iç efektler olarak da tanımlanır ve seslendirme sırasında bir efektin mekanik olarak özel araçlarla yapılması veya yaratılmasıdır. Örneğin "bir kapı çarpma sesinin, uygun mikrofon kullanımı ile patlayan bir silah sesi haline gelebilmesi".

Aşamalar sırasıyla: Araştırma, Öneri, Planlama, Metin yazma, Prova, Seslendirme, Kurgu, Zamanlama, Denetim ve Yayın aşamalarıdır.