RADYO VE TELEVİZYONDA PROGRAM YAPIMI - Deneme Sınavı - 7

Yazar kişilerin kişiliklerini oluştururken doğrudan çizim, dolaylı çizim olmak üzere iki ana yöntem kullanılır.

Diziler türlerine göre, bölüklü ve uzun soluklu olmak üzere iki ana başlık altında sınıflandırılır. Bölüklü diziler; durum güldürüsü, eylem güldürüsü, aile-kişilik güldürüsü ve dramatik güldürüler olmak üzere ayrım gösterir. Uzun soluklu diziler ise pembe dizilerdir.

Dizilerin her bir bölümünün ortalama yarım saati kapsayan bir süresi vardır. Reklam yayınları da bu sürenin içindedir. Genellikle 30-40-60 dakikalık sürelerdir. 

Ayrıca dizilerde her bir bölüm sürekli ana ve yan kişilikler ve o günkü konuya katılan geçici kişiliklerle sürer.

Senaryo yapım süreci içinde, yapımın özünü, temelini oluşturan 40 sayfadan başlayıp 100 ya da ender olarak daha çok sayfadan oluşacak biçimde düşünülerek hazırlanan yazılı metindir.

Dizi senaryosu yazımı beş evrede tamamlanır. Birinci evrede tema belirlenir, ikinci evre taslak öykünün yazılmasıdır. Üçüncü evre geliştirim (treatment) yazımıdır. Dördüncü evre öykünün bölümlere, ayrımlara, sahnelere ayrıldığı ayrımlama evresidir. Beşinci evre çekim senaryosunun yazıldığı evredir.

Taslak öykü şu bilgileri içerir; tema kesin olarak ortaya çıkar. Zaman ve çevre belirlenir. Ana ve diğer önemli kişiler belirlenir ve yaşları ile kişiye ilişkin bilgiler ortaya konur. Olaylar örgüsündeki olayı başlatan çatışma ayrıntıya girilmeden kısa kısa açıklanır. Doruk nokta ve çözüm belirtilir.

Senaryo yazım evrelerinin dördüncü evresi, öykünün bölümlere, ayrımlara ve sahnelere ayrıldığı ayrımlama evresidir. Ayrımlama evresi içinde yer alan sahne; aynı kişilerin aynı dekor içinde, aynı anda yer aldıkları çekimler bütünüdür.

Çekim senaryosu, senaryonun çekime hazır en son aşamasıdır. Çekim senaryosunda; kamera hareketleri, çekim ölçekleri, sahnelerin nerede ve ne zaman çekileceği, oyuncu hareketleri gibi bilgiler yer alır.

Senaryonun içsel yapısını tema, öykü/öyküleme, kişileştirme, zaman ve mekan, konuşturma örgüsü (diyalog) oluşturmaktadır.

Her öykü senaryo olmaz, senaryo olabilmesi için kesinlikle öykülemenin (dramatik yapı) olması gerekir. Bir anlamda öykünün düzenlendiği dokuya öyküleme denir. Çatışmalar ve düğümler öykülemeyi oluşturur.

Zincirlemede bir görüntü yavaş yavaş kaybolurken diğer görüntü yavaş yavaş belirginleşir. Görüntüden alınan ve görüntüye verilen resimler bir an birbirlerinin üzerine biner. Zincirleme bir zaman geçişi belirtilmek istendiğine kullanılır.

Dimmer ifade edilen ayarlama aracıdır.

İntercom bir iç haberleşme bağlantı aracıdır.

Stüdyo şefi yönetme yardımcı kişidir.

Yapımcı yapım ile ilgili süreçlerden sorumludur.

Işıkölçerin yaptığı işin tanımı verilmiştir.

Yapımcı; programın yapımından sorumlu olan yapımcı, programın tasarım aşamasından yapım ve yayın aşamasına kadar olan tüm süreçlerde idari ve mali sorumluluğu üstlenen, bu sorumluluğu ile, yapımın sanatsal yönüne katkıda bulunan, yapımın maliyetini belirleyen, yapımda görev alacak kişileri seçen, yönetmen, yayın ve yapım ekibi ile iletişimi sağlayan ve koordine eden kişidir. Yapımcı, senaryo yazarını ve yönetmeni belirler, yönetmenle birlikte oyuncuları, sunucuları, program konuklarını ve tüm çekim ekibini seçer. Ayrıca; • Yapımın genel planlamasını ve bütçesini yapar. • Her çekim için mekân ve oyuncu planlamasını hazırlar. • Çekimlerde kimin, ne zaman ve nerede görev alacağını belirler. • Parayı denetler.

Kameraman, çekimlerde kamerayı kullanmaktan, görüntü yönetmeninin önerdiği ve yönetmenin uygulamak istediği çekimleri gerçekleştirmekten sorumludur. Kameraman sadece kamerayı kullanmakla kalmaz, aynı zamanda kameranın konumlandırılmasından, teknik denetimini yapmaktan, yönetmen, ışık yönetmeni ve ses teknisyeni ile birlikte çalışmaktan ve sahnelerin çekimini yapmaktan sorumludur. Kameramanın çekimdeki görevleri şu şekilde sıralanabilir: • Kamera ve kameranın aksesuarlarından (filtreler, kamera sehpası, objektifler, bant vs) sorumludur. • Provalar sırasında aksiyonu izler, çekim sırasında iyi bir görüntü elde edebilmek için tüm hazırlıkları yapar.( Akü bağlantısı, kablolar, güç kaynağı, doğru objektif kullanımı, doğru diyafram ve netlik, doğru filtre takılması, gibi) • Kameranın konumunu belirler, sette uygun yere yerleştirir, kameranın dengesini yapar ve çekim için hazır tutar. • Yönetmen tarafından istendiğinde kamerayı dolly, vinç, gibi özel araçlar üzerine yerleştirir. • Kamera ve donanımlarının güvenliğinden sorumludur.

Sanat yönetim ekibi; sanat yönetmeni, sanat yönetmeni asistanı, set amiri, aksesuar sorumlusu, makyajcı, kostüm tasarımcısı ve sorumlusundan oluşur.

Senaryo yazarı ise yazım ekibinde yer almaktadır.