RADYO VE TELEVİZYONDA PROGRAM YAPIMI - Deneme Sınavı - 4

Stüdyo çekimlerinde, ışık yönetmeni, ışık asistanı ve ışık teknisyenleri görev alır. Küçük stüdyolarda genellikle bu görev tek kişi tarafından yapılır. Işık yönetmeni ışığın tasarımından, onun uygulanmasından sorumludur. Program sırasında, ışığın denetimini yapmak da onun sorumluluğundadır.

Ses ekibi (ses yönetmeni, ses asistanı, boom operatörü).

Tek kamera stüdyo ya da dış yapımlarda yönetmen, değişik çekim teknikleri kullanabilir. Bunlardan birincisi, master çekim tekniğidir. Bu çekim tekniğinde sahnenin ya da aksiyon alanının tamamı genel çekimle görüntülenir.

Ses yönetmeni, programın çekim sırasında ve kurgu aşamasında sesle ilgili tüm işlemlerden sorumludur. Ses yönetmeni, çekimde kullanılacak ses cihazlarını ve çekimin açısına ve konusuna göre kullanılacak mikrofonları seçer, yerlerini belirler, yerleştirir, ses tasarımını yapar, gerekli ses düzeyini belirler, seslerin kaliteli bir şekilde kaydedilmesini sağlar, kaydedilen sesin niteliğine ve kullanılabilirliğine karar verir ve ses raporunu hazırlar. Ses ekibinin yönetilmesi de ses yönetmeninin görevidir. Ses yönetmeni, kurgu aşamasında konuşma, doğal ses, müzik gibi ses kanallarının oluşturulmasından ve ses miksinin yapılmasından da sorumludur.

Kameramanın çekim sırasında sette hazır hale getirilmesinden, çekim sırasında netliğin kontrol edilmesinden ve çekim sonrası tüm aksesuarları ile birlikte kameranın toplanmasından sorumlu yardımcıları vardır. Bu asistanlar kamerayı çekime hazırlamaktan, objektiflerin ve filtrelerin takılıp çıkarılmasından, kameranın temizliğinden ve çekim sonrası kontrollerinin yapılmasından sorumludur. Kamera asistanlarının en önemli görevi ise, çekim sırasında kamera ve oyuncu hareketleri nedeniyle değişen netliğin takibini yapmak ve doğru bir netliği sağlamaktır.

Programın yapımından sorumlu olan yapımcı, programın tasarım aşamasından yapım ve yayın aşamasına kadar olan tüm süreçlerde idari ve mali sorumluluğu üstlenen, bu sorumluluğu ile, yapımın sanatsal yönüne katkıda bulunan, yapımın maliyetini belirleyen, yapımda görev alacak kişileri seçen, yönetmen, yayın ve yapım ekibi ile iletişimi sağlayan ve koordine eden kişidir. Yapımcı, senaryo yazarını ve yönetmeni belirler, yönetmenle birlikte oyuncuları, sunucuları, program konuklarını ve tüm çekim ekibini seçer.

Kameraman, çekimlerde kamerayı kullanmaktan, görüntü yönetmeninin önerdiği ve yönetmenin uygulamak istediği çekimleri gerçekleştirmekten sorumludur.

TV program yaratım sürecinde senaryo, istisnalar hariç senaryo yazarları tarafından yazılır. Senaryo yazılı bir metindir. Senaryo yazarı (senarist), bilgi birikimi, deneyimi ve yaratıcılığı ile senaryoyu görsel ve işitsel yapısı güçlü bir metin haline getiren bir kişidir.

Yapımcı, senaryo yazarını ve yönetmeni belirler, yönetmenle birlikte oyuncuları, sunucuları, program ko­nuklarını ve tüm çekim ekibini seçer. Ayrıca; • Yapımın genel planlamasını ve bütçesini yapar. • Her çekim için mekân ve oyuncu planlamasını hazırlar. • Çekimlerde kimin, ne zaman ve nerede görev alacağını belirler. • Parayı denetler. 

Kameramanın görevleri;Kamera ve kameranın aksesuarlarından (filtreler, kamera sehpası, objektif­ler, bant vs) sorumludur. • Provalar sırasında aksiyonu izler, çekim sırasında iyi bir görüntü elde edebil­mek için tüm hazırlıkları yapar.( Akü bağlantısı, kablolar, güç kaynağı, doğru objektif kullanımı, doğru diyafram ve netlik, doğru filtre takılması, gibi) • Kameranın konumunu belirler, sette uygun yere yerleştirir, kameranın dengesini yapar ve çekim için hazır tutar. • Yönetmen tarafından istendiğinde kamerayı dolly, vinç, gibi özel araçlar üzerine yerleştirir. • Kamera ve donanımlarının güvenliğinden sorumludur. 

Işıkölçer: Doğru diyafram açıklığı ve örtücü hızını belirleyebilmek için varolan ışığın miktarını ölçer. 

Dolgu ışık, ana ışık kaynağının karşı tarafına yerleştirilir. Işığın şid­detinin ayarlanmasında yumuşatıcı filtrelerden yararlanılabileceği gibi, ışık kay­nağının nesneye olan mesafesinin değiştirilmesi de bir yöntem olarak kullanıla­bilir. Dolgu ışık kaynağının şiddetinin ayarlanması sırasında ana ışık kaynağının kapatılması gerekir. Dolgu ışık, gölge yaratmayan yumuşak bir ışıktır. Hem ana ışık kaynağının neden olduğu gölgenin sertliğini azaltır, hem de gölgede kalan ay­rıntıları belirginleştirir. Dolgu ışık pozlama değerini ya da sahnede var olan ışığın şiddetini değiştirmemelidir. Yalnız olarak kullanıldıklarında istenmeyen gölgeler oluşturmazlar. Dolgu ışığın şiddeti hiçbir zaman ana ışığın şiddetini geçmemeli­dir. Dolgu ışığın şiddeti ana ışığın şiddeti ile aynı olduğunda nesnenin formu ortaya çıkmaz, üçün­cü boyut ya da derinlik elde edilmez.

Karakter jeneratörleri, her boyda ve farklı yazı tiplerinde(font) yazı yazabilen, ya­zılara hareket verebilen, canlı görüntü üzerine yazı bindirebilen, basit grafikler çizebilen, bunları hareketlendirebilen, yaptığı işlemleri hafızaya alabilen gerekti­ğinde yayına gönderebilen cihazlardır. 

stüdyo ekibi (teknik yönetmen, stüdyo şefi, kamera kontrol, resim seçici, yayın sorumlusu, altyazı, grafik, kayıtçı,vb.)

Sanat Yönetmeni; senaryoya uygun olarak, kullanılacak mekânları tasarlayan, dekorun yapımını yöneten, kurulmasını sağlayan, aksesuar ve kostümleri tasarlayan, bulan ve kullandığı malzemeleri programın amacına göre düzenleyen kişidir.

Çoklu kamera stüdyo yapımlarından farkı, sürecin kesintili olmasıdır. Çoklu
kamera yapımlarında çekim, başladıktan sonra kesintisizce devam eder ve program kurguya gerek duyulmadan tamamlanır. Oysa tek kamera yapımlarında her çekim tek tek planlanır ve gerçekleştirilir. Programın tamamlanması, kaydedilen çekimlerin senaryodaki sıraya göre kurgulanması ile gerçekleşir.
Çoklu kamera stüdyo yapımlarında süreç, kesintisiz olması nedeniyle ses, ışık ve
oyuncu hareketleri, değişik kamera açıları düşünülerek tasarlanır. Oysa tek kamera yapımlarında her çekim için ayrı ışık, ayrı ses ve ayrı kamera konumları belirlenir.
Tek kamera yapımlarında yönetmen en iyi çekimi elde edene kadar çekimi tekrar
etme imkanına sahiptir. Çekimleri değişik açılardan, değişik uzaklıklardan, farklı
kamera konumlarından yapabilir. Bu kurguda kurgucuya seçme imkanı verir.
Tek kamera yapımlarının avantajı, sahnelerin senaryodaki sıraya göre çekilmemesidir.
Çok nadir durumlarda çekimler senaryodaki sıraya göre gerçekleştirilir.
Sahnelerin senaryodaki sıraya göre dizilmesi kurgu aşamasında olur.

Stüdyo çekimlerinde en önemli mekanlardan birisi kontrol odasıdır. Kontrol odasında, resim seçme masası, kamera kontrol ünitesi, ışık ve ses masası, kayıt ünitesi, karakter jeneratörü, monitörler gibi teknik cihazların bulunur.

İntercom: Tüm reji grubu, kameramanlar, stüdyo şef(ler)i ve sunucu(lar) arasındaki iletişimi sağlayan bir tür telsiz sistemidir.

Çekim (yapım) sürecinin aşamaları şu şekilde sıralanabilir: Teknik ekip ve ekipman, kostüm,dekor çekim saatinden önce hazır duruma getirilir. Kamera ve onun yardımcı gereçleri kurulur. Işık ve ses ekibi hazırlıklarını tamamlar. Oyuncu kostüm ve makyajları yapılır. Daha sonra çekim provası yapılır ve çekim gerçekleştirilir.

Yapım aşamasında ses ekibi; ses yönetmeni, ses asistanı ve boom operatöründen oluşur.