RADYO VE TELEVİZYONDA PROGRAM YAPIMI - Deneme Sınavı - 16

Kablolu yayın: Radyo, televizyon ve veri yayınlarının kablo, cam iletken ve benzeri bir fiziki ortam üzerinden abonelere ulaştırılmasını sağlayan yayın türü olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap C'dir.

Primetime: En çok kişinin televizyon izlediği zaman aralığıdır.

Kitle iletişim araçlarının belirlenen bu işlevleri iletişim sürecinde yer alan
“kaynak” açısından incelendiğinde; bilgilendirmek, öğretmek, eğlendirmek, önermek ya da ikna etmek olarak ifade edilirken, “hedef kitle” açısından incelendiğinde; anlamak, öğrenmek, eğlenmek, karar vermek olarak belirtilmektedir

Kitle iletişim araçlarının belirlenen bu işlevleri iletişim sürecinde yer alan
“kaynak” açısından incelendiğinde; bilgilendirmek, öğretmek, eğlendirmek, önermek ya da ikna etmek olarak ifade edilirken, “hedef kitle” açısından incelendiğinde; anlamak, öğrenmek, eğlenmek, karar vermek olarak belirtilmektedir

İletişim aracı olan radyo, 1920’li yıllardan itibaren farklı sosyo-ekonomik yapıdaki dinleyici kitlelerine ulaşmaya başlamış ve aracın en önemli üstünlüğü ikna
edici olmasından kaynaklanmıştır.

Bir kitle iletişim aracı olarak 1940’lı yıllardan itibaren aynı anda milyonlarca
geniş izleyici kitlelerine (farklı sosyo-ekonomik yapıda) ulaşmaya başlayan televizyon ise, kulağa seslenmesinin yanı sıra göze de hitap etmesi ve hareket öğesi
içermesi nedeniyle bireylerin eğitilmesi, eğlenme, bilgi alma, ürün ve hizmetlerin
tanıtılması gibi amaçlar için kullanılmaktadır.

Televizyonda yayınlanan eğitim program türleri şöyledir: Çocuk Programları,
Örgün Eğitim Programları, Yaygın Eğitim Programları, Eğitim Spotları, Bilgi-Beceri
Programları, Sağlık Programları ve Gençlik Programları’ dır.

Kitle iletişim araçlarının işlevleri ilk kez Laswell (1960) tarafından bilgi verme, ikna etme ve toplumsallaştırma olarak ortaya konmuş ve Charles Wright (1961) bu işlevlere eğlendirme işlevini eklemiştir. Kenneth Boulding (1962) ise, ürün ve hizmetleri tanıtma fonksiyonunun da bu işlevlerden biri olduğunu belirtmiştir.

İnandırma ve Harekete Geçirme İşlevi: Radyo ve televizyon bir kitle iletişim aracı olarak ortaya çıkışından bu yana; izler kitleleri ikna ederek, kazanç artırma ve satın almaya yönelterek yaşam biçimlerinin değişmesinde rol oynayan önemli araçlar haline gelmiştir. Radyo ve televizyonun inandırma ve harekete geçirme işlevi, tanıtım ve reklam türü yapımlarda daha fazla ön plana çıkmaktadır. Bunun nedeni, program türünün temel amacının reklamı yapılan ürün ya da hizmettin satın alınmasını sağlamaktır.

Radyo ve televizyonla iletişim söz konusu olduğunda ise, mesajı oluşturan bir kaynak (kanal sahibi, yapımcı, sunucu) televizyon mesajının oluşturulduğu bir radyo ve televizyon gösterisi (program), bu gösterinin dinlenebilmesi izlenebilmesi için teknik bir alt yapı (kablo, anten, sayısal teknolojiler v.b), mesajın hedefi olan alıcılar (dinleyiciler/izleyiciler) ve dinleyiciler/ izleyiciler üzerinde bir etki ve bu etkinin sonucu olan ve kısa ya da uzun dönemde ortaya çıkan tepki (geri besleme) olması gerekir. Radyo ve televizyonun mesajını oluşturan programlar izleyicilere ulaşmak ve onları programın amacına uygun olarak etkilemek için yapılır.

Kültür programları; kültürel yapının geçmişten gelecek kuşaklara aktarılmasını sağladığını, titiz ve ciddi bir araştırma aşaması gerektirdiğini, malzeme sınırlılığının olmadığını ve toplumsal birliğin ve uzlaşmanın sağlanması açısından önemli olduğu söylenebilir. Kültür programları kategorisinde; belgeseller, bilgi-kültür yarışmaları, sanat programları, sohbet programları ve gösteri sanatı ile ilgili programlar yer almaktadır.

Kültür programları kategorisinde; belgeseller, bilgi-kültür yarışmaları, sanat programları, sohbet programları ve gösteri sanatı ile ilgili programlar yer almaktadır.

Televizyonda yayınlanan reklam türleri: Kuşak reklamlar, özel tanıtıcı reklam programları ve spot reklamlar, doğrudan satış reklamlar, çerçeve, logo, altyazı, bant reklamlar, sanal reklam ve program desteklemesinden oluşmaktadır. Çerçeve, Logo, Altyazı Bant Reklamlar: Program yayın esnasında ekrandaki görüntü üzerine, programın bütünlüğünü bozmamak kaydıyla, tanıtımı yapılan ürün, hizmet veya kuruluşun reklamının alt yazı geçmek, logosunu göstermek veya görüntüyü çerçevelemek suretiyle yapılan reklamlar.

Doğrudan Satış Reklamları: Reklamı yapılan ürün ve hizmetlerin alımını, satımını ve kiralanmasını, reklama cevap veren kişinin adresinde gerçekleştireceği
veya sağlayacağı mesajını veren reklamlardır.

Fiili Dinleyici/İzleyici: Fiili dinleyici/izleyici kavramı ise, belli bir anda belli bir radyo/televizyon kanalını izleyen kişilerdir. Fiili izleyici kitlesi, potansiyel kitle içinde çok küçük grupları yani belli bir anda belli bir radyo kanalını dinleyen televizyon kanalını izleyen kişilerin toplamını ifade etmektedir.

Özel radyo ve televizyon kuruluşlarının varlığı ve faaliyetleriyle yayın yapan ticari sistemlerde, yayın politikaları genellikle en son kazanç elde etmek amacı esas alınarak belirlenmekte, ancak çoğu kez bu kuruluşların üstünde genel yayın esaslarını ve radyo ve televizyon yayıncılığına ilişkin diğer ilkeleri belirleyen bir politika uygulayıcı ve denetleyici bir kurul da bulunmaktadır. Türkiye’de bu görev Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) tarafından yürütülmektedir.

Dinî tören yayını içine hiçbir şekilde reklam ve tele-alışveriş yayını yerleştirilemez.

Televizyon ve radyo yayın hizmetlerinde reklam ve tele-alışveriş de MADDE 10’da düzenlenmiştir. 
Tele-alışveriş yayınları hariç her türlü reklam yayınlarının oranı, bir saat başından bir sonraki saat başına kadarki yayın içinde yüzde yirmiyi aşamaz. Program tanıtımlarının oranı, bir saat başından bir sonraki saat başına kadar ki yayın içinde yüzde beşi aşamaz. Sesli ve görüntülü bir uyarı ile açıkça belirtilerek, kesintisiz en az on beş dakika süreyle tele-alışveriş yayını yapılabilir. Bu yayının süresi bir gün içinde toplam bir saati aşamaz. Ücretsiz yayınlanan ve Üst Kurul tarafından tavsiye edilen kamu hizmeti duyuruları reklam sürelerine dâhil edilmez. Dinî tören yayını içine hiçbir şekilde reklam ve tele-alışveriş yayını yerleştirilemez.

Türkiye Avrupa Sınırötesi Televizyon Sözleşmesini 7 Eylül 1992 tarihinde imzalamış ve sözleşme 1Mayıs 1994’de yürürlüğe konulmuştur. Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun’da Avrupa Sınır ötesi Televizyon Sözleşmesi’nde yer alan ana ilkelerin hepsi bulunmaktadır.

Haber bültenlerinde, çocuk programlarında ve dinî programlarda ürün yerleştirmeye izin verilmez.