RADYO VE TELEVİZYONDA ÖLÇÜ BAKIM

SDTV olarak tanımlanan normal çözümlemeli yayınların elektronik görüntü bilgisi saniyede 25 ardışık kareden oluşur. Her bir karede 625 satır ve her bir satırda da 440 ışık değişimi bulunur. Bu standartlara sahip analog TV yayını “SD format” olarak tanımlanır.

EFP kameralar dört bölümden oluşur. Bunlar:

-Gövde

-Gövdeye bağlı lensler

-Kamera ayarlarının kablo vasıtasıyla uzaktan ayarlanabilmesini sağlayan

kontrol paneli (RCP, Remote Control Panel, Uzaktan Kontrol Paneli)

-Kamera gövdesiyle ve kontrol panelinden gelen bilgilerin işlenip değerlendirildiği kamera kontrol ünitesi (CCU, Camera Control Unit, Kamera Kontrol Ünitesi)

ENG Kameralar dışçekim kameralarıdır. Üzerlerinde video ve ses kayıt üniteleri vardır. Bazı çekimlerde TV stüdyosundaki diğer EFP kameralarla birlikte kullanmak gerekebilir. Fakat ENG kameralarda CCU ünitesi olmadığından, harici referans sinyaliyle sisteme bağlanmaları gerekir. Stüdyodaki ENG ve EFP kameralar arasında aynı renk ve ton seviyelerini elde edebilmek oldukça zordur.

Prompter: Kameralarda objektifin önüne takılırlar. Bilgisayar aracılığıyla gönderilen yazıların televizyon sunucusu tarafından okunmasını sağlayan sistemdir. Bu sistem sayesinde, sunucular ellerindeki metne bağlı kalmadan kameraya bakarlar ve prompter ekranına gönderilen yazıları okuyarak izleyicilere ulaşırlar. Özel kaplamalı saydam bir cama sahip olan bu düzenek sayesinde, kamera tarafından alınan görüntülerde hiçbir kusur olmaz.

Kontrol odasında yer alabilecek başlıca görüntü cihazları şunlar olabilir:

Video Monitörler

Resim Seçme Masası (Vision Mixer)

Kamera Kontrol Panelleri

Karakter Jeneratörü (KJ)

Playout Sistemleri

Resim seçme masası görüntü efektleri ve animasyon dahil çeşitli kaynaklardan gelen görüntülerin kayıt cihazı girişine ya da yayına verilmesini sağlar. Kaynaklardan gelen görüntüler ayrı ayrı bu cihazın girişlerine verilir. Yönetmenin isteği doğrultusunda kayıt cihazına ya da doğrudan yayın çıkışına aktarılır. Bu masayı kullanan kişi “resim seçme operatörü” olarak tanımlanır.

Kamera kontrol panelleri çekim öncesinde kamera ayarlarının uzaktan yapıldığı cihazlardır. Teknik kitaplarda RCP (Remote Control Panel, Uzaktan Kontrol Paneli) olarak tanımlanırlar. Bu bölümden sorumlu kamera kontrol operatörü çekimde kullanılacak olan kameraların video sinyal seviyelerini, renk ve ışık ayarlarını çekim öncesi hazırlar. Çekim esnasında da değişiklikler gözlemlenir ve gerektiğinde tekrar ayarlanır. Çekim anında yapılan bu ayarlar kaydı etkilemeyecek şekilde yapılmalıdır.

Karakter jeneratörü “altyazı cihazı” ismiyle de bilinir ve kısaca “KJ” olarak adlandırılır. Bu cihazlar özel yazılımlar ile bilgisayar tabanlı olarak çalışırlar. Önceden, stüdyonun grafik-dekor bölümünde grafikler ve yazılar hazırlanır. Video görüntüye, resim seçme operatörü tarafından, yönetmenin istekleri doğrultusunda yerleştirilir (“key” işlemi). Stüdyo ya da dış mekanlardaki çekimlerde; TV programındaki kişilerin isim ve diğer bilgileri, ayrıca program adı ve saati de ekran üzerinde gösterilebilir.

Türkiye’nin de içinde bulunduğu Avrupa yayın bölgesinde “SDTV” (Standart Definition Television, Standart Tanımlı Televizyon) ve “HDTV” (High Definition Television, Yüksek Tanımlı Televizyon) olmak üzere iki farklı yayın standardı bulunur. SDTV, normal çözümlemeli yayınların elektronik görüntü bilgisi saniyede 25 ardışık kareden oluşurken HDTV televizyon yayınlarında ise görüntü bilgisi tamamen dijital olarak üretilip işlenir. Doğru cevap A'dır.

TV stüdyolarında en çok karşılaşılan görüntü kaynak ve cihazları kameralar, prompter, video monitörler, dönüştürücüler, LED ve Dokunmatik Yüzeyli Ekranlardır. Doğru cevap D'dir.

Video kameralar kullanım alanlarına göre EFP kameralar (Electronic Field Production, Elektronik Alan Üretimi) Ve  ENG kameralar (Electronic News Gathering, Elektronik Haber Toplama) olmak üzere iki grupta toplanırlar. EFP kameralar hem stüdyo hem de dış çekim kamerası olarak tasarlanmışlardır. ENG Kameralar ise dış çekim kameralarıdır.

Dış çekim için kullanılan kameralar ENG kameralarıdır. Üzerlerinde video ve ses kayıt üniteleri bulunur.

Resim seçme masası görüntü efektleri ve animasyon gibi çeşitli kaynaklardan gelen görüntülerin kayıt cihazı girişine ya da yayına verilmesini sağlar. Bu cihazın girişlerine verilen görüntüler yönetmenin isteği doğrultusunda kayıt cihazına ya da doğrudan yayın çıkışına aktarılır. Doğru cevap C'dir.

Cihaz odasında yer alabilecek görüntü cihazları eşzaman darbe üreteci, kamera kontrol üniteleri, resim seçme masası, ana gövdesi, router ana gövdesi, router panel, ölçüm cihazları, mühendislik referans monitörü, glue ekipmanlar, video patch paneller olarak listelenebilir. Doğru cevap A'dır.

EFP ve ENG kameraların görüntü ayarlarında çeşitli test kartlarından da yararlanılır. Bu ayarlar için kullanılan test kartları Kamera üzerinden yapılan “beyaz denge ayarı” için kullanılan beyaz Pencere Kartı, yüzde yüz video seviyesi, renk ayarları ve gama ayarı için kullanılan gri skala kartı, kameraların frekans band genişliğini ölçmek ve ayarlamak için kullanılan frekans skalası kartı, görüntü algılama elemanlarından CCD’ lerin elektronik netliklerinin ayarlanması ve test edilmesi için kullanılan netlik kartı ve siyah ve beyaz denge ayarı, renklerin faz ve renk doyum ayarlarında kullanılan renk skalası kartıdır. Doğru cevap D'dir.

Kontrol odasındaki sisteme elektrik verildiğinde resim seçme masası, video monitörler, kamera kontrol üniteleri ve router panellerin normal çalışıp çalışmadığı gözden geçirilir. Her çekim öncesi cihazların yüzeysel temizlikleri kontrol edilir. Doğru cevap C'dir.

VTR üzerinde belirli bölümlerin çalışma sürelerini ölçen dört adet kontrol saatinden biri olan T1 Cihazın elektriksel olarak açık olduğu süreçtir. Doğru cevap A'dır.

Karakter Jeneratörü kontrolü yapılırken öncelikle bilgisayarda donanımsal bir sorun olup olmadığına bakılır. Yoksa cihazdan SD veya HD olarak çıkan sinyaller cihaz odasında önce dağıtıcılara ve oradan da resim seçme masasının girişlerine gider. Görüntü sinyali olmadığı zaman sırasıyla bu donanımlara bakılır.                    Doğru cevap E'dir.

Prompter EFP kameralarını oluşturan bölümlerden biri değildir.Bilgisayar aracılığıyla gönderilen yazıların televizyon sunucusu tarafından okunmasını sağlayan sistemdir. Doğru cevap D'dir.

Frekans Skalası Kartı (Multi Burst Chart): Kameraların frekans band genişliğini
ölçmek ve ayarlamak için kullanılır.