RADYO VE TELEVİZYONDA ÖLÇÜ BAKIM

Statik elektrik bir cismin çevresindeki diğer cisimlerle olan etkileşimiyle oluşur. Durgun ve aynı zamanda kontrolsüz arklar biçiminde oluşan bir enerji şeklidir. Bu sebeple, statik elektrik bazı durumlarda kazalara neden olabilir.

Elektrik akımı, iletken bir telin kesitinden geçen serbest elektron miktarıdır. Serbest elektronlar iletken telin içinde akarlar. Serbest elektronların iletken madde içinde yer değiştirmesiyle de “elektrik akımı” oluşur. Akımının oluşabilmesi için, elektrik devresinin kapalı olması gerekir.

Serbest elektronları hareket ettirerek devreden elektrik akımının akmasını sağlayan güç “Voltaj” olarak tanımlanır. Voltaj, bir devrede ölçülebilen rakamsal değeri ifade eder ve birimi “Volt”tur. Kısaca “V”, “U” ya da “E” harfleriyle gösterilir.

Yalıtkanlar, elektrik akımını iletmeyen maddelerdir. Bu maddelerin dış yörüngelerindeki elektron sayıları 8 ya da 8’e yakın olduğundan atomlarından uzaklaştırılmaları zor olmaktadır. Yörüngeleri “Doymuş Yörünge” olduklarından elektron alıp verme işlemi yapmazlar.

İletken malzemelerin elektrik akımının geçişini zorlaştırması “direnç” ya da “rezistans” olarak tanımlanır. Elektrik akımının bir telden geçmesi nedeniyle tel ısınmaya başlar. Akımın değeri büyüdükçe telin sıcaklığı da artar. Tel sıcaklığının artması, telin elektrik akımına karşı gösterdiği direnci gösterir.

Bobin (endüktans) , silindir veya nüve (demir, saç ya da karbon) üzerine sarılmış ve dışı izole edilmiş iletken telden oluşur. Endüktans birimi “Henry” dir. Kondansatörlerde olduğu gibi ast katları kullanılmaktadır. Bobinlerin aynı zamanda telin özdirencinden dolayı bir omik dirençleri vardır.

Doğru akım, zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişmeyen akım türüdür. Doğru akım genellikle elektronik devrelerde kullanılır. En ideal doğru akım en sabit değere sahip olanıdır. En sabit değerdeki doğru akım kaynakları da pillerdir. Ev, ofis ve iş yerlerinde alternatif akımı doğru akıma dönüştüren doğrultmaçlar (elektrik adaptörleri) vardır.

Alternatif akım, transformatörler (trafolar) aracılığıyla kolaylıkla yükseltilip alçaltılır. Alternatif akım, az kayıpla uzun mesafelere taşınır. Doğru akımın taşınmasında enerji kayıp miktarları fazla olduğundan taşınması ekonomik değildir. Alternatif akım, doğrultmaçlar yardımıyla doğru akıma kolaylıkla ve düşük maliyetle dönüştürülür. Doğru akımı alternatif akıma dönüştürmek için özel ve pahalı düzeneklere ihtiyaç vardır. Alternatif akım üreteçlerinin (alternatörlerin) verimi yüksek, maliyeti ucuz, bakımı kolay ve uzun ömürlüdür. Doğru akım üreteçlerinin (dinamo, jeneratör) maliyetleri yüksek, verimleri düşük ve sık olarak bakıma ihtiyaç duyarlar.

Saniyede tamamlanan 360 derecelik devir sayısı “alternatif akımın frekansı” olarak tanımlanır ve “f” harfi ile gösterilir. Frekansın birimi Hertz (Hz) ile ifade edilir. Türkiye’de alternatif akımın frekansı “50 Hz”dir.

Alternatif akımın sıfırdan başlayıp pozitif değerler almaya başladığı noktanın, başlangıç noktasına göre olan zaman veya açı farkına faz denir. Faz alternatif akımın başladığı noktayı belirtir. Elektrik akımının olduğu uç, faz ucudur.

Soğutma sistemleri ortam havasının sıcaklığını azaltmak için kullanılırken klimalar hem ısıtma hem soğutma için kullanılırlar. Her iki sistem de ortamdaki nem oranının ayarlanmasını sağlamasına rağmen klimalar sadece ortamda bulunan havayı kullanması sebebiyle daha çok çalışanların olmadığı kapalı mekanlarda, soğutma sistemleri ise temiz havayı dışardan alarak mekana vermesi sebebiyle kişilerin ve cihazların bulunduğu kapalı alanlarda kullanılır. İki sistemin de filtre, yoğuşturucu ve buharlaştırıcılarının düzenli olarak temizlenmesi gereklidir.

İletken malzemelerin elektrik akımının geçişini zorlaştırması “direnç” ya da “rezistans” olarak tanımlanır.  Doğru cevap B’dir.

Seçeneklerde yer alan amyant, ebonit, kuars ve mika yalıtkan maddelerdir. İndiyum ise yarı iletken bir elementtir. Doğru cevap C’dir.

Üç fazlı gerilimlerde 120 derecelik fazlar arası fark vardır. Doğru cevap D’dir.

Genellikle motorların devir yönünü değiştirmekte kullanılan ve şebeke/jeneratör seçimi yapılan şalterler "envensör tipi" şalterlerdir. Seçeneklerde verilen diğer şalter isimleri paket şalter ve çeşitleridir. Doğru cevap B’dir

Jeneratörler, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren makinalardır. Akü, batarya, pil ve UPS enerjinin depolanarak daha sonra dağıtılması prensibine dayalıdır. Doğru cevap C’dir.

Silikon esaslı kablolar “SIMH” kablo olarak da tanımlanır. Doğru cevap E’dir.

Avometreler tümleşik cihazlardır; akım, gerilim ve direnç ölçerler. Böylece ölçü bakım elemanı tek bir ölçü aletiyle bu üç büyüklüğü de ölçebilir.

"Elektrik çarpmasının insan vücudunda oluşturacağı etki; maruz kalınan gerilimin büyüklüğüne (voltaj), akıma karşı vücudun direncine (rezistans), akımın türüne (DC ya da AC), elektrik kaynağıyla temas süresine ve akımın kazazedenin vücudunda izlediği yola bağlıdır." İstenilen sıralama "voltaj - rezistans - DC ya da AC" olan seçenektir. Doğru cevap E'dir.

UPS' ler elektrik kesintileri oluştuğunda kesintisiz güç kaynakları akülerinden aldığı AC gücü eviricide DC güce değil, DC gücü AC güce çeviririrler. Doğru cevap A'dır.