RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI

Esksine’in özgürlükler savunmasından yaklaşık yetmiş yıl sonra, imparatorluğun sadrazamı Ali Paşa’nın yayınladığı “Ali Kararname” ile zaten oldukça sıkı denetim altındaki basının özgürlükleri daha da kısıtlanmıştır. Ali Paşa, 1862 tarihli bu kararnamenin gerekçesini soranlara “Devletin zaafını millete söylemek vatanperverlik değildir” diye cevap vermiştir. Cevap D'dir.

Devlet yayıncılığıyla kamu yayıncılığı aynı anlama gelmemektedir. Oysa siyasal otorite kontrolünde yapılan devlet yayıncılığıyla kamu yayıncılığı ifadeleri sıkça birbirlerinin yerine geçer şekilde kullanılmaktadır. Kamu yayıncılığı ile kastedilen, radyo ve televizyon yayıncılığının ya da her ikisinin birden finansmanının kamusal fonlardan karşılandığı yayıncılık türüdür. Bir başka tanımla ticari olmayan yayıncılık olarak da bilinir. Öte yandan, yayın amaçları açısından, kamu yayıncılığında hedef kamunun ortak çıkarıdır. Siyasal iktidar veya herhangi bir çıkar grubuna yakın olmama, eğitime öncelik verilmesi, rating’e değil kaliteye önem verme, erişimde serbestlik, toplumdaki farklı zevk ve ilgilere seslenme gibi karakteristiklerle de tanımlanır. Devlet ya da başka deyişle siyasal iktidar kontrolünde yapılan yayınsa kamusal nitelik taşımakla birlikte tarafsızlıktan uzak ya da öyle algılanan bir yayıncılık şeklidir. Cevap E'dir.

TRT Türkiye'de kamu yayını yapan kuruluştur. Finansmanı ise halkın vergileri ve reklam gelirleri ile yapılmaktadır.

Çoğunluğun görüşlerinin destekçiliğini yapmak, medya kuruluşunun görevlerinden birisi olmamakla birlikte, kesinlikle yapmaması gereken bir yaklaşımdır. Cevap B'dir.

Bilgilendirme ve haber sağlamaya yönelik hizmetleri anlatır. Medya, ekonomi, borsa ve trafik raporları, hava koşulları ya da askeri tehlikelere karşı uyarı görevini yerine getirerek gerek toplum, gerekse bireylerin hazırlıklı olmalarına fırsat yaratır. Cevap C'dir.

Kültür ileticisi olarak medya toplumsal değer ve kuralların topluma aktarılıp benimsetilmesine hizmet eder. Kuşaktan kuşağa aktarım da bu işlev çerçevesinde yerine getirilen bir görevdir. Cevap A'dır.

Yayın kuruluşlarının iyice belirginleşen taraflılıklarını ifade etmek amacıyla “yandaş medya” ya da “muhalif medya” gibi tanımlar, toplumun geniş kesimleri tarafından, kastettikleri anlamları açıkça bilinerek kullanılmaktadır. Cevap C'dir.

1994 yılında özel radyo televizyon yayıncılığını düzenleyen 3984 sayılı yasa çıkarılıncaya kadar kuralsız yayın yapan radyo televizyon kuruluşları, çıkarlarının gereğine uygun biçimde yanlı yayın yapmaktan kaçınmamışlardır. Cevap B'dir.

Radyo ve televizyon yayınlarını izlemelerinin önemli bir açıklaması, alışkanlık sözcüğünde karşılığını bulmaktadır. Ailenin fertlerinden biri gibi, bireyin hep yanında, çevresinde bulunan bu araçların kullanımında, ikinci bir işlev, arkadaşlık etme veya onlardan arkadaş olarak yararlanma şeklinde tanımlanmaktadır. Bize anlatacakları ya da gösterecekleri bir şeyler her zaman vardır. Hatta bu arkadaş olabilme özelliği, anne babalar tarafından televizyonun, bir bebek bakıcısı gibi kullanılmasına da yol açabilmektedir. Radyo televizyon yayınlarının, kişisel duyguların tatmini yönündeki katkılarına değinen araştırmacılar, bu araçların haz duyma, toplumsal grup aidiyeti duygusunu yaşama, hayranlık duygularının tatmini gibi bireysel gereksinimlerin karşılanması amacıyla kullanıldıkları tespitini yapmaktadırlar. Cevap E'dir.

Radyo ve televizyonun yoğun biçimde yerine getirdiği, üzerinde en çok tartışılan işlevdir. Olumlu yaklaşımlar, izleyiciyi günlük yaşamın sorunlarından kurtarıp dinlendirdiği, boş zaman doldurduğu, moral sağladığı görüşlerini ileri sürerler. Cevap D'dir.

İlk yıllarında yalnızca Amerika Birleşik Devletlerinde ticari yayıncılık olarak başlatılıp sürdürülen radyo ve ardından televizyon yayıncılığı, Avrupa ülkelerinde kamusal yayıncılık biçiminde örgütlenip geliştirilmiştir. Doğru cevap A'dır.

Kamu yayıncılığı ile kastedilen, radyo ve televizyon yayıncılığının ya da her ikisinin birden finansmanının kamusal fonlardan karşılandığı yayıncılık türüdür. Bir başka tanımla ticari olmayan yayıncılık olarak da bilinir. Doğru cevap D'dir.

Fransa, İtalya gibi Avrupa ülkelerinde, ucuz yatırımlarla gerçekleştirilebilmesi, ileri teknoloji ve fazla sayıda eleman gerektirmemeleri gibi avantajları yüzünden, alternatif yayıncılık yapan radyo istasyonları ortaya çıkmıştır. İlk yıllarında “korsan radyolar” olarak da anılan bu radyolar zamanla yasallaşmışlardır. Sonraları “özgür radyolar” olarak anılan bu radyoların düşünsel temelinde, tek tip, merkezileşmiş yayıncılık modellerinin eksik bıraktığı alanları doldurmak; farklılaşan ihtiyaçlara yanıt verebilecek, kültürel çeşitliliğin yansımasını sağlayabilecek bağımsız yayıncılık arayışı bulunuyordu. Doğru cevap B'dir.

İngiliz BBC kanalı, izleyicilerden alınan yıllık ruhsat ücretleriyle finanse edilmektedir. İtalya’da RAI, Almanya’da ARD, Avustralya’da ABC, Türkiye’de TRT gibi merkezi örgütlenmeye sahip ulusal düzeyde yayın yapan yayın kuruluşlarının finansmanlarında da benzer yaklaşımlar görülmektedir. Doğru cevap E'dir.

Türkiye’de Radyo Televizyon Üst Kurulu 6112 sayılı kanunda sayılan ve özel yayın kuruluşlarına görev olarak kabul edilebilecek hususların yerine getirilmesini gözetmektedir. Doğru cevap C'dir.

Hizmet alımı medyanın işlevlerinden biri değildir. Doğru cevap E'dir.

Bir görüşe göre, medyanın d.rdüncü gü. olarak konumlandırılması, Anglo Saxon modeli olarak 17. Yüzyılın ilk yarısında İngiltere’de ortaya çıkmıştır ve günümüzde de referans olarak kabul edilmektedir. Model; toplumdaki ekonomik güçlerle iletişim araçları arasında yakın ilişki ve devletle sürekli gerilim üzerine kuruludur. Ona yakıştırılan “dördüncü güç” kavramı, iletişim araçlarının yasama, yürütme ve yargının aşırılıklarını sınırlama ve denetim gücü olduğunu açıklamaktadır. Doğru cevap A'dir.

Uydu teknolojisinin yayıncılık için kullanılabilir seviyede gelişmesinden sonra hızlanan ticari yayıncılık günümüzde, hemen her gelişmiş ülkede, kamu yayıncılığından daha güçlü hale gelmiştir. Doğru cevap B'dir.

Siyasi güç odaklarının, yayıncılığı kontrolleri altında tutma ve kullanma isteklerinin ardında, radyo televizyon kuruluşlarının kamu üzerindeki etkisine duyulan inanç yatmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Gündem belirlemek,izleyicilerin radyo televizyondan yararlanma sebepleri arasında yer almaz. Doğru cevap A'dır.