RADYO VE TELEVİZYON YAYINCILIĞI

Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun denetim yetkisi 5785 sayılı yasa ile Sayıştay’a verilmiştir. Doğru cevap A’dır.

Önceki düzenlemede bir gerçek veya tüzel kişinin en fazla bir televizyon ve bir radyo kuruluşu sahibi olmasına izin verilirken 6112 sayılı yasa ile yapılan yeni düzenlemede dört karasal yayın lisansına sahip olmasına izin verilmektedir. Bu yüzden B seçeneği doğru bir bilgi değildir. Diğer seçeneklerin tümü 6112 sayılı yasanın getirdiği yenilikler arasındadır.  Doğru cevap B’dir.

Avrupa Birliği’ne tam üyelik hedefini bir devlet politikası olarak benimsemiş bulunan ülkemiz yönetimleri, birlikle bütünleşmeyi sağlamak üzere “uyum yasaları” olarak bilinen yasal düzenlemeler ve mevcut yasalarda değişiklikler yapmışlardır.  4756 sayılı yasanın bazı hükümleri de bu kapsam içinde değerlendirilebilir. Örneğin; 3984 sayılı radyo televizyon kanununda yeniden iletimi yasaklayan düzenleme 4756 sayılı yasa ile değiştirilmiş ve yeniden iletim serbest bırakılmıştır. Bu yüzden doğru cevap A seçeneğidir. Diğer seçenekler uyum yasalarının getirdiği düzenlemeler arasında yer almamaktadır.

Demokrat Partinin  görevden uzaklaştırılma gerekçeleri arasında önemli bir yer tutan partizan radyo kullanımını önlemek üzere, 1961 anayasasına özerk bir radyo televizyon kurumu kurulması hükmü konmuştur. Doğru cevap D’dir.

Star1 televizyon kanalı 1991 yılında patlak veren Birinci Körfez Savaşı’nı simultane tercümanlar kullanarak CNN’den aktardığı görüntülerle naklen yayınlamıştır ve bu sayede büyük prestij kazanmıştır. Doğru cevap E’dir.

Türkiye'de radyo yayıncılığı, dönemin İçişleri Bakanlığı ile Telsiz Telefon Türk Anonim Şirketi (TTTAŞ) arasında 08.09.1926 tarihinde imzalanan sözleşme ile başlamıştır.

Veri gücünün düşüklüğü sebebiyle yayınların kapsama alanının sınırlı oluşu, radyo alıcı cihazlarının kısıtlı ithalat olanakları ve yüksek fiyatları dinleyici kitlesinin gelişmesinin önünde engel teşkil etmektedir. Yayıncılık konusunda profesyonel eleman yokluğu ve düşük yayın kalitesi izleyici kitlesini yeterince çekememektedir. Avrupa ülkelerinde radyo yayıncılığının giderek devlet kontrolüne geçmesi de Türkiye'de radyonun devlet kontrolüne geçmesinde önemli rol oynamıştır.

Müzik yayınları, radyonun ilk yıllarında, müzikhollerde çalınan müziğin radyoya taşınması şeklinde gerçekleşmiştir. Yayınlanan müzik eserlerinin düşük kültür ürünü oldukları ve yozlaşmaya yol açtıkları gibi eleştirilere uğrayan bu uygulama radyoda uzun zaman sürdürülememiştir.

6112 sayılı kanunda; altyapı işletmecisi, mültipleks işletmecisi, platform işletmecisi, verici tesis ve işletim şirketi , medya hizmet sağlayıcı, isteğe bağlı yayın hizmeti gibi radyo televizyon yayınlarının yeni tekniklerle iletimine ilişkin tanımlar yer almaktadır. Yayın dili; 3984 sayılı kanunda Türkçe iken, 6112 sayılı kanunda Üst Kurul tarafından çıkarılacak ilgili yönetmelik çerçevesinde serbest bırakılmıştır. Haber sunumlarında etkiyi artırmaya yönelik olarak kullanılan haberle ilgisiz efekt ve seslerin kullanımı yasaklanmıştır. Kamuoyu için büyük önem taşıyan olayların şifresiz ve ücretsiz yayın yapan kanallarca kamuoyuna duyurulması güvence altına alınmıştır. 6112 sayılı kanun ile bir gerçek veya tüzel kişinin yayın kuruluşları sahiplik sınırı yıllık ticari iletişim geliri ile sınırlanmıştır.

Yasal dönemle birlikte yayıncılık alanında girişimci sayısı hızla artmıştır. Sayı artışının yanında, toplumun farklı katmanlarını ve farklı ilgileri hedefleyen yayın kuruluşları görülmeye başlamıştır. Yaygın olarak görülen müzik, spor ve haber kanalları gibi tematik olarak adlandırılan kanallar yayına geçmişlerdir. Şifreli kanallar, dijital platformlar, alana bir yandan çeşitlilik, diğer yandan giderek artan rekabeti getirmiştir. Tüm bu gelişmeler yayıncılıkla ilgili boşlukları dolduracak yasal düzenlemeler yapılmasını, teknolojiyle uyuşamayan mevcut yasal düzenlemelerin de değiştirilmesini zorlamıştır.

Almanya'nın amacı, Avrupa'da süresini doldurmak üzere olan siyah beyaz televizyon yayın teknolojisini Türkiye'ye satmaktır.

TRT televizyonlarında sigara ve içki reklamları yayınlanmamıştır. TRT'nin yayınlarda kullanılması yasak sözcükler, yasak müzik türleri, sanatçılara ekran yasağı koyma gibi uygulamaları özel yayıncılık fikrini akla getirmiştir. Birinci Körfez Savaşı'nı simultane tercümanlar kullanarak CNN'den aktardığı görüntülerle naklen yayınlaması Star1 televizyonuna büyük prestij sağlamıştır. İncirlikten kalkan Amerikan savaş uçaklarının bombardımana katıldığı şeklinde CNN televizyonundan yayınlanan haberleri TRT sansürlerken, Star1 eksiksiz yayınlayarak TRT haberlerine güvenin ciddi biçimde sarsılmasına yol açmıştır.

1961 yılında yapılan anayasanın 121. maddesi ile siyasal iktidarların güdümünden bağımsız kalabilecek, özerk bir radyo televizyon kurumu oluşturulması öngörülmüştür.

22.11.1993 tarihinde bakanlar kurulu kararı ve 12.12.1993 tarihli Resmi Gazetede yayınlanması ile yürürlüğe giren Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi, Türkiye'nin özel radyo televizyon yayıncılığını yasal hale getireceğinin resmi ilanıdır.

Geliştirilen uydu teknojisiyle, radyo televizyon yayınlarının toplumsal kullanıma uygun hale gelmesi, teknolojik yeniliklerin radyo televizyon yayıncılığına etkilerinden biridir.

Küresel ticaretin hızlı büyümesi, ticari beklentilerden kaynaklanan etkilerdendir.

Muhalefet ve iktidar partilerinin radyo televizyon kuruluşlarını propaganda amaçlı kullanmaları, siyaset kurumlarının radyo televizyon kuruluşlarını denetim altında tutma isteğinden kaynaklanan etkilerdendir.

Türkiye’de radyo yayıncılığının başlangıç tarihi olarak 08.09.1926 tarihli bir sözleşme gösterilir.

Matbuat Umum Müdürlüğü’nünyetki ve sorumluluğuna 1936 yılında devredilmiştir.

Doğru cevap E şıkkıdır

TRT, 31 Ocak 1968 tarihinde Ankara iline yönelik olarak televizyon yayınını başlatmıştır.