aofsorular.com
RTP104U

TÜRKİYE'DE RADYO TELEVİZYON YAYINCILIĞI

2. Ünite 20 Soru
S

Türkiye’de radyo yayıncılığının başlangıç tarihi ne zaman olarak kabul edilmektedir?

Türkiye’de radyo yayıncılığının başlangıç tarihi olarak 08.09.1926 tarihli bir sözleşme gösterilir. Bu sözleşme, dönemin İçişleri Bakanlığı ile Telsiz Telefon Türk Anonim Şirketi (TTTAŞ) arasında imzalanmıştır. Bu sözleşme ile Türkiye’de radyo yayıncılığı yapma hak ve yetkisi TTTAŞ’ne verilmektedir.

S

Radyonun Türkiye'ye girişi ne zaman olmuştur?

Radyonun Türkiye Cumhuriyetine girişi, neredeyse gelişmiş batı ülkeleriyle eş zamanlıdır.

S

Türkiye'de ilk dönem radyo yayıncılığı nasıl yapılmaktaydı?

İlk dönem radyo yayıncılığı Ankara ve İstanbul illerinde kurulu, düşük güçlü vericilerle yapılmaktaydı.

S

Türkiye'de radyo yayıncılığı yetkisi Telsiz Telefon Türk Anonim Şirketi (TTTAŞ)'nden sonra kime verilmiştir?

Matbuat Umum Müdürlüğü'ne verilmiştir. Yeniden yapılanma çalışmaları çerçevesinde 1943 yılında Basın Yayın Umum Müdürlüğü, 1949 yılında Basın Yayın Turizm Genel Müdürlüğü adını almıştır.

S

İlk dönem radyo yayınlarında müzikle beraber iki temel kategoriden biri olan söz yayınları neleri kapsamaktaydı?

Haberler ve siyasal nitelikli yayınlar; eğitici yayınlar; kültür ve sanat yayınları; sağlık, kadın, çocuk programları; dinleyici mekturpları ve eğlence ve spor programları.

S

İlk dönem radyo yayıncılığında radyodan yerine getirmesi beklenen görevler nelerdir?

Devletin siyasi yayın aracı olmak, kültür aktarıcı kurum olmak, eğitim kurumu olmak ve kişisel yeteneklerin tanınmasına yardımcı olarak vatandaşların bilgi ve
kültür kazançlarını sürekli biçimde artırmaktır.

S

1954 yılında Türkiye ile ABD arasında imzalanan “Askeri Kolaylıklar” anlaşması ile nerelerden radyo yayını yapılmaya başlanmıştır?

Bu anlaşma uyarınca ABD’nin İzmir, Adana, Karamürsel, Samsun, Trabzon ve Sinop’taki askeri üslerinden radyo yayını yapılmaya başlanmıştır.

S

1961 Anayasasının 121. maddesine dayanılarak 1964 yılında çıkarılan
359 sayılı TRT kanununun, radyo televizyon yayınları açısından önemi nedir?

Radyo televizyon yayınlarını yasal bir çerçeveye oturtması, görev ve sorumlulukların sınırlarını çizmesi açılarından, üzerinde durulmaya değer bir düzenlemedir.

S

TRT kurumunun 359 sayılı kanunla 1964 yılında başlayan özerk yapısı ne zamana kadar devam etmiştir?

TRT'nin özerk yapısı ve bu çerçevede bağımsız yayıncılık anlayışı ancak 1971 yılına kadar sürebilmiştir. Askerlerin iradesiyle TRT kurumuna sağlanan özerklik 1971 yine askerlerin iktidara verdikleri 12 Mart Muhtırası’na dayanılarak kaldırılmıştır.

S

TRT tarafından televizyon yayınlarının ilk olarak başlatıldığı tarih ne zamandır?

TRT, 31 Ocak 1968 tarihinde Ankara iline yönelik olarak televizyon yayınını başlatmıştır.

S

Türkiye'de renkli yayına ne zaman geçilmiştir?

Deneme yayınlarıyla 1982 yılında geçilmiştir.

S

Türkiye'de çok kanallı yayıncılığa ne zaman adım atılmıştır?

1986 yılında TV2 kanalı ile atılmıştır.

S

TRT tekelinin fiilen kırılmasına yol açan uygulamalar nelerdir?

1989 yılında Turgut Özal hükümeti tarafından çıkarılan 3517 sayılı yasa ile TRT kurumunun elinde bulunan radyo televizyon vericilerinin PTT’ye devri ve yine aynı dönemde çeşitli Avrupa ve Amerikan televizyon kanallarının yaptıkları uydu yayınlarının çanak anten kullanılarak izlenebilir hale gelmesi TRT tekelinin fiilen ortadan kalkması sonucunu doğurmuştur.

S

Türkiye’de devlet yayıncılığı tekelini gerçek anlamda sonlandıran girişim ne olmuştur?

Magic Box Star1 televizyonunun Almanya üzerinden Türkiye'ye yönelik yayına geçmesi olmuştur.

S

Türkiye'de ilk şifreli kanal hangisidir ve ne zaman yayına başlamıştır?

Mart 1993’de ilk şifreli kanal olan Cine 5 yayına başlamıştır.

S

Türkiye’nin özel radyo televizyon yayıncılığını yasal hale getireceğinin resmi ilanı olan sözleşme hangisidir?

22.11.1993 tarihinde bakanlar kurulu kararı ve 12.12.1993 tarihli Resmi Gazetede yayınlanması ile yürürlüğe giren Avrupa Sınır Ötesi Televizyon Sözleşmesi’dir.

S

Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun kurulmasına hangi yasa ile karar verilmiştir?

4756 sayılı yasanın 5. maddesi ile RTÜK'ün kuruluşuna karar verilmiştir.

S

Yerel dillerde yayın yapılabilmesinin önü hangi yönetmelikle açılmıştır?

25 Ocak 2004 tarihli resmi gazetede yayınlanan “Türk Vatandaşlarının Günlük Yaşamlarında Geleneksel Olarak Kullandıkları Farklı Dil ve Lehçelerde Yapılacak Radyo ve Televizyon Yayınları Hakkında Yönetmelik” ile açılmıştır.

S

Radyo ve televizyon kuruluşlarının yayın strateji ve içeriklerini yönlendiren unsurlar nelerdir?

• Teknolojik yenilikler ve uluslararası ilişkilerin radyo televizyon yayıncılığına etkileri,
• Siyaset kurumlarının radyo televizyon kuruluşlarını denetim altında tutma isteğinden kaynaklanan etkiler,
• Ticari beklentilerden kaynaklanan etkilerdir.

S

Radyo televizyon yayıncılığında uydu yayınlarıyla sınırların kontrol açısından geçerliğini yitirmesi neye sebep olmuştur?

Türkiye’de özel girişime açık yeni bir yasal düzenleme yapılmasına sebep olmuştur.