RADYO VE TELEVİZYON TEKNİĞİ

Ses kurgusunda sesleri birleştirmeye mixing denir.

Bir yapımda sesin sahip olduğu üç unsur vardır: diyalog, müzik ve ses efektleri. Ses efektleri, sesli bir yapıma ait ortam sesleri olarak da değerlendirilebilir.

II - I - IV - III

Örneğin canlı olmayan bir radyo programı hazırlığında, yalnızca diyalog, müzik ve program jeneriğinden oluşan ses bantlarıyla
kayıt/kurgu yapabilmek için şu sıra takip edilmekteydi:
• Konuşma kayıtları yapılır. Konuşma kayıtları genelde “kurgulu kayıt tekniği”
ile yapılır. Kayıt esnasında oluşan yanlış okuma ya da teknik hatalar düzeltilerek ses kaydına devam edilir. Böylece kayıt sonrasına fazla iş kalmamış olur.
• Programda kullanılacak müzikler belirlenir ve aktarılır.
• Program jeneriği hazırlanır.
• Konuşma, müzik ve jenerikten oluşan üç makara bant, ayrı ayrı bant okuyucu cihazlara takılır. Bant okuyuculardan gelen ses sinyalleri ses mikserine bağlanır. Mikser çıkışı da ses kayıt cihazına bağlanır. Ses provaları ve
zaman hesapları yapılır.
• Seslerin kurgulu biçimde birleştirileceği yeni bandın başına, 1 dakika kadar
1 kHz test sinyali yerleştirilir.
• Kayda girilir ve jenerik bandının takılı olduğu bant okuyucu cihaz çalıştırılır.

“DAW”, Digital Audio Workstation kelimelerinin kısaltılmışıdır. Türkçede “Sayısal Ses işistasyonu” olarak tanımlanır.

Timeline NLE kurgulardaki bir arayüz penceresidir.

Sample rate

Multi-track penceresi kalıcı olmayan sanal işlemlerin uygulandığı alandır.

Split

Crossfade

-

Görsel-işitsel yapımlarda sesler genelde görüntüye göre kurgulanır. Fakat müzik
klip gibi yapımlarda öncelik müziğin kendi anlatısı ve ritmidir. Müzik klip kurgularında neredeyse bütün görsel ögeler müzik parçasına göre hazırlanır.

Müzik klip kurgularında neredeyse bütün görsel ögeler müzik parçasına göre hazırlanır.

Analog makara bant sistemlerinde ses kayıtları yapılırken, yanlış konuşmalar ya
da nefes gürültüleri gibi istenmeyen sesler, bant üzerinden silinerek ya da bant kesip atılarak temizlenir.

Her ses kaynağı için ayrı bir okuyucu ya da kaydedici cihaza gerek duyulmaz. Daha önceden disk ya da bantlara yapılmış olan ses kayıtları sisteme yüklenebilir.

Sesler istenen sıraya göre hızlı ve kolay bir şekilde dizilebilir (NLE).

Seslere istenen efekt ve işlemler uygulanabilir.

Bilgiye ulaşım ve transfer çok hızlıdır.

Ses kayıt her durdurulduğunda “clip” olarak tanımlanan bir bölüm oluşur. Ses kayıt tamamlandığında, genellikle çok fazla sayıda ses kayıt parçacıkları ekranda görülür. Her bir ses parçacığı DAW sistemin sabit diskine fiziksel olarak kaydedilir.

Genellikle ses kayıt/kurgu yazılımlarında bir “multi-track” penceresi ve bir de “edit” penceresi bulunur. Multi-track penceresi kalıcı olmayan sanal işlemlerin uygulandığı alan, edit penceresi de kalıcı işlemlerin uygulandığı alandır.

Her iki ses parçasının birleşiminde sıfır geçişin sağlanabilmesi için crossfade olarak tanımlanan işlem uygulanabilir. Crossfade, ses bantlarının birbirine açılı biçimde yapıştırılması gibi, her iki parçadaki ses dalgalarını birbirine kaynaştırarak (mix) birleştirir.

Compressor ve Limiter: Ses seviyesini “sıkıştırıcı ve sınırlayıcı” işlemcilerdir. Her iki işlemci birbirinden ayrı ya da aynı anda kullanılabilir. Kompresör, ses kayıtlarında sesin belli bir seviyeyi geçmemesi ve düşük ses seviyeleri ile yüksek ses seviyeleri arasındaki seviye farkını azaltmak için kullanılır.

Equalizer (EQ): Ses kalitesini etkileyen en önemli işlemcilerden biridir. EQ “ses frekans dengeleyici” olarak tanımlanabilir.

Ses kayıtlarında mümkün olduğunca sesin frekansları değiştirilmez.

Fakat bazı durumlarda ses frekansları arasında işitsel bir denge kurabilmek ve istenmeyen seslerin frekanslarını filtrelemek için kullanılır.

İşitsel yapımlar