RADYO VE TELEVİZYON STÜDYOLARI - Deneme Sınavı - 9

Radyolarda kayıt stüdyoları için gerekli olan başlıca donanımlar şu şekilde sıralanabilir:
• Mikrofonlar
• Ses mikserleri
• Ses monitörleri (kulaklıklar ve hoparlörler)
• Dijital ses istasyonları (bilgisayarlar)
• Harici ses kartları

Bu donanımların dışında radyo istasyonlarında «RDS» (Radio Data System, Radyo Veri Sistemi) ismi verilen ve radyo sinyalleri üzerinden sayısal
bilgi aktarmaya yarayan bir donanım da stüdyolarda bulunmaktadır.

Canlı yayın, ses unsurlarının mikrofon veya diğer ünitelerden (bilgisayar, CD çalar, kasetçalar vb.) mikser girişine, mikser çıkışından da radyo vericilerine aktarılması ve anlık olarak da dinleyicinin radyo alıcısında son bulması sürecini kapsar.

Radyonun ilk yıllarında eğitim, radyonun temel işlevleri arasında görülmüştür.
Bu süreçte halkların pek çok konuda eğitilmesi için radyonun kullanıldığı bilinmektedir. Günümüzde ise, radyo artık diğer pek çok yeni eğitim aracının devreye girmesiyle bu özelliğini tamamen yitirmiştir.

Dramalar öncelikle radyo istasyonları için üretilen kurmaca ürünlerdir.

“Materyalin toplanması” aşaması beşinci aşamadır ve dokümanlar ve araştırmalar sonrası elde edilen, derlenen bilginin ses materyallerine çevrildiği süreçtir. Röportajlar bu aşamanın ürünüdür.

Dördüncü aşamada anlatının nasıl gerçekleşeceği, bir anlatıcının olup olmayacağı belirlenir ve buna “yapı” aşaması adı verilir.

MP3: Ses dosyalarını  medya ortamlarında kullanabilmek için geliştirilmiş, sıkıştırmalı digital ses formatıdır.

Yapımcı, bir radyo yapımının nasıl gerçekleşeceğine, ne hakkında ve ne türde olacağına ve bunların nasıl ifade edileceğine karar veren kişidir.

Programın Türü: Müzik, haber, drama, belgesel, tartışma, spor, komedi, özel programlar gibi bir tür belirlenmelidir. Türün belirlenmesi özellikle hedef kitlenin ve ona bağlı şekillenecek diğer özelliklerin ortaya çıkması için önemlidir.

Amerika’da “cutting” veya “editing” Avrupa’da ise “montage” sözlükleri ile anlatılan kurgu işlemi, radyoda farklı anlamlar yaratan ses unsurlarının aynı anda bir arada veya birbirlerini takip edecek şekilde işlenmesidir. Radyo için kurgu ise, tek başlarına anlamsız olan veya farklı anlamlar içeren ses unsurlarıyla yeni anlamlar yaratmaktır. Aynı zamanda kurgu, belirli bir zaman diliminde ve enformasyonu anlaşılır bir şekilde seslerin bir araya getirilmesidir.

Radyolarda kayıt stüdyoları için gerekli olan başlıca donanımlar şu şekilde sıralanabilir:
• Mikrofonlar
• Ses mikserleri
• Ses monitörleri (kulaklıklar ve hoparlörler)
• Dijital ses işistasyonları (bilgisayarlar)
• Harici ses kartları

Sunumlar şarkıların son kısımları (outro) ve ilk kısımları (intro) üzerine gerçekleştirilir. Yani bir şarkının son saniyeleri ile diğer şarkının sözlerinin başladığı yer arasında sunucuların konuşması, radyo yönetimleri tarafından istenmektedir. Özel radyo istasyonlarında daha çok tercih edilen bu uygulama TRT radyolarında farklı gerçekleşmektedir. TRT radyolarında sunucuların
konuşmalarına bir fon müziği eşlik edebilirken, bazen de sadece konuşmanın hiç müzik olmadan verildiği görülür. Günümüzde özellikle müzik yayını yapan radyo istasyonlarında, radyonun müzik politikaları çerçevesinde hangi şarkıların çalınacağı müzik direktörleri tarafından «playlist» ismi verilen listeler ile belirlenir. Müzik programını sunacak kişilerin konuşma metinleri de bu listeler göz önünde bulundurularak oluşturulacaktır. Listeler radyoların bilinçli bir müzik stratejisi oluşturmasını sağlarken, özellikle sunucu yapımcılarının ve yapımcıların
bu uygulama ile içerik belirleme konusundaki etkileri azalmıştır.

Belgesel ve inceleme yapımları için:
• Ses efektleri,

• Müzik,

• Ses arşivleri,

• Yazılı kayıtlar,

• Aktörler ve gerçek kişiler,

• Sunucular,

• Röportajlar ve yapılacak işe göre başka pek çok radyo unsuruna bir arada ihtiyaç söz konusudur

Belgesel ve inceleme yapımları belli aşamalardan geçerek üretilmektedir. “Karar aşaması” ilk aşamadır. İkinci aşama programın uzunluğu doğrultusunda “planlama” yapmaktır. “Araştırma” aşaması üçüncü aşamadır. Dördüncü aşamaya “yapı” aşaması adı verilir. “Materyalin toplanması” aşaması beşinci aşamadır. Diğer bir aşama ise “etki ve gerçeklik” aşamasıdır. Yedinci aşama “müziklerin belirlenmesi” ismini alır. Sekizinci aşama ise “program düzeni” aşamasıdır. Ve son aşama “kurgu”dur

Radyo için “kör araç” tanımı yapılmaktadır. Radyo hayal gücünü ses yoluyla uyardığı ve dinleyicinin aklındaki resimleri kullanarak etki sağladığı için bu tanım yapılmıştır.

Radyo yayınlarının internet üzerinden de dinlenebilir olması, radyo istasyonlarının yeniden dinlenme oranlarını arttırabildikleri bir mecra olmuştur.

İşitsel bir araç olan radyo için en önemli unsurlar insan sesi ve müziktir. Bir tür olarak müzik programlarının radyolarda yaygın olarak üretilmesinin tek nedeni, günümüz insanın gerek televizyon gerekse diğer elektronik medya araçlarını genellikle eğlence amaçlı kullanmalarıdır. Bu anlayışla müzik programları yapımcıların ve radyo yöneticilerinin en çok ilgisini çeken bir program türüne dönüşmüştür

Bir radyo programının amacı kamusal yayın yapan radyolarda toplumsal gelişim, kültür, eğitim ve yozlaşmamış eğlence üretmek, özel radyolarda ise daha çok maddi kazanç elde etmedir.

Bir radyo programının yapım öncesi aşamasında metinler sessiz okuma şeklinde değil, sesli okuma şeklinde yazılmalıdır.