RADYO VE TELEVİZYON STÜDYOLARI - Deneme Sınavı - 5

Kontrol odası ya da yayın kontrol odası bu ifadeyi tamamen açıklayan terimdir.

Sanal stüdyolarda çekimler sunucuyu zeminden ayıran yeşil ya da mavi bir fon önünde gerçekleştirilir. Sunucunun arkasında yer alan yeşil ya da mavi fonun bulunduğu kısma grafiksel olarak hazırlanmış sanal stüdyo içerikleri özel bir yazılım ile yerleştirilir.

Bahsi geçen özelliklere sahip kameralar Stüdyo kameraları (EPF kameralardır)

Stüdyolarda kameralar tarafından yapılan çekimlerin ve çeşitli görüntü kaynakları tarafından elde edilen görüntülerin kamera kontrol odasında ya da yapım kontrol odasında (reji) izlenebilmeleri amacıyla pek çok video monitör bulunmaktadır.

Stüdyolarda gerçekleşen yayınlar sırasında izleyiciyi bilgilendirmek amacıyla televizyon ekranında yer alan alt yazıları KJ cihazından kullanarak yayına/kayda ileten görevlidir. Program sırasında ekranda görülen sunucu ve konuk isimleri, telefon numaraları, program ismi gibi bilgileri KJ operatörü yayına/kayda iletmektedir.

Yapım amiri, yapımın verimli ve sorumsuz yürümesi için görevlilerinin işe alınması, ekip ve ekipmanların alımı, çekim için yasal/mekânsal izinlerin alınması gibi konularda yapımcının bütçeleme ve planlamaları çerçevesinde kararlar alır. Programın niteliği, yayın kuşağı, hedef kitlesi, yapım hazırlık süreçleri konularında araştırma yapar. Ekibin lojistik ihtiyaçları, çekim takviminin düzenlenmesi ve çekimlerin düzenli ve kaliteli bir şekilde yürütülmesinden de sorumludur.

Ölçü bakım görevlisi yapım esnasında kullanılan tüm teknik cihaz, donanım ve ek parçaların tamir ve bakımını üstlenir. Söz konusu cihazların teknik değerlere uygunluğunu denetler, kalibrasyonunu ve periyodik bakımlarını sağlar.

Türkiye’de televizyon yayıncılığı ve işletme sahipliği 1990’lı yıllara kadar kamusal yayıncılık anlayışı çerçevesinde TRT’nin tekelinde gerçekleştirilmiştir.

Dünyada düzenli televizyon yayınları ilk kez 1936 yılında İngiltere’de başlamıştır.

Çekim stüdyolarında iş takvimini hızlandırıp zaman ve mekân kullanımını optimize edebilmek için, stüdyoda 360 derece dönebilen bir zemin oluşturulabilir ya da stüdyonun farklı yerlerine program çekimlerine ait dekor setleri kurulabilir.

Kamera kontrol ünitesi, yayıncılık için tasarlanmış uzaktan kontrol edilebilen özel kameralardır. Televizyon stüdyolarındaki temel bölümlerden birisi değildir.

Televizyon program çekimlerinin yönetildiği kontrol odaları, profesyonel anlamda ana kumanda; yapım kontrol odası, ses kontrol odası, ışık kontrol odası, kamera kontrol odası ve ana kumanda odası olmak üzere beş odadan oluşur.

Yapım kontrol odası, televizyon stüdyosunda çekimleri yapılmakta olan programın yönetildiği yerdir. Bu odada başta yönetmen olmak üzere çekimde görevli olan diğer kişiler de bulunur (yapımcı, resim seçici, yönetmen yardımcısı, teknik yönetmen, KJ operatörü gibi).

Televizyon programı için kaydedilen görüntü ve seslerin çeşitli yazılım ve cihazlar yoluyla düzenleme/birleştirme işlemlerinin yapıldığı odadır. Çekim stüdyosunda ve dış ortamlarda yapılan çekimler, sesler ve grafiksel öğeler televizyon programının senaryo ve gereklerine göre kurgu operatörü tarafından birleştirilip yayına hazırlanır.

“RTÜK Telif Hakkı Ödeme Esasları İle Telif Hakkı Sahiplerinin ve Yapımcıların Haklarını Koruma Esas ve Usulleri Yönetmeliği” ile; herhangi bir şikayet ve uyuşmazlık halinde inceleme, iddia ve savunma isteme, belgeleri talep etme, bunları inceleyip karar verme, uyarma, mü eyyideleri uygulama, süresi içinde yapılmayan şikayetleri dikkate almama gibi yetkileri kendi kendine tanıyarak, kendini mahkeme mertebesine yükseltmiştir.

Stüdyo aydınlatması için kullanılacak yapay ışık kaynakları; anahtar ışık, dolgu ışığı, tepe ışığı ve arka plan ışığı şeklindedir.

Televizyonlar idari anlamda yöneticiler, program yönetmenleri; yaratıcı anlamda program yapımcısı ve yönetmeni, sunucusu; teknik anlamda ise kameramanlar, ışık ve ses teknisyeni gibi pek çok görev tanımına sahip pek çok kişinin ortak çalışmasıyla yürütülürler.

Televizyon yapımlarının gerçekleştirilmesinde ilgili cihaz ve donanımları kullanarak yayının teknik olarak gerçekleştirilmesini sağlayan kişilerden oluşur. Bunlar; teknik yönetmen, kameramanlar, resim seçici, ses operatörü, ışık operatörü şeklinde sıralanabilmektedir.

Telif hakları konusu 3.Mart.2004 tarihinde TBMM’de kabul edilerek yürürlüğe giren 5101 sayılı yasa, 3984 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkındaki Kanun ile 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunuyla birlikte yasal bir zemine oturtulmuştur.

Kitlelere yönelik ulusal yayınlara ise 1968 yılında TRT’nin (Türkiye Radyo Televizyon Kurumu) çalışmaları ile geçilmiştir.