RADYO VE TELEVİZYON PROGRAMCILIĞININ TEMEL KAVRAMLARI

Başarılı bir program, tasarımı için yeterli zaman ayrılmış ve gerekli çalışmaları yapılmış bir programdır. Tasarım, her program için geçerli olan temel öğeleri belirlemekle başlar. Bu öğeler;

Programın konusu

Programın amacı

Programın gerekçesi

Programın hedef kitlesi

Programın süresi

Programın bütçesidir.                                                                     

Doğru cevap A' dır.

Kurmaca olmayan televizyon programının tasarım çalışması eğitim, kültür, belgesel gibi program türlerine kolaylıkla uygulanabilir bir çalışmadır. Üç aşamadan oluşur:

Araştırma

Taslak Hazırlama

Tasarım

Doğru cevap B' dir.

Ana fikir, ana başlıklar ve alt başlıklar belirlendikten sonra programın amacı, hedef kitlesi ve süresi göz önünde bulundurularak tasarım çalışmasına başlanır. Taslak hazırlamak, yalnızca programda aktarılacak düşünceleri düzenlemektir. Bu düşüncelerin nasıl, hangi sırayla aktarılacağı, programın yapısı tasarım aşamasında belirlenir.

Doğru cevap C' dir.

Programın senaryosu programın kağıt üzerinde bitirilmiş halidir. Senaryo yazılırken programın neyi, nasıl söyleyeceği ortaya çıkar; düşünceler amaca uygun bir mantık içinde düzenlenir. Konu belirli bir düşünce sırasıyla anlatılır. Bu düzenleme nasıl yapılır? Bunun için kullanılabilecek başlıca yaklaşımlar şöyledir:

Genelden özele yaklaşımı

Neden-sonuç yaklaşımı

Zamandizinsel yaklaşım

Kategori yaklaşımı

Sorun-çözüm yaklaşımı

Sav-karşıt sav yaklaşımı
Doğru cevap D' dir.

Özelden Genele Yaklaşımı: Bir konuyu belirli bir örnek, kişi, mekan ya da durumla anlatmaya başlayıp daha geniş bir çerçeveye doğru genişletmek mümkündür. Böylece, konunun ya da sorunun daha geniş bir çevreyi ya da topluluğu ilgilendiren boyutu özelden genele doğru giderek aktarılır. Bu yaklaşım, eğer konu uygunsa ve yeterli malzeme varsa, izleyicinin ilgisini programın başlangıcında çekmeyi sağlar. Örneğin, yanlış balık avlama yöntemleriyle ilgili bir programda bu sorundan etkilenen bir balıkçının yaşadığı güçlüklerle başlanıp balıkların ürememesi sonucunda fiyatların artışına ve ülkedeki tüketicilerin bu besinden yoksun kalmalarına doğru bir sıra izlenebilir. Böylece, balıkçı özelinden ülke geneline doğru genişleyen bir yaklaşım kullanılmış olur.

Doğru cevap E' dir.

Zamandizinsel Yaklaşım: Konu geçmiş zamandan başlayarak anlatılır ve günümüze dek getirilir. Kimi zaman bunun tersi de mümkündür. Konu, günümüzdeki durumuyla anlatılıp geçmişe doğru gidilebilir. Programın sonunda geçmiş ile şimdiki zamanı bağlamak gerekir. Kitabın insanlığın gelişimindeki yerini anlatan bir program yapılacaksa böyle bir programa matbaanın bulunuşuyla başlamak, bilimsel düşüncenin yayılmasında kitabın rolünü anlatmak, konuyu günümüze getirmek zamandizinsel yaklaşıma uygun tasarımlardan biri olabilir.

Doğru cevap A' dır.

Haber Programları: Ana haber bülteni başta olmak üzere konusu haber olan bütün programları kapsar. Haber programlarının amacı izleyiciyi dünyada ve toplumda ortaya çıkan olaylardan, gelişmelerden, toplumu ilgilendirecek, haber değeri taşıyan her tür olaydan haberdar etmektir. Haber programlarının gerekçesi, insanların yakın ve uzak çevrelerinde olan biteni, yönetimlerin aldıkları kararları, yaşam biçimleri ve sorunlarıyla ilgili gelişmeleri bilme ihtiyacı duymalarıdır. Hedef kitle ise, aktarılacak haberleri bilme ihtiyacını duyacak, belli bir bölgede, toplumda yaşayan insan topluluklarıdır. Genel izleyici terimi, en çok haber programları için geçerli olan bir hedef kitleyi tanımlar.

Doğru cevap B' dir.

Çocuk programlarının konuları hedef kitlenin ilgisini çekecek, onların hayat bilgileriyle örtüşen konulardan seçilir. Genellikle eğitmeye, beceri kazandırmaya, öğretmeye yöneliktir.

Doğru cevap C' dir.

Gezi temalı programlar kültür programı türü içinde ele alınabilir. Pek çok kanalda farklı formatlarda gezi programları yayınlanmaktadır. Bu programların formatı genellikle bir gezginin belirli bir yeri bize tanıtması biçimindedir.

Doğru cevap D' dir.

Sav - Karşıt Sav Yaklaşımı: Bir konuyla ilgili karşıt görüşler olması çok doğaldır. Yaygınlaşmış ve üzerinde uzlaşılmış temel bir görüş olmadığında bu tür bir yaklaşımla konuyu anlatmak aydınlatıcı olmaktadır. Programda, konuyla ilgili savlara ve bunlara karşı ileri sürülen savlara belirli bir sıralama içinde yer verilir. Böylece, izleyicinin bu görüşleri kendi bakış çerçevesinde tartışması sağlanır. Önemli siyasi kararlarla, yasa tasarılarına ilişkin çalışmalarla, özellikle toplumun genelini ilgilendiren gelişmelerle ilgili programlarda bu tür bir yaklaşım yararlı olmaktadır.

Doğru cevap E' dir.

Sonuç, program tasarımının temel öğelerinden biri değildir. Doğru cevap, E'dir.

Programın amacı, programla elde edilmek istenen sonuçtur. Doğru cevap, B'dir.

Programı izlemesi istenilen ya da izleyeceği öngörülen insan toplulukları hedef kitleyi oluşturur. Doğru cevap, B'dir.

Eğlence, program bütçesinin kapsadığı alanlardan biri değildir. Doğru cevap, D'dir.

Radyo Televizyon Üst Kurulu, program tasarımı için araştırma yaparken yararlanılan başlıca kaynaklardan biri değildir. Doğru cevap, E'dir.

Ana fikir, programın sonunda ortaya çıkan ve konuyla ilgili temel düşünce ya da sözdür. Doğru cevap, B'dir.

Zamandizinsel yaklaşıma göre konu geçmiş zamandan başlayarak anlatılır ve günümüze dek getirilir. Kimi zaman bunun tersi de
mümkündür. Doğru cevap, D'dir.

Bir program hazırlanırken pedagojik araştırmalara ve pedagoglara ihtiyaç duyuluyorsa bu program için çocuk programı olduğunu söylemek mümkündür. Doğru cevap, A'dır.

Eğitim programları belirli bir konuyu öğretmek ya da bir konuda tutum ve davranış değişikliği yaratmak için yapılan program türüdür. Doğru cevap B'dir.

Talk showlar, fiziksel beceriye ya da şansa dayalı yarışmalar, eğlence programları kategorisinde yer almaktadır.