RADYO VE TELEVİZYON PROGRAMCILIĞININ TEMEL KAVRAMLARI

İçeriğin büyük kısmının haberden oluştuğu bölüm; haber kuşağı, çok izleyicinin olduğu saatlere; prime-time yayın kuşağı ifadeleri kullanılabilmektedir.

Türkiye için program türlerine ilişkin sınıflandırmayı Yönetmeliğe göre yapılan tanımlar çerçevesinde Radyo televizyon yayınlarını düzenlemek ve denetlemekle görevli özerk bir kuruluş olan Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) İzleme ve Değerlendirme Merkezi Başkanlığı yapmaktadır. Yönetmelik, içerik bakımından ortak özelliklere sahip radyo ve televizyon programlarını, yayın türü olarak tanımlar. Bu tanımdan yola çıkarak, programları şu şekilde sınıflandırılmaktadır:• Haber ve haber programları• Spor programları• Kültür programları• Dini ve moral programlar• Eğitim programları• Bilgilendiren/eğlendiren programlar• Gerçek insan yaşamından yola çıkılarak hazırlanan programlar• Dramatik programlar• Müzik programları• Eğlence programları• Program tanıtımları• Reklamlar• Diğer tür

Televizyon haberler bültenlerinin ve haber programlarının tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerine bağlı olması gerekliliği yönetmelik tarafından belirtilmiştir.

Televizyon yayıncılığında haber program türleri; haber bülteni, hava ve yol durumu, ekonomi bülteni, haber programları, yorum programları ve güncel programlardan oluşmaktadır.

Yorum programları; kamuoyunun bir kesimini ya da tümünü ilgilendiren, yerel, ulusal ya da dünya çapında bir olayı, konuyu ya da gelişmeyi çeşitli yönleriyle ve öznel bir bakış açısıyla değerlendiren program türü olarak açıklanabilir.

Güncel programlar, kısa bir zaman dilimi içerisinde gerçekleşmiş ya da gerçekleşmeye devam eden, ilgi çekici olduğu düşünülen olayları konu alan program türünü ifade eder.

Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik’e göre; yayınlarda yer verilmesi gerekli programlardan biri de kültür programlarıdır. Haftalık yayın süresinin en az %5'inin bu programlara ayrılması zorunluluğu bulunmaktadır.

Radyo ve Televizyon Yayınlarının Esas ve Usulleri Hakkında Yönetmelik’in 26. maddesinde göre; eğitim programları; “çocuklara, gençlere, ailelere, genel dinleyici ve/veya izleyici  kitlesine, çiftçi ve köylüler ile çeşitli iş ve meslek gruplarına yönelik olmak üzere, hitap edilen kitlenin bilgilendirilip gelişmesini amaçlayan ve yayın ilkelerine uygun olarak yapılan programlar” olarak tanımlanmıştır. Yönetmelik, bu tür programların konunun uzmanı
danışmanlardan yararlanılarak hazırlanmasını öngörmektedir. Yasal başka bir zorunluluk ise bir kanalın, haftalık yayın süresinin en az %5’inin eğitim programı olması gerekliliğidir.

Gençlik programları da 12-24 yaş grubunu hedef alır ve onların ihtiyaçlarına, beklentilerine ve bu yaş grubunun özelliklerine göre yayın belirlenen amaç ve ilkeler doğrultusunda hazırlanan programlardır.

Magazin Programları: Moda, sanat, spor ve eğlence dünyasında tanınmış kişilerle ilgili haber ve yorum konularını işleyen programlarıdır.