RADYO VE TELEVİZYON PROGRAMCILIĞININ TEMEL KAVRAMLARI

Doğru cevap C'dir. Radyonun kitlelere ulaşımı hızlıdır.

Doğru cevap A'dır. Sesin frekansı.

Doğru cevap E'dir. Programların kısa olması özellikler arasında bulunmaz.

Dinleyici üzerinde bir etki yaratabilmek için radyo, daha çok hayal gücüne seslenir.  Radyonun en önemli başarısı, dinleyici ile kurduğu yakın iletişimden kaynaklanır. Radyo programcısının her şeye karşı algı ve ilgisi açık olmalıdır. Bilgi birikimi ile birleşen hayal gücü ve dil hâkimiyeti programcının dinleyiciyi yakalayabilmesi için en gerekli özelliklerdir. Hedef kitlesini iyi tanıyan ve yayın yaptığı kitlenin merak ettiklerini anlatan, aynı zamanda, radyo teknolojisini de bilen ve kullanan programcı, dinleyicisine ulaşabilir. Nitelikli bir programcı, dinleyici kitlesini ve program için 
gerekli malzemeyi iyi bilen kişidir. Radyo yayını ses; müzik ve efekt olmak üzere üç farklı unsurun 
bir araya gelmesi sonucunda gerçekleşmektedir.

C seçeneğinde iki farklı unsur dendiği için cevap C dir

Doğru cevap C'dir. Canlı yayın formatı radyo yayın formatlarından biri değildir.

Doğru cevap A'dır. RadyoD genel izleyiciye yönelik yayın yapmaktadır.

Doğru cevap B'dir. Geçiş müziği adı verilir.

Doğru cevap D'dir. Program süresini belirleme, efektlerin kullanım amaçlarından biri değildir.

Doğru cevap A'dır. Yer belirleme efekti ile sağlanır.

Doğru cevap C'dir. Tüm programların yapımından program müdürü sorumludur.

Doğru cevap E'dir. Gürültü önleyen mikrofon, yönelme karakteristiklerine göre olan mikrofonlardan biri değildir.

Radyo, diğer kitle iletişim araçlarına oranla, hem dinleyici, hem de yayıncı açısından kolay bir araçtır.
Radyo dinleyicisi olabilmek için, sadece işitme yeteneğine sahip olmak yeterlidir. Oysa gazete ve dergi
okuyabilmek için okuma-yazma bilmek gerekir. Televizyonu izlemek için ona zaman ayırmak gerekir.
Küçük bir radyo alıcısı ile nerede olursa olsun, radyo dinlemek mümkündür. Radyonun diğer araçlar karşısındaki en büyük üstünlüğü dinleme kolaylığı ve rahatlığından kaynaklanır.

Buna göre cevap B seçeneğidir.

Müzik programları; ana
öge olarak müziğin kullanıldığı programlardır. Bu programlarda, müzik unsuru doğrudan müzik iletisi
olarak kullanılır. Ana mesajın söz ile iletildiği programlarda, söze vurgu yapmak, güçlendirmek ve
program içerisinde geçişleri sağlamak için müzik kullanımı ise, dolaylı müzik iletisi olarak
tanımlanmaktadır. Müziğin dolaylı kullanımı beş biçimde sınıflandırılmaktadır: Tanıtım (sinyal) müziği, geçiş müziği, fon (arka plan) müziği, ses efekti olarak müzik, dinleti müziği. Buna göre cevap D seçeneğidir.

Yer belirleme efektleri, dinleyicinin hayal gücünü harekete geçirerek, olayın geçtiği yeri belirlerler.
Olay, kalabalık bir mekânda geçiyorsa, gürültü efektleri, mekanı, dinleyicinin hayal edebilmesini sağlar. Sözün etkisini güçlendirme efektleri, sözlerle belirtilen durumu daha da güçlendirmek için kullanılır. Örneğin, odaya birinin girdiğini belirten sözler yanında, kapı açılması ile ilgili efektin kullanılması, sözün etkisini artırır.Atmosferi belirleme efektleri, olayın geçtiği yeri ve içinde bulunduğu havayı belirlemek için kullanılır. Vapur sesi, tren sesi ya da korno sesi atmosferi belirlemek için kullanılan seslerdir. Program giriş ve çıkışlarını belirleme efektleri, programın tanıtılması için başlangıcında ve bitişinde kullanılır. Örneğin ekonomi ile ilgili bir program hazırlanırken programın başlangıcında ve bitiminde kullanılan, yazar kasa sesleri ya da para sesleri kullanılabilir. Geçişleri belirleme efektleri, daha  çok drama yapımlarında sözler ilgili efektlerle ayrılabilir. Konunun, zamanın ve yerin değiştiğini belirlemek için tıpkı müzik gibi efektler de kullanılırlar.Zaman belirleme efektleri, olayın geçtiği zamanı belirtmek için kullanılan efektlerdir. Zamanı  belirlemeye yardımcı olur. Sabahın erken saatlerinin ifadesi olarak öten horoz sesi kullanmak,  kalabalık bir ortamı anlatabilmek için hafif gürültülü bir kalabalık grubun sesini kullanmak gibi. Doğru cevap E seçeneğidir


 

Tanıtım (sinyal) müziği: Programların başında ve sonunda, program metninin dışında, programın
adının müzik eşliğinde söylendiği tanıtıcı bir müzik kullanılır. Geçiş müziği: Söz programı içinde yer alan farklı bölümleri birbirinden ayırmak için veya tek konulu programların giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini ayırmak için kullanılan müziktir. Fon (arka plan) müziği: Adından da anlaşılacağı gibi fon müziği, sözün arka planında kullanılır ve amacı sözün gücünü arttırmaktır.Dinleti müziği: Uzun süreli söz programlarda dinleyiciyi dinlendirmek, ilgisini ve dikkatini toplamak
amacı ile konuşmalar arasında kullanılan müzik parçalarıdır. Ses efekti olarak müzik: Özellikle oyunlaştırılmış söz programlarında müzik, ses efekti olarak kullanılmaktadır. Tıpkı fon müziği gibi ses efekti olarak müzik kullanımında da, vurgulanan bir  konuyu güçlendirmek veya arttırmak amacıyla kullanılan müziktir.

Mikrofon türleri kullanım alanlarına göre seçilir. Radyo yayıncılığında kullanılan mikrofonlar, yapılarına, ses alma yönlerine ve etki alanlarına göre olmak üzere, üç ayrı gruba ayrılarak incelenebilir: Yapılarına göre mikrofonlar, yönelme karakteristiklerine göre mikrofonlar, etki alanına göre mikrofonlar.
Buna göre cevap B seçeneğidir.

Yönelme karakteristiklerine göre mikrofonlar, dairesel-yönsüz mikrofonlar (omni-directional
mic.), iki yönlü-sekizsel mikrofonlar (bi-directional pressure gradient mic.), tek yönlü-yüreksel
mikrofonlar (uni-directional cardioid mic.), süper-yüreksel mikrofonlar (süper and hyper cardioid mic.), tele-tabanca mikrofonlar (ultra directional-short-gun mic.), telsizli mikrofonlar (contact mic.) olarak sıralanabilir.
Gürültü önleyen mikrofon, telsizli mikrofon ve boyun mikrofon ise  etki alanına göre mikrofonlar arasındadır. Bu nedenle cevap A seçeneğidir.

Yükseltim; sinyalin, kullanılabilir seviyeye yükseltilmesidir. . Sesleri tek tek ya da karıştırılmış olarak dinlemeyi sağlar. Buna; Yönlendirim denir Anten radyo, televizyon ve radar sistemlerinde, verici tarafından üretilen elektrik enerjisini  radyo dalgaları biçiminde yaymaya ya da radyo dalgalarını alıp, elektrik sinyalllerine dönüştürerek alıcıya iletmeye yarayan araçtır. Stüdyodaki yayının dinleyiciye ulaşmasını sağlayan en temel araç vericidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Radyo programları yapım biçimlerine göre, söz ve müzik programları olarak ayrılabilir. Müzik programları; ana öge olarak müziğin kullanıldığı programlardır. Bu programlarda, müzik unsuru doğrudan müzik iletisi olarak kullanılır. Ana mesajın söz ile iletildiği programlarda, söze vurgu yapmak, güçlendirmek ve program içerisinde geçişleri sağlamak için müzik kullanımı ise, dolaylı müzik iletisi olarak tanımlanmaktadır. Müziğin dolaylı kullanımı beş biçimde sınıflandırılmaktadır: Tanıtım (sinyal) müziği, geçiş müziği, fon (arka plan) müziği, ses efekti olarak müzik, dinleti müziği. Görüldüğü üzere verilen maddelerin tamamı bu sınıflandırma içerisinde yer almaktadır. Doğru cevap E’dir.

Radyo programlarının söz ve müzik kadar önemli üçüncü unsuru ise efekttir. Efekt, programlarda işlenen konulara canlılık, gerçeklik ve derinlik kazandırmak amacıyla kullanılan yardımcı unsurlardır. Daha çok dramatik yapımlarda kullanılan efektler doğal ve yapay efektler olarak ikiye ayrılmaktadır. Doğal efektler; daha önceden, sesin kaynağından kaydedilir. Araba korna sesi, su sesi, havlama ve gülme efektleri doğal ses efektleridir. Yapay efektler ise; iç efektler olarak tanımlanır ve yayın sırasında yapılan efektlerdir. Bir parça kâğıdı buruşturarak çıkartılan yangın sesi yapay efektlere verilebilecek en güzel örnektir. Efektler başlıca şu amaçlarla kullanılırlar: Yer belirleme, Sözün etkisini güçlendirme, zaman belirleme, atmosferi belirleme, program giriş ve çıkışlarını belirleme, geçişleri belirleme. Görüldüğü üzere dinleyici kitlesini belirleme ve programın süresini belirleme şeklinde efektlerin amaçları yoktur. Doğru cevap C’dir.