RADYO VE TELEVİZYON PROGRAMCILIĞININ TEMEL KAVRAMLARI

Televizyonun iletişim biçimleri içerisinde kaynak kavramı çok anlamlı olarak kullanılabilir. Genel anlamda kaynak kamu ya da ticari televizyon kanalına karşılık gelir. Daha dar anlamda ise bir programın yapımcısı ya da yönetmeni, kimi durumlarda ise ekranda görülen konu uzmanları, farklı kişi ya da kurumlar da birer kaynak olarak görülebilir. Kaynak bir televizyon programı olarak tasarlanan iletiyi kodlayan kişi ya da kurumdur. Doğru cevap A'dır.

Sinopsis, bir televizyon programını ya da bir film öyküsünü kısaca anlatan, beş-altı cümlelik özettir. Programın başından sonuna kadar oluşturulması planlanan süreçler bir kaç cümle ile özetlenmeye çalışılır. Doğru cevap B'dir.

Bir programcının kafasında oluşturduğu taslakları bir program haline getirirken bazı temel kavramların, hazırlayacağı programın hangi kanalda, hangi zaman diliminde, hangi koşullarda yayınlanacağının da farkında olması gerekir. Bu farkındalık, program yapımcısının tasarlayacağı programın hedef kitlesine ulaşması açısından doğru bir tasarımın gerçekleştirmesi için önemlidir. Programda oyuncu ya da sunucu olarak kimlerle çalışılacağı program taslağı aşamasında dikkat edilmesi gereken konulardan biri değildir. doğru cevap C'dir.

Bunun dışında gerçekleştirilen yayının teknik altyapısı da ayrıca önem taşır. Televizyon yayınları karasal yayın, uydu yayınları ve kablolu yayınlar olarak farklı teknolojiler ile gerçekleştirilebilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Uydu yayını, radyo ve televizyon programlarının ve/veya program ilintili veri sinyallerinin uydu ortamından doğrudan kamuya yönelik olarak iletilmesi suretiyle gerçekleştirilen yayınlar olarak tanımlanır. Doğru cevap D'dir.

Televizyon metinleri masal, roman ve film gibi anlatısal (narrative) metinlerdir. Bununla birlikte televizyon anlatısı farklı bir anlatıdır. Doğru cevap A'dır.

Belgesel, gerçeğe dayalı kurgusal olmayan bir metindir. Herhangi bir metin yazıp programı çekmek söz konusu değildir. Var olan bir durumu, coğrafyayı, insanları çekip seyirciye gösterir. Doğru cevap B'dir.

Haftalık yayınlanan biz dizi primetime 'da yayınlanır. Doğru cevap C'dir.

Televizyon formatı, üretilen serilerden bağımsız bir bölüm içindeki değişken öğeler sisteminden ortaya çıkan, fakat serinin tümünde değişmeyen öğeler sistemidir ve format kavramının en iyi tanımlanabileceği televizyon programları serial yayınlardır. Serial olduklarından her biri arasındaki benzerlikler ve farklılıklar daha kolay gözlemlenebilir. Format kavramının kavranabilmesi için de seriallerin her bölümü içindeki benzerlikler ve farklılıklara bakmak bir yöntem oluşturabilir. Her serinin bölümleri kendi aralarında, konu, tema, konuklar ve diğer benzeri öğelerde değişiklikler gösterebilir. Doğru cevap D'dir.

Tür, geleneklere dayanan kültürel bir öğedir. Doğru cevap E'dir.

Kurmaca veya gerçeğe dayalı olsun programda neyin, nasıl anlatılacağının belirlenmesidir.

Televizyonun
anlatı yapısı ile sinemanın anlatı yapısı önemli benzerlikler içerir; ancak aralarında önemli
ayrımların olduğunu da bilmek gerekir. Sinemada anlatı yapısı geleneksel (klasik) ve modern (çağdaş) olmak üzere ikiye ayrılır.

Tür genel bir alanı sınıflandırmayı ifade ederken, format kavramı tekil bir yapıya karşılık gelir.

Her bir yapıt daimi olarak bütünüyle tek bir türe aittir.

Üretim, tüketim ve dağıtım süreçleri arasındaki yapısal bağlantıları onu edebiyattaki yerinden nedeniyle geniş bir kavram haline getirir.

Format
uyarlaması özgün bir televizyon program formatının farklı ülkelerde yayınlanması için
programın ana yapısına sadık kalınarak, ülkelerin kültürel, yerel özellikleri dikkate alınarak yeniden düzenlenmesidir.

Tür

Tasarlanacak programın hangi koşullarda ve hangi
coğrafyaya nasıl bir ölçekte, ne kadar izleyiciye yayınlanacağı konusu yayın ölçeği kavramı
ile tanımlanır. Televizyon yayınları, ulusal, bölgesel ve yerel olmak üzere üç ana başlıkta
toplanır. Ulusal yayın, bütün ülkenin yerleşik alanının %70’den az olmamak üzere gerçekleştirilen yayınlara verilen addır. Bölgesel yayın ise; birbirine komşu en az üç il veya en
çok bir coğrafi bölge alanının asgari %70’ine yapılan yayınlardır. Mülki taksimat itibarıyla
en az bir ilçe (merkez ilçe dahil) veya bir ilin alanının en az %70’ine yapılan yayınlar ise
yerel yayın olarak adlandırılır.

Kaynak: Televizyonun iletişim biçimleri içerisinde kaynak kavramı çok anlamlı olarak
kullanılabilir. Genel anlamda kaynak kamu ya da ticari televizyon kanalına karşılık gelir.

Akış televizyon yayınlarının birbirinden farklı türdeki programlarla sistematik bir şekilde
ardı ardına dizilmesinden ortaya çıkar. Televizyonda akış, kesintiler yaratarak bölümleme
ve sıralama olarak tanımlanır; televizyon yayınlarında akış, kesintiye uğrayan programların art arda sıralanarak bölümlemeler oluşturmasıdır (Butler, 2007). “Romanın, öykünün,
gazete yazısı veya haberinin, sinema filminin kendi içinde bütünlüklü yapısına karşın, televizyon bu tür görünürde bütünlüklü yapılar toplamından oluşan bir sürekliliğe sahiptir”
(Mutlu, 1999: 134). Bu süreklilik de akış olarak nitelendirilir. Televizyonda akış konusunu
ilk kez gündeme getiren kuramcı Raymond Williams’dır. O’na göre akış kavramı farklı
programların sadece ardı ardına getirilmesi değildir, aksine “bizzat televizyona ait planlı
bir yapı”dır (1990: 75).