RADYO VE TELEVİZYON PROGRAMCILIĞININ TEMEL KAVRAMLARI - Deneme Sınavı - 7

Radyo, teknik özellikleri nedeniyle, diğer kitle iletişim araçlarından daha hızlı bir biçimde alıcısına ulaşır. Gazete, kitap ve yazılı materyallere alıcının ulaşabilmesi, bunların önceden yazılması, dizilmesi ve basılması işlemleri gerçekleşmelidir. Televizyonda ise görüntünün kaydedilmesi ve kurgulanması gerekir. Radyoda programların ve haberlerin hazırlanması televizyona göre daha kolaydır. Haber açısından değerlendirmek gerekirse, radyo, dinleyicisine, haberleri daha kısa sürede ulaştırabilir. Doğru cevap B'dir.

İnternet radyoculuğu, dileyen herkesin kendi yayınını yapmasına olanak sağlamaktadır. Dinleyici açısından diğer bir önemli avantajı da dinleyenin, istediği zaman, tekrar tekrar bu programları dinleme olanağı bulabilmesidir. IPot ve broadcast sözcüklerinin birleşmesi sonucu podcast sözcüğü türetilmiştir. Türkçe karşılığı olmadığı için podcast kavramı kullanılmaktadır. Podcast yöntemi ile basit bir biçimde herkes kendi radyo programını yaparak mp3 formatında kaydedebilir. Doğru cevap C'dir.

Sesin saniyede yaptığı titreşimlere sesin frekansı denir. Ses ,frekans ile ölçülür. Sesin frekansı, nesnenin bir saniyede ne kadar titreştiğini gösterir. Doğru cevap D'dir.

Geçiş müziği, söz programı içinde yer alan farklı bölümleri birbirinden ayırmak için veya tek konulu programların giriş, gelişme ve sonuç bölümlerini ayırmak için kullanılan müziktir. Doğru cevap B'dir.

Program giriş ve çıkışlarını belirleme efektleri, programın tanıtılması için başlangıcında ve bitişinde kullanılır. Örneğin ekonomi ile ilgili bir program hazırlanırken programın başlangıcında ve bitiminde kullanılan, yazar kasa sesleri ya da para sesleri kullanılabilir. Doğru cevap E'dir.

Bir radyo yayın stüdyosunda CD çalar, stereo kazanç kontrol cihazı (gain controller), efekt cihazı, Dijital ses kaseti (DAT, Dijital Audio Tape), pikap, amplifikatör,yükseltici (amplifikatör), reference monitorü, mikrofon, kulaklık, ses işleyici (audio prosessor), radyo sinyalleri üzerinden sayısal bilgi aktarma sistemi (RDS, Radio Data System), olmak üzere yayınla ilgili pek çok teknik araç ve gereç bulunmaktadır. Kamera bu cihazlardan biri değildir. Doğru cevap D'dir.

Yönelme karakteristiklerine göre mikrofonlar, dairesel-yönsüz mikrofonlar (omni-directional mic.), iki yönlü-sekizsel mikrofonlar (bi-directional pressure gradient mic.), tek yönlü-yüreksel mikrofonlar (uni-directional cardioid mic.), süper-yüreksel mikrofonlar (süper and hyper cardioid mic.), tele-tabanca mikrofonlar (ultra directional-short-gun mic.), telsizli mikrofonlar (contact mic.). Elektrostatik (electret) mikrofonlar, yapılarına göre gruplanan mikrofonlardandır. Doğru cevap A'dır.

Ticari radyo modeli, ilk olarak Amerika Birleşik Devletleri’nde geliştirilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Radyo istasyonundaki teknik tüm cihazların, satın alınması, tamir ve bakımı şef mühendisin sorumluluğundadır. Stüdyoların yapım gereksinimlerine göre hazırlanmasından başlamak üzere yayının dinleyiciye en sorunsuz bir biçimde ulaşması şef mühendisin sorumluluğudur. Doğru cevap C'dir.

Yorumcu Sunucular/Yıldız (Anchorman-Anchorwoman), radyo ve televizyon haberlerinin yapımında ve sunumunda spiker ve yorumcu sunucular olarak bir ayrım yapılması yerinde olacaktır. Spiker, sadece haber metnini okumakla yükümlü kişidir. Yorumcu sunucular ise yalnızca sunucunun görevini üstlenmekle yetinmezler. Bu kişiler, haber toplantılarına katılan, haberi düzeltme ya da içeriğine dair fikir geliştirme ve düzenleme yetkisi olan, gerektiğinde haberin süresine dahi müdâhale edebilen kişidir. Haberin inandırıcılığı ve etkisi açısından yorumcu sunucuların etkisi önemlidir. Özellikle televizyon kanallarında yorumcu sunucular haberle birlikte anılan isimlerdir. Bu isimler kanalın haber yüzü olarak görülürler.

1950'lerde kuşkusuz, ülkenin gündemini belirleyen en önemli araç; gazete ve radyoydu. Ülkemizde o dönemde çıkan radyo dergileri bunun en önemli göstergesidir. Televizyonun yayın hayatına başlamadığı günlerde, içeriğini tamamen radyo yayınlarının oluşturduğu bir dergi, radyoya verilen değerin de göstergesidir. Dönemin radyo programları dinleyici üzerinde oldukça etkilidir. 30 Ekim 1938'de Orson Welles, CBS radyo kanalından ''Dünyalar Savaşı'' adlı bilim kurgu romanından uyarladığı radyo oyununun sonunda dramatik sesle şu cümleyi okur: ''Marslılar dünyaya indi ve Amerika Birleşik Devletleri topraklarını istila ediyor''. Bunun üzerin programı dinleyen milyonlarca Amerikalı, bu anonsu duyar duymaz, hemen arabalarına yönelirler. Koşarak ya da buldukları ilk araçla nereye gittiklerini bile bilmeden kaçmaya başlarlar. Yaşanan panik öyle büyüktür ki, Wells'in programı kapatırken ''Dünyalar Savaşı adlı romandan uyarlanan, radyo oyununu dinlediniz'' sözlerini, hemen hemen kimse duyma fırsatı bile bulamaz. Bu radyo draması, radyonun insanlar üzerindeki etkisinin gücünü gösteren en güzel örneklerden biridir. Televizyonun tarih sahnesinindeki yerini alması ile radyo eski altın günlerini geride bırakır. Artık oturma odalarının en değerli köşeleri, yerini televizyona bırakır. Bu sırada radyo insana daha da yaklaşır ve dinleyicinin en yakın iletişim aracı olamayı başarır. Radyo hayal gücünü en iyi kullanan yayın aracıdır. Ekranın görüntüleri, radyonun resimleri ile yarışamayacak kadar küçüktür. Radyonun sınırları dinleyicinin hayal gücü ile belirlenir. Bu nedenle radyo; ''Zihin tiyatrosu''olarak da tanımlanır.

Radyonun diğer kitle iletişim araçlarına oranla en önemli özelliği kolay ulaşılabilmesidir. Radyo, dinleyici ile doğrudan iletişim kurar. Televizyonun, gazetenin ve internetin gerektirdiği özel dikkat seviyesine ihtiyaç duymaz. Radyonun, bu özelliğinden dolayı, kimi zaman arabada, kimi zaman mutfakta, kimi zaman da yolda dinleyicisine eşlik eder. Dinleyicinin tüm dikkatini almadan, yaşamı renklendirir ve sürpriz şarkılarla moral verir. Bu özelliğinden dolayı radyo bugün hala dinleyicinin hemen yanı başında, en özel zamanlarına eşlik eden önemli bir arkadaştır. Radyonun bir diğer özelliği ve avantajı da ucuz olmasıdır. Radyo, hem dinleyici hemde yayıncı açısından ucuz bir araçtır. Dinleyici, günümüzde çok düşük fiyatlara satılan radyolara ulaşabilmektedir. Yayın açısından ucuzdur, çünkü hem radyo yayıncılığı teknolojisini kurmak, hem de yayın yapmak açısından, diğer kitle iletişim araçlarına oranla çok daha düşük maliyeti vardır. Radyo habercilik açısından da en düşük maliyetle ve en hızlı biçimde yayın yapma gücüne sahiptir. Televizyon haberleri için görüntü ihtiyacı, gazete için fotoğraf ve baskı için gerekli süre radyo için söz konusu değildir. Üstelik cep telefonuyla olay yerinden canlı bağlantı yapılabilir. Radyo haberleri çok kısadır ve sadece olguları aktarmaya odaklanır. Radyonun ve radyo haberlerinin basitliği ona hızlılık olanağı vermektedir. Radyonun tüm avantajları gereği,dinleyicinin günlük yaşamında ona eşlik etmektedir. Hiç kuşkusuz teknolojik gelişmelerle birlikte radyoculuk da değişime uğramaktadır. Radyo, gelecekte de çoklu medya ortamına uyum sağlayarak dinleyici ile buluşmaya devam edecektir.

Dinleyici üzerinde bir etki yaratabilmek için radyo, daha çok hayal gücüne seslenir. Hayal gücünü besleyen ve samimi biçimde dinleyicisi ile iletişim kuran radyo programcısı, dinleyiciyi etkileme gücüne de sahiptir. Radyonun en önemli başarısı, dinleyici ile kurduğu yakın iletişimden kaynaklanır. Yaşadığı dünyayı ve toplumu anlamaya çalışan, soran ve sorgulayan çevresinde olup biten toplumsal sorunları irdeleyen, algıları açık kişiler radyo yayıncılığı konusunda başarılı olmuş isimlerdir. Radyo programcısının her şeye karşı algı ve ilgisi açık olmalıdır. Bilgi birikimiyle birleşen hayal gücü ve dil hakimiyeti programcının dinleyiciyi yakalayabilmesi için en gerekli özelliğidir. Hedef kitlesini iyi tanıyan ve yayın yaptığı kitlenin merak ettiklerini anlatan, aynı zamanda, radyo teknolojisini de bilen ve kullanan programcı, dinleyicisine ulaşabilir. Nitelikli bir programcı, dinleyici kitlesini ve program için gerekli malzemeyi iyi bilen kişidir.