RADYO VE TELEVİZYON PROGRAMCILIĞININ TEMEL KAVRAMLARI - Deneme Sınavı - 24

Seri, her hafta başlayıp biten bir öykü içeren televizyon dizileridir. Serial, televizyon için çekilmiş birkaç bölüm devam eden  ve biten dizilerdir. Süren serial ise, başlayan ve bitmeyen, başı unutulan ve sonu beklenemeyen yüzlerce  bölüm sürebilen (pembe diziler gibi) televizyon dizileridir. Akış televizyon yayınlarının birbirinden farklı türdeki programlarla sistematik bir şekilde ardı ardına dizilmesinden ortaya çıkar. Doğru cevap B seçeneğidir.

Doğru cevap C'dir. Televizyon programı; hedeflenen izleyici grubu belirli, amaçlar doğrultusunda hazırlanan, belirlenmiş yayın kuşaklarında, çoğunlukla bedeli karşılığı yayınlanan, televizyon tekniklerine, diline ve anlatı yapısına uygun olarak, yasal, dürüst ve etik ilkelerle üretilen, televizyon metinleri olarak da tanımlanabilmektedir. Televizyon yayıncılığında programlar, hedef kitle ve hedef kitlenin birçok özelliği dikkate alınarak hazırlanır. Televizyon yayınları toplumun geneline seslenmeye çalışarak, izleyici kitlesinin sayıca artmasını da amaçlar. Bunu yaparken, toplum içindeki her kişiye hitap etmeye, onların haber ve eğitim alma, eğlenme, mal ve hizmetlerden haberdar olma gibi gereksinimlerini karşılamaya özen göstermek zorundadır. Bu yönden bakılınca, televizyon yayıncılığında programlar; cinsiyet, yaş, eğitim, yerleşim yeri, meslek, sosyo ekonomik seviye gibi özellikler dikkate alınarak, izler kitlelere göre ayrımlaştırılabilmektedir.

Doğru cevap A'dır. Sanat programları adı verilir. Sinema, müzik, heykel, edebiyat, sahne sanatları gibi, herhangi bir sanat türü ile ilgili izleyicileri bilgilendirmek amacıyla yapılan programlardır. Bu program türü farklı sanat alanlarına ilişkin çeşitli bilgilerin, güncel gelişmelerin izleyicilere aktarılmasını sağlamaktadır.

Doğru cevap E'dir. Kuşak programları adı verilir. Kuşak programların, RTUK sınıflandırması içinde tanımı yapılmıştır. Buna göre; toplumun değişik kesimlerinden izleyiciye yönelik bilgi, açıklama ve ilgi çekici canlı müzik parçaları ile oluşturulan programlardır.

Doğru cevap D'dir. Haber programları adı verilir. Haber programları, haber programcılığının en yaygın türlerinden biridir. Sürece Haber bültenlerinden daha uzun olabilmektedir. Haber bültenleri içinde yer alabilen aktüalite, siyaset, ekonomi gibi çeşitli konuların daha geniş ve ayrıntılarıyla aktarılabildiği programlardır. Bu tür programlar, haber kanallarında günlük olarak yayınlanabildiği gibi, kendisini haber kanalı olarak tanımlamayan kanallarda, haftalık, on beş günlük ya da aylık olarak yayınlanabilmektedir.

Rick Altman (2006: 14-26), film türleri üzerine temel kaynak haline gelmiş Film/Genre adlı kitabında, film türlerini genel karakteristik özelliklerini dokuz ayrı madde içinde ele alır:

Türler, çok yönlü ilişkileri bir araya getirir.

Türler, yapıtları oluşturanlar tarafından tanımlanır fakat izler kitle tarafından da onaylanma
ihtiyacı duyar

Türlerin açık, sabit kimlikleri ve sınırları vardır.

Her bir yapıt daimi olarak bütünüyle tek bir türe aittir

Türlerin tarihsel temelleri vardır.

Türler tahmin edilebilir bir gelişim sergiler.

Türler belirli bir konu, yapı ve külliyat içinde yer alır.

Türler belirli temel, ortak özellikleri paylaşır.

Türlerin ritüel ya da ideolojik işlevleri vardır.

E seçeneğinde yer alan türün sınır koruyucu bir olgu olduğu ise Mittel (2004) ve Neale’ın (1980) tür kuramı doğrultusundaki görüşleri  arasındadır. Bu nedenle cevap E seçeneğidir.

Mittel (2004) ve Neale’ın (1980) anlatımlarıyla ortak noktalar gösterse de,
adı geçen kuramcıların tür kuramı doğrultusundaki görüşleri dört ana başlık altında toplanabilir:
• Tür sınır koyucu bir olgudur.
• Tür bir uzlaşı aracıdır.
• Tür bir endüstri ürünüdür.
• Tür geleneklere dayanan kültürel bir öğedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Gledhill
(1985), bir sınıflandırma olarak türü, yönetmenler ve izleyiciler tarafından paylaşılan kurallar ve
beklentiler bileşimi olarak görür. Türün anlam kazandığı durumlardan birisi de izleyicisi ve televizyon
endüstrisi arasında sosyal uzlaşı alanı olmasıdır. Mittel (2004) ve Neale’ın (1980) anlatımlarıyla otür kuramı doğrultusundaki görüşleri dört ana başlık altında toplamıştır.Türlerin sınıfsal ayrımları ve ilk tür analiz çalışmaları Aristoteles ile temellendirilir. Tanıma göre doğru cevap A seçeneğidir.

Formatların lisanslanması, tasarlanmış herhangi bir televizyon programı formatının yasal olarak yayın haklarının tescil edilmesidir Format uyarlaması özgün bir televizyon program formatının farklı ülkelerde yayınlanması için programın ana yapısına sadık kalınarak, ülkelerin kültürel, yerel özellikleri dikkate alınarak yeniden düzenlenmesidir. Tür kavramının sinemadaki karşılıklarını ifade etmek için genre sözcüğünü “aralarında benzer, ortak özellikler bulunduran varlık ve nesnelerin topluluğu” olarak tanımlamak mümkündür. S Tanıma göre doğru cevap C seçeneğidir.

Mullan (1997) tarafından yarışma programları, polisiye diziler, spor programlar, melodram diziler, dramalar, sohbet ve dini programlar ayrımlaması olarak ifade edilir. Günümüzde belgesel türünün birçok yeni alt türü ortaya çıkmıştır. Bu alt türler türlerin değişimini kavramak açısından önemlidir. Bu alt türlerden bazıları belgesel-melodram (docusoap), belgesel- drama (docudrama), gerçeklik televizyon programları (reality tv) şeklinde ifade edilebilir.

Belgesel melodram belgeselin alt türleri arasında yer aldığı için cevap D seçeneğidir

Doğru cevap C'dir. Radyonun kitlelere ulaşımı hızlıdır.

Doğru cevap A'dır. Sesin frekansı.

Doğru cevap E'dir. Programların kısa olması özellikler arasında bulunmaz.

Dinleyici üzerinde bir etki yaratabilmek için radyo, daha çok hayal gücüne seslenir.  Radyonun en önemli başarısı, dinleyici ile kurduğu yakın iletişimden kaynaklanır. Radyo programcısının her şeye karşı algı ve ilgisi açık olmalıdır. Bilgi birikimi ile birleşen hayal gücü ve dil hâkimiyeti programcının dinleyiciyi yakalayabilmesi için en gerekli özelliklerdir. Hedef kitlesini iyi tanıyan ve yayın yaptığı kitlenin merak ettiklerini anlatan, aynı zamanda, radyo teknolojisini de bilen ve kullanan programcı, dinleyicisine ulaşabilir. Nitelikli bir programcı, dinleyici kitlesini ve program için 
gerekli malzemeyi iyi bilen kişidir. Radyo yayını ses; müzik ve efekt olmak üzere üç farklı unsurun 
bir araya gelmesi sonucunda gerçekleşmektedir.

C seçeneğinde iki farklı unsur dendiği için cevap C dir

Doğru cevap C'dir. Canlı yayın formatı radyo yayın formatlarından biri değildir.

Doğru cevap A'dır. RadyoD genel izleyiciye yönelik yayın yapmaktadır.

Doğru cevap B'dir. Geçiş müziği adı verilir.

Doğru cevap D'dir. Program süresini belirleme, efektlerin kullanım amaçlarından biri değildir.

Doğru cevap A'dır. Yer belirleme efekti ile sağlanır.

Doğru cevap C'dir. Tüm programların yapımından program müdürü sorumludur.