RADYO VE TELEVİZYONDA ÜRETİM PLANLAMA

Kamu işletmeleri, ekonomik olarak devlet tarafından desteklenen çoğunlukla özerk kuruluşlardır.

Aşağıda belirli ülkelerdeki kamu işletmeleri verilmiştir.

İngiltere- BBC (British Broadcasting Corporation)

Fransa- France Television

Türkiye- TRT (Türkiye Radyo Televizyon Kurumu) 

Özel televizyon işletmelerinin gelirleri kapsamına giren ödentiler reklam, ilan ve abonelik ödentileridir. Örneğin, sinema filmi ve futbol maçlarını yayınlayan kimi kanalların abonelik ödentisi özel televizyon işletmelerinin gelirleri arasındadır. 

Radyo televizyon işletmelerinde üretim mal ve hizmetlerin yaratılma sürecidir. Ürün ise radyo ve televizyonlarda yayınlanan programlardır.

Radyo televizyon işletmelerinde üretimin özellikleri şunlardır: 

Ürün izler kitleye bağlı olarak değişir. 

İzler kitle değişkendir. 

Üretim ve yayın teknolojisi uyumlu olmak zorundadır.

İşbirliği yapmak zorundadır. 

Yasal düzenlemeler ve denetime açık olmalıdır. 

Radyo ve televizyon işletmelerinde planlama üretimin planlaması yani yayının ve yapımın planlaması söz konusudur. Yayın planları işletmenin kuruluş amaçlarına uygun olarak işletmenin üretim konusuna, içinde bulunduğu sektörün özelliklerine ve işletme sahiplerinin, rakip ve yöneticilerinin özelliklerine ilişkin planlardır. 

Radyo ve televizyon işletmelerinde genel yayın planları için genel çerçeveyi hazırlamakla yükümlü üst yöneticiler; siyasi güçler, işletme sahibi, yönetim kurulu, genel müdür vb. kişilerdir. 

Radyo televizyon işletmelerinde sıklıkla uygulanan yayın kalıplarından gündüz kuşağı kapsamına giren programlar 10:00-16:00 saatleri arasında yayınlanan programlardır. Bunlar: yemek tarifleri, çocuk bakımı, el işleri, moda, güncel, sağlık programları ve pembe diziler yayınlayan programlardır.

Prime-time; televizyonlar için en değerli kuşak olarak adlandırılan 20:00-23:00 saatleri arasında yayınlanan programlardır. Bu kuşak izler kitlenin en yoğun olduğu kuşaktır. Bu kuşak diziler, yarışmalar, eğlence programları, filmler, özel haber programlarının yer aldığı bir kuşaktır.

Talk show ya da eğlence programları Gece Kuşağı yayın kalıbına giren programlardır. 23.00- 01.00 saatleri arasında yayınlanırlar. 

Yayın planına alınan programlar üç tür kaynaktan elde edilir:

İç yapımlar, dış yapımlar ve dış alımlardır. 

Radyo televizyon işletmelerindeki üretim süreci şu ögelerden oluşur:

girdiler, iletişim süreçleri ve çıktılar. 

Radyo televizyon işletmelerindeki üretim sürecinden biri olan girdiler, bilgi, insan, finans, sermaye, endüstriyel kaynaklar ve kamu hizmetlerinden oluşmaktadır.

Radyo televizyon işletmelerindeki üretim sürecinden biri olan iletişim süreci; şifre çözme, şifreleme, yayınlama, yayını alma, depolama ve yeniden iletmeden oluşmaktadır. Şifre çözme, işin başlaması için önem taşır. İçerisinde pazarla, pazarın ihtiyaçlarıyla ve rakiplerle ilgili bilgiler yer alır. Bu bilgiler işletmenin yayın politikası için gereklidir.

Radyo televizyon işletmesinde üretilecek olan programın üretim süreci sırasıyla şu aşamalardan oluşur:

Araştırma-Öneri-Tadarım-Planlama-Metin yazma-Prova-Çekim-Kurgu-Zamanlama/denetim-Yayın-Yayın sonrası değerlendirme.

Çıktılar; bilgilendirmek, etkilemek ve kar elde etmektir. Bu çıktılar, kitle iletişim araçlarının işlevlerini yerine getirirler. Bu işlevi yerine getiren çıktı, radyo ve televizyon işletmelerinde radyo ve televizyon programlarıdır. İşletme sahibi için ise çıktı kârdır. 

Radyo televizyon işletmelerinde programların üretimi oldukça masraflıdır. Program üretimi süreci de yüksek harcama gerektirir.

Yayınlanması planlanan her program türünün kendi içinde harcama kalemleri vardır. Haber programları için haber ajanslarına üyelik, haber muhabiri çalıştırma görüntü satın alma gibi temel harcamalar gerekir. Ancak, haber sunuşu için; etkili sunuş yapan bir sunucu, spiker ya da ünlü bir “anchorman” kullanılması maliyeti değiştirecektir. Her program türünün işletmeye getirdiği maliyet dekor, mekân, oyuncular, sunucular, müzisyenler, konuklar vb. düşünüldüğünde farklıdır. 

Üretimde izler kitle değişkendir. Radyo ve televizyon yayınları yoluyla üretilen hizmetin alıcıları çok farklıdır. İzler kitlenin ne istediğini anlamak, varsaymak ve ona göre üretim yapmak gerekir. Çünkü radyo ve televizyon programları izler ve dinler kitlenin ihtiyaçlarını gidermeye ve tatmin etmeye yönelik bir üretim etkinliğidir. İzler kitle ile ilgili etkenler çeşitli ve değişkendir. Örneğin, eğitim, ekonomik durum, yaşam biçimi, yaşam yeri, nüfus, cinsiyet temel etkenlerdir. Hedef kitlenin bu etkenlere bağlı farklılıkları izleme alışkanlıklarının da farklılığı anlamına gelmektedir. Dolayısıyla radyo ve televizyon işletmelerinde planlamayı ve ona bağlı olarak da üretimi doğrudan etkileyen, izler kitlenin değerlendirilmesidir. 

Radyo televizyon işletmelerinin yasal düzenlemelere ve denetime açık olması, radyo televizyon işletmelerinin kuruluş amaçları, değişken tüketici profili ve etki alanının geniş olması nedeniyle yönetim sistemleri ve yasal düzenlemelere açık olması anlamına gelir. Bu düzenlemeler için yapılan denetim ve uyarılara uymak zorundadır. Bununla ilgili düzenleme kurumları vardır. Bu kurumlar hem yayıncılıkla ilgili düzenlemeleri yapar hem de yayıncılık etik ve kurallarını belirler ve denetlerler.

Radyo televizyon işletmelerinin amacı tüketicinin istediği yayınları istenilen zamanda, sayıda ve sürede hazır bulundurabilmektir. Bunun için şu tür programlar satın alarak üretime katılabilir:

• Canlı yayın olarak planlanan programlar,

• Önceden hazırlanmış, gerekli düzeltmeler yapılmış, depolanmış bant programlar,

• Başka işletmelerin hazırladığı film, drama, eğlence programları vb. programlar

Radyo televizyon işletmelerinin kuruluş amaçları temel amaçlar ve özel amaçlar olmak üzere iki türdür. 

Temel amaçlar: kâr sağlamak, topluma hizmet etmek ve süreklilik

Özel amaçlar: işletmelerin kendini geliştirmesi, büyümesi ve kendini diğer işletmelerden farklı kılmasını sağlamak

Ayrıca diğer amaçlar şu şekilde sıralanabilir: