RADYO VE TELEVİZYON HABERCİLİĞİ

Radyo ve televizyon alıcılarının cep telefonuna sığacak kadar küçülmesi, yayınlara da her ortamda ulaşılabilmesini ve gerektiğinde kulaklık ile otobüste, tramvayda dahi dinlenebilmesini/izlenebilmesini sağlamaktadır. Böyle bir kitle iletişim aracı, topluma iletecek mesajı olan siyasetçiler, reklamcılar ve devleti yönetenler için son derece önem taşımaktadır.

Bir olayın radyoda haber olarak sunulabilmesi için şu haber değerlerinin bir ya da bir kaçını taşıması gerekir:

Şok edici bir nitelik taşıyor olması (Cumhurbaşkanının rahatsızlığı/ vefatı/savaş çıkması),

olağan dışı bir nitelik taşıyor olması (iki başlı bir bebeğin doğumu), yakında meydana gelecek olması (ay tutulması, nüfus sayımının yapılacak olması),

belirli bir coğrafi yakınlıkta meydana gelmiş olması,

duygularla ilgili bir yan taşıması (yeni doğmuş bebeğin camii avlusuna bırakılması),

sıklık taşıması/tekrarlanması (kentte kapkaç olaylarının sıklaşması),

bir ihtilaflı konunun varlığı (kente yapılacak yeni bir kültür merkezinin yeri üzerine farklı görüşlerin varlığı),

eğitici bir nitelik taşıması (TV deki bazı programların çocuklar üzerine olumsuz etkileriyle ilgili araştırma yapılmış olması),

kamuyu ilgilendiren bir konuda uyarıcı nitelik taşıması (Kentin içme sularının kirlenmiş olması), çok sayıda kişiyi ilgilendirmesi (seçim sonuçları), meşhur biriyle ilgili olması vb.

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Yönetmeliği’nde haber bülteni; “Kamuoyunun bilgi edinme ihtiyacını karşılamak amacıyla güncel, toplumsal, siyasal, kültürel, ekonomik olay, konu ve gelişmelerin, basın ve yayın meslek ilkeleri uyarınca, doğruluk ve çabukluk ilkesine uygun olarak izlenip, derlenerek, izleyici veya dinleyicilere, olağandışı durumlar hariç düzenli olarak, belirli saatlerde sunulduğu program türü” olarak tanımlanmaktadır

Radyoda gazete haberi verilmesinin nedenleri:

Bu nedenlerden ilki; ülke ya da dünya gündemine ait konularda söz söyleme yeterliliğine sahip gazetecilerin, siyasetçi ya da bilim adamlarının görüşlerinin gazetede yayınlanmış olması ve bu görüşlerin radyo dinleyicisine de ulaştırılmasının yararlı olduğu anlayışının var olmasıdır.

İkincisi; aynı olaya farklı gazetelerin farklı yönlerden değinmiş olmaları ve radyo yönetiminin bu farklılıkları dinleyicisine ulaştırarak daha yararlı veya demokratik olacağını düşünüyor olmasıdır.

Üçüncüsü; radyo haber merkezinin yeterli sayıda tecrübeli/bilgili elemana sahip olmamasından dolayı gazetecilerin bilgi ve tecrübelerinden yararlanma amacı olduğu düşünülebilir.

Dördüncüsü; o radyonun işletmesinin haber ajansları ile abonelik anlaşması olmadığından, taze ve hızlı haber akışı sağlanamaması.

Röportajı genel olarak tanımlayacak olursak; hedef kitleyi ilgilendiren bir konu hakkında konunun uzmanı, yöneticisi ya da olayın tanığı niteliğindeki kişilerden olay ve sürece ilişkin bilgi alınmasıdır.

Radyo haber metni hazırlama süreci; radyoda üç tür haber üretimi söz konusudur:

İlkinde kendi haber merkezini oluşturup, muhabirlerinden gelen bilgileri haber merkezinde haber bülteni haline getirerek hedef kitleye iletir.

İkincisinde anlaşmalı olduğu haber ajanslarından gelen bilgi veya haberleri fazla müdahale etmeden hedef kitlesine iletir. Türkiye’de radyoculuğun ilk döneminde bu yöntem uygulanmış, Anadolu Ajansı’ndan gelen telex haberleri doğrudan okunarak yayınlanmıştır.

Üçüncüsünde ise radyonun haber merkezi hem kendi haber merkezinin toplayıp hazırladığı haberleri hem de ajanslardan gelen haberleri harmanlayarak hedef kitlesine ulaştırır.

Radyo ya da televizyon da, haber üretiminde 5N 1K olarak bilinen “Ne, ne zaman, nerede, nasıl, neden, kim?” sorularına cevap verilebilmesi gerekir.

Radyoda ana öge ses’dir. Ses akılda görüntü yaratır ancak gözle görülen, elle tutulan bir nesnenin bulunmayışı, radyo haberlerinin bu eksikliği giderici içerikte hazırlanmasını ve sunulmasını zorunlu kılar.

Radyo dinleyicisi dikkatinin tamamını yayına vermek zorunda değildir.

Haber metinleri kısa ve net, anlaşılır olmalıdır.

Dünya çapında en çok bilinen haber kanallarından ikisi BBC ve CNN...

Radyo

1895

G.Marconi

1927

Ses kaydı yayında net olarak anlaşılabilecek şekilde yapılmalıdır

Spikerlerin ses tono önemli değildir

kişiler arası sohbet etmeyi sağlar

ABD'de Pittsburg kentinde

2 yönlüdür

İngiltere

Guglielmo Marconi