RADYO VE TELEVİZYON HABERCİLİĞİ

Haber bir radyo ve televizyon kuruluşu için, günlük yayın akışı içindeki en dikkat
çekici, en heyecan yaratıcı, en durup dinlenilen ya da izlenilen bölümü oluştur.

televizyon haberlerinin yapısal özelliklerini şöyle sıralamak mümkündür:
1. Televizyon haberleri çoğunlukla olaya dayalı haberlerdir. Haberler olaya ve konuya
dayalı olarak ikiye ayrılabilir. Olaya dayalı haberler görüntü sağladığından televizyonda daha çok yer almaktadır. Konuya dayalı haberler soyut haberler olduğundan bunlara daha az yer verilmektedir. Örneğin televizyonda din değiştiren ünlü
bir mankenin kilisedeki evlilik töreni gibi görüntülere dayanarak günlerce haber
yapılabilmektedir. Ancak “dini arayışlar” konusundaki bir panel haber olarak televizyonda genellikle yer almamaktadır.
2. Televizyon haberi izleyiciye çok çabuk ulaşmaktadır. Televizyon az önce gerçekleşen olayları haber olarak ekrana getirmektedir. Hatta canlı yayınlarda olduğu gibi
olayları oluş anında verebilen bir araçtır.
3. Televizyon haberleri özet haberlerdir. Televizyonların ana haber bültenleri bile, yazılı hale getirildiklerinde bir gazete sayfası kadar tutmaktadır.
4. Televizyon haber bültenini izleyen kitlenin, kimi haberleri izlememe şansı yoktur.
Kanal değiştirmediği sürece o bültendeki bütün haberleri izlemek zorundadır.
5. Televizyon haber programlarının hedef kitlesi tüm toplumdur.
6. Televizyon haberleri görüntüye dayandığından kimi önemli haberler görüntü bulunamadığından kullanılamamaktadır

radyo haberlerinin yapısal özelliklerini şöyle sıralamak mümkündür:
1. Radyo haberciliğinde spikerin dinleyicilere ne olduğunu anlatması esastır. Konuşma diline dayalı olarak yazılan haber basit ve kısa cümlelerden oluşur. Bunun yanı
sıra edilgen cümle yapılarına da radyo haberciliğinde yer verilir.
2. Haberin konusuna göre kimi zamanda bileşik cümlelere bağlaç ve ilgeçlere yer verilmektedir. Ancak haberlerin anlaşılır olması temel amaçtır. Bu nedenle anlatım
dili seçilirken buna dikkat edilmelidir.
3. Kelime zenginliği yerine anlam zenginliği amaçlanır. Yani olabildiğince az kelime
kullanarak ve kısa cümleler kurarak haberin içeriği doğru biçimde verilmeye çalışılır. Bu nedenle haberin konusu ile ilgili açıklamalara yer verilmeyebilir. Haberin
geçmişi de haber metninde bazen yer almayabilir.
4. Konuşma dili tekniğine sahip anlatımda genellikle öyküleyici ya da açıklayıcı anlatım dili kullanılır.
5. Haber metni giriş gelişme ve sonuç bölümünden oluşur. Haberi oluşturan bilgiler
haberin içeriğine göre hangi sorunun cevabı önemli ise ona göre verilir. Bu nedenle
radyo haberciliğinde de 5N 1K olarak bilinen habercilik kuralına göre haber giriş
ve gövdesi yazılır.
6. Radyo haberleri göze değil kulağa hitap etmektedir. Radyoda okunan haberleri
dinleyicilerin tekrar dinleme olanağı çoğu kez yoktur. Bu nedenle kısa ve anlaşılır
cümle yapılarına yer verilir.
7. Radyo haberi, okunduğu zaman dinleyicin dikkatini çekecek biçimde yazılır. Bu
nedenle hem haber konularının hem de anlatım dilinin dikkat çekici olmasına
özen gösterilir, gereksiz ayrıntılara yer verilmez.
8. Haber metni yazılırken noktalama işaretleri doğru kullanılmak zorundadır. Radyo
haberlerinde kullanılan anlatım dili hikâye anlatım dili biçimindedir ve dinleyicilerin ilgiyle dinlemesi için renkli haber biçiminde yazılır.
9. Radyo haberlerinde samimi ama saygılı bir tarz kullanılarak dinleyici ile bir bağ
oluşturulur. Haberi oluşturan kelimeler günlük dilden seçilir.
10. Terimlerden ve yabancı kökenli kelimelerden mümkün olduğunca uzak durulur.

televizyon haberlerinin yapısal özelliklerini şöyle sıralamak mümkündür:
1. Televizyon haberleri çoğunlukla olaya dayalı haberlerdir. Haberler olaya ve konuya
dayalı olarak ikiye ayrılabilir. Olaya dayalı haberler görüntü sağladığından televizyonda daha çok yer almaktadır. Konuya dayalı haberler soyut haberler olduğundan bunlara daha az yer verilmektedir. Örneğin televizyonda din değiştiren ünlü
bir mankenin kilisedeki evlilik töreni gibi görüntülere dayanarak günlerce haber
yapılabilmektedir. Ancak “dini arayışlar” konusundaki bir panel haber olarak televizyonda genellikle yer almamaktadır.
2. Televizyon haberi izleyiciye çok çabuk ulaşmaktadır. Televizyon az önce gerçekleşen olayları haber olarak ekrana getirmektedir. Hatta canlı yayınlarda olduğu gibi
olayları oluş anında verebilen bir araçtır.
3. Televizyon haberleri özet haberlerdir. Televizyonların ana haber bültenleri bile, yazılı hale getirildiklerinde bir gazete sayfası kadar tutmaktadır.
4. Televizyon haber bültenini izleyen kitlenin, kimi haberleri izlememe şansı yoktur.
Kanal değiştirmediği sürece o bültendeki bütün haberleri izlemek zorundadır.
5. Televizyon haber programlarının hedef kitlesi tüm toplumdur.
6. Televizyon haberleri görüntüye dayandığından kimi önemli haberler görüntü bulunamadığından kullanılamamaktadır

radyo haberlerinin yapısal özelliklerini şöyle sıralamak mümkündür:
1. Radyo haberciliğinde spikerin dinleyicilere ne olduğunu anlatması esastır. Konuşma diline dayalı olarak yazılan haber basit ve kısa cümlelerden oluşur. Bunun yanı
sıra edilgen cümle yapılarına da radyo haberciliğinde yer verilir.
2. Haberin konusuna göre kimi zamanda bileşik cümlelere bağlaç ve ilgeçlere yer verilmektedir. Ancak haberlerin anlaşılır olması temel amaçtır. Bu nedenle anlatım
dili seçilirken buna dikkat edilmelidir.
3. Kelime zenginliği yerine anlam zenginliği amaçlanır. Yani olabildiğince az kelime
kullanarak ve kısa cümleler kurarak haberin içeriği doğru biçimde verilmeye çalışılır. Bu nedenle haberin konusu ile ilgili açıklamalara yer verilmeyebilir. Haberin
geçmişi de haber metninde bazen yer almayabilir.
4. Konuşma dili tekniğine sahip anlatımda genellikle öyküleyici ya da açıklayıcı anlatım dili kullanılır.
5. Haber metni giriş gelişme ve sonuç bölümünden oluşur. Haberi oluşturan bilgiler
haberin içeriğine göre hangi sorunun cevabı önemli ise ona göre verilir. Bu nedenle
radyo haberciliğinde de 5N 1K olarak bilinen habercilik kuralına göre haber giriş
ve gövdesi yazılır.
6. Radyo haberleri göze değil kulağa hitap etmektedir. Radyoda okunan haberleri
dinleyicilerin tekrar dinleme olanağı çoğu kez yoktur. Bu nedenle kısa ve anlaşılır
cümle yapılarına yer verilir.
7. Radyo haberi, okunduğu zaman dinleyicin dikkatini çekecek biçimde yazılır. Bu
nedenle hem haber konularının hem de anlatım dilinin dikkat çekici olmasına
özen gösterilir, gereksiz ayrıntılara yer verilmez.
8. Haber metni yazılırken noktalama işaretleri doğru kullanılmak zorundadır. Radyo
haberlerinde kullanılan anlatım dili hikâye anlatım dili biçimindedir ve dinleyicilerin ilgiyle dinlemesi için renkli haber biçiminde yazılır.
9. Radyo haberlerinde samimi ama saygılı bir tarz kullanılarak dinleyici ile bir bağ
oluşturulur. Haberi oluşturan kelimeler günlük dilden seçilir.
10. Terimlerden ve yabancı kökenli kelimelerden mümkün olduğunca uzak durulur.

konuların her birini haber değeri
taşıyan birer konu ve ortam olarak kabul etmek mümkündür:
1. Her tür hastalıklar, ölümler, önemli ya da ünlü kişilere ilişkin cenaze törenleri
2. Yangın, sel, deprem gibi her tür felaket ve yaşanan her tür kaza
3. İklimsel olarak yaşanan gelişmeler ve hava durumu
4. İşlenen suç ve bu suçları işleyenlere dair polisiye haberler
5. Önemli konulara ve kişilere ilişkin mahkemeler, davalar, soruşturmalar, tutuklamalar
6. Cumhurbaşkanlığının aldığı kararlar, meclisin çıkarttığı yasalar, politikacıların
yaptığı açıklamalar
7. İş dünyasında yaşananlar, endüstriyel gelişmeler, ticari anlaşmalar
8. Tarımda, ormancılıkta, bahçecilikte yaşananlar
9. İşçiler, memurlar, çalışanlara ilişkin gelişmeler
10. Eğitim alanında yapılan her iş alınan her karar
11. Üniversiteler, araştırmalar, bilimsel çalışmalar ve gelişmeler
12. Dini öğeler taşıyan haberler, dini günler, kutlamalar, bayramlar
13. Spor karşılaşmaları, sporcular
14. Sanat ve edebiyat dünyasındaki ürünler, eserler, faaliyetler
15. Eğlence dünyasındaki organizasyonlar, faaliyetler gibi..

İyi bir haberin taşıması gereken nitelikler ise kısaca şöyle sıralanabilir 

1. Haberin özgün yani daha önce yayınlanmamış, yeni olması
2. Haberin ilginç olması
3. Haberin önemli olması
4. Haberin temel gazetecilik soruları olan Ne, Neden, Nerede, Ne zaman, Nasıl ve
Kim sorularının cevaplarını içeriyor olması
5. Haberin tarafsız ve yorumsuz bir özellik taşıyor olması

haber değeri ölçütlerine ilişkin bir başka çalışmada ise haberde bulunması beklenen haber değeri ölçütleri şöyle sıralanmıştır.
1. Özellikle televizyon haberciliği için: Olayın görüntüsünün olması
2. Olayın dramatik ya da sansasyonel (kitleleri dalgalandırıcı) olması
3. Olayın yenilik değerinin bulunması
4. Olayın kolay açıklanabilir olması
5. Olayın büyük ölçekte meydana gelmiş olması
6. Olayın negatif unsurlar yani şiddet, suç, çatışma ya da felaket içermesi
7. Olayın beklenmedik unsurlar içermesi
8. Olayın beklenen unsurlar içermesi
9. Olayın anlamlı ve hedef kitleye uygun olması
10. Olayın haberlerdekilerle benzerlik taşıması
11. Olayın dengeli bir bütünlük sağlaması
12. Olayın elit insan ya da milletler içermesi
13. Olayın kişisel veya insani ilgiye değer olması

ülkemizdeki habercilik uygulamaları
açısından incelendiğinde karşımıza çıkan haber değerlendirme ölçütleri daha çok ve yaygın olarak şöyledir:
1. Doğruluk (Gerçeklik)
2. Güncellik
3. Yerellik
4. Ünlülük

5. Önemlilik
6. İlginçlik
7. Yararlılık
8. Yayın ilkelerine uygunluk

Aşağıdakilerden her biri tüm gazeteciler gibi radyo habercileri için de önemli birer kaynaktır

Yerli ve yabancı tüm haber ajansları
• Kurum, kuruluş ya da önemli şahsiyetlerin yaptıkları açıklamalar
• Resmi ya da özel kuruluşların yaptığı basın toplantıları
• Yerli ve yabancı diğer basın kuruluşları
• Üniversiteler
• Yabancı misyon temsilcilikleri
• Devlet kurum ve kuruluşları
• Elektronik ağlar
• Meslektaşları
• Kendi kurumundaki uzmanlar ya da haberciler
• Resmi Gazete
• Uzmanlar ve konuklar

Habercilik; olup bitmiş, olmaya devam eden ya da olması beklenen olaylara ilişkin bir bilgi edinme ve bunu yayma işidir.

Kitle iletişim araçları içinde ilk ortaya çıkan araç “Gazete”dir. Habercilik de ilk kez gazetede yapıldığı için, bu işi yapanlara gazeteci, yaptıkları işe de Gazetecilik denilmiştir. Bu kapsamda doğru seçenek D seçeneğidir.

Televizyon haberlerinin yapısal özelliklerini şöyle sıralamak mümkündür:
1. Televizyon haberleri çoğunlukla olaya dayalı haberlerdir. Haberler olaya ve konuya dayalı olarak ikiye ayrılabilir. Olaya dayalı haberler görüntü sağladığından televizyonda daha çok yer almaktadır. Konuya dayalı haberler soyut haberler olduğundan bunlara daha az yer verilmektedir. Örneğin televizyonda din değiştiren ünlü bir mankenin kilisedeki evlilik töreni gibi görüntülere dayanarak günlerce haber yapılabilmektedir. Ancak “dini arayışlar” konusundaki bir panel haber olarak televizyonda genellikle yer almamaktadır.
2. Televizyon haberi izleyiciye çok çabuk ulaşmaktadır. Televizyon az önce gerçekleşen olayları haber olarak ekrana getirmektedir. Hatta canlı yayınlarda olduğu gibi olayları oluş anında verebilen bir araçtır.
3. Televizyon haberleri özet haberlerdir. Televizyonların ana haber bültenleri bile, yazılı hale getirildiklerinde bir gazete sayfası kadar tutmaktadır.
4. Televizyon haber bültenini izleyen kitlenin, kimi haberleri izlememe şansı yoktur. Kanal değiştirmediği sürece o bültendeki bütün haberleri izlemek zorundadır.
5. Televizyon haber programlarının hedef kitlesi tüm toplumdur.
6. Televizyon haberleri görüntüye dayandığından kimi önemli haberler görüntü bulunamadığından kullanılamamaktadır (Megep, 2008). Bu kapsamda C seçeneğinde yer alan bilgi, Megep tarafından vurgulanan televizyon haberlerinin yapısal özellikleri arasında yer almamaktadır. Doğru seçenek C'dir.

Radyo haberlerinin yapısal özelliklerini şöyle sıralamak mümkündür:
1. Radyo haberciliğinde spikerin dinleyicilere ne olduğunu anlatması esastır. Konuşma diline dayalı olarak yazılan haber basit ve kısa cümlelerden oluşur. Bunun yanı sıra edilgen cümle yapılarına da radyo haberciliğinde yer verilir.
2. Haberin konusuna göre kimi zamanda bileşik cümlelere bağlaç ve ilgeçlere yer verilmektedir. Ancak haberlerin anlaşılır olması temel amaçtır. Bu nedenle anlatım dili seçilirken buna dikkat edilmelidir.
3. Kelime zenginliği yerine anlam zenginliği amaçlanır. Yani olabildiğince az kelime kullanarak ve kısa cümleler kurarak haberin içeriği doğru biçimde verilmeye çalışılır. Bu nedenle haberin konusu ile ilgili açıklamalara yer verilmeyebilir. Haberin geçmişi de haber metninde bazen yer almayabilir.
4. Konuşma dili tekniğine sahip anlatımda genellikle öyküleyici ya da açıklayıcı anlatım dili kullanılır.
5. Haber metni giriş gelişme ve sonuç bölümünden oluşur. Haberi oluşturan bilgiler haberin içeriğine göre hangi sorunun cevabı önemli ise ona göre verilir. Bu nedenle radyo haberciliğinde de 5N 1K olarak bilinen habercilik kuralına göre haber giriş ve gövdesi yazılır.
6. Radyo haberleri göze değil kulağa hitap etmektedir. Radyoda okunan haberleri dinleyicilerin tekrar dinleme olanağı çoğu kez yoktur. Bu nedenle kısa ve anlaşılır cümle yapılarına yer verilir.
7. Radyo haberi, okunduğu zaman dinleyicin dikkatini çekecek biçimde yazılır. Bu nedenle hem haber konularının hem de anlatım dilinin dikkat çekici olmasına özen gösterilir, gereksiz ayrıntılara yer verilmez.
8. Haber metni yazılırken noktalama işaretleri doğru kullanılmak zorundadır. Radyo haberlerinde kullanılan anlatım dili hikâye anlatım dili biçimindedir ve dinleyicilerin ilgiyle dinlemesi için renkli haber biçiminde yazılır.
9. Radyo haberlerinde samimi ama saygılı bir tarz kullanılarak dinleyici ile bir bağ oluşturulur. Haberi oluşturan kelimeler günlük dilden seçilir.
10. Terimlerden ve yabancı kökenli kelimelerden mümkün olduğunca uzak durulur.
11. Radyo haberini yazarken biçim olarak da dikkat edilmesi gereken özellikler vardır. Örneğin, metnin yazıldığı kâğıt fazla hışırtı çıkartmayan, ışıkta parlamayan mat kâğıt olmalıdır. Göz sayfanın sağ tarafını daha fazla gördüğü için sayfanın sol tarafında daha fazla boşluk bırakılmalıdır ve sayfada sinyal, efekt, ya da geçiş müziği gibi diğer sesler, haberi okuyana yardımcı olmak amacıyla mutlaka belirtilmelidir. Satır sonunda hece, sayfa sonunda ise cümlelerin bölünmemesine dikkat edilmelidir (Megep, 2008). D seçeneğinde yer alan "haberin görme duyusuna yönelik olması" ve "tekrar dinleme olanağının mümkün hale gelmesi" Megep'in vurgulamış olduğu radyo haberlerinin yapısal özellikleri arasında yer almamaktadır. Bu kapsamda doğru seçenek D seçeneğidir.

İyi bir haberin taşıması gereken nitelikler;

Haberin özgün yani daha önce yayınlanmamış, yeni olması,
Haberin ilginç olması,
Haberin önemli olması,
Haberin temel gazetecilik soruları olan Ne, Neden, Nerede, Ne zaman, Nasıl ve Kim sorularının cevaplarını içeriyor olması,
Haberin tarafsız ve yorumsuz bir özellik taşıyor olması.

Bu kapsamda C seçeneğinde yer alan haberin sıradanlığına yönelik olan ifade haberin önemli olduğuna yönelik değişmesi gerekmektedir. Bu kapsamda doğru seçenek C seçeneğidir.

“Haber değeri” konusunda yapılan çalışmaları geniş bir perspektiften ele alarak oluşturulan haber değeri ölçütlerine ilişkin bir başka çalışmada ise haberde bulunması beklenen haber değeri ölçütleri şöyle sıralanmıştır.
1. Özellikle televizyon haberciliği için: Olayın görüntüsünün olması
2. Olayın dramatik ya da sansasyonel (kitleleri dalgalandırıcı) olması
3. Olayın yenilik değerinin bulunması
4. Olayın kolay açıklanabilir olması
5. Olayın büyük ölçekte meydana gelmiş olması
6. Olayın negatif unsurlar yani şiddet, suç, çatışma ya da felaket içermesi
7. Olayın beklenmedik unsurlar içermesi
8. Olayın beklenen unsurlar içermesi
9. Olayın anlamlı ve hedef kitleye uygun olması
10. Olayın haberlerdekilerle benzerlik taşıması
11. Olayın dengeli bir bütünlük sağlaması
12. Olayın elit insan ya da milletler içermesi
13. Olayın kişisel veya insani ilgiye değer olması (Işıklar, 2014:5). Bu kapsamda D seçeneğinde yer alan ifade yanlış olarak yer almakta ve doğru seçenek D olarak belirtilmektedir.

ülkemizdeki habercilik uygulamaları açısından incelendiğinde karşımıza çıkan haber değerlendirme ölçütleri daha çok ve yaygın
olarak şöyledir:
1. Doğruluk (Gerçeklik)
2. Güncellik
3. Yerellik
4. Ünlülük

5. Önemlilik
6. İlginçlik
7. Yararlılık
8. Yayın ilkelerine uygunluk. Bu kapsamda D seçeneği dışında kalan tüm bilgiler yanlış ifade içermektedir. Bu kapsamda doğru seçenek D seçeneğidir.

A seçeneğinde yer alan İfade soru içerisinde verilen tanımın ismi olarak geçmektedir. Bu kapsamda doğru seçenek A seçeneğidir.

Televizyon için haber hazırlayan bir habercinin, aktarılan tüm haber hazırlama süreçlerine ilişkin görev ve sorumluluklarından sonra, son olarak dikkat etmesi gereken unsurları
da şöyle sıralamak mümkündür:
1. Haberci, kuruluşunu temsil ettiğini unutmamalı, konuşmasına, giyimine ve davranışlarına dikkat etmelidir. Tavrı, duruşu, davranış biçimi, sorularının kalitesi,
karşısındaki ile arasına saygılı bir mesafe koyması, kendisine olan saygıyı, güven ve
itibarı yükseltecektir.
2. Haberi toplarken doğru ve güvenilir kaynaklara ulaşmalı, topladığı bilgileri kontrol etmelidir. Bilgilerin doğruluğunu araştırmadan haberi yazmamalıdır.
3. Özellikle televizyon kanalları herkesin fazlasıyla kendisi, kurumu ya da şirketi adına kullanmak isteyeceği, kendisini göstermek isteyeceği iletişim araçlarıdır. Herkesin ekrana çıkıp oradan kişisel ya da kurumsal reklamını yapma arzusu bulunmaktadır. Herkes kendisi ya da kurumu hakkında olumlu haberler yayınlatmak ister.
Bu durumda konunun içinde bir haber değeri olup olmadığına ve konunun kamu
yararı taşıyıp taşımadığına dikkat edilmelidir.
4. Televizyonda temel unsur ses ve görüntüdür. Haberi toplarken haberle ilgili ses ve
görüntüler mutlaka toplanmalıdır. Bunlar hem yayın kalitesine uygun olmalıdır,
hem de izleyenlere bilgi vermeli ve ilgisini çekmelidir. Bir görüntünün temizliği ve
kalitesinden kastedilen, yeterince aydınlık bir ortamda çekilmiş olması, kameranın
titretilmemiş olması, kameranın gerekli olan netliği sağlamış olması ve seslerin bozuk kaydedilmemiş olmasıdır.
5. Zaman çok değerlidir. Haberi toplarken hızlı davranmalıdır.
6. Haber girişi konuşma tekniğine uygun yazılmalıdır. Haberin girişi flaş giriş tekniğine uygun olmalıdır. Ayrıca renkli giriş yani hikâye girişi de ilgi çekmektedir.
7. Haber metninde gereksiz ayrıntılara yer verilmemeli, metin yazılırken noktalama
işaretleri doğru kullanılmalı, devrik cümle kurulmamalıdır ki sunucu doğru aktarabilsin.
8. Haberin dili açık, anlaşılır, sade olmalıdır. Haberi oluşturan kelimeler günlük dilden
seçilmeli, yabancı kökenli kelimelerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
9. Haberler arasında bütünlüğü bozmadan geçişler yapmalı, seslendirme ve röportajlarda gereken kısaltmalar gerçekleştirmelidir.
10. Metin yazılırken sıfatlar kullanılmamalı, argo ifadelerden uzak durulmalı, kişisel
duygu ve düşünceler habere yansıtmamalıdır.

Doğru cevap E'dir.

Medya olarak anılan ve esasen Türkçe ifade ediliş biçimiyle Kitle İletişim Araçları olarak nitelendirilen gazete, dergi, radyo, televizyon ve internetten oluşan grup, bugün dünyayı şekillendiren en önemli araçlar arasında kabul edilmektedir. Bu kapsamda D seçeneğinde yer alan haberleşme yöntemi olarak geçmektedir. Doğru seçenek E seçeneğidir.