RADYO VE TELEVİZYON HABERCİLİĞİ

Radyo: Fransızca radio sözcüğünden türeyen radyo Türk Dil Kurumu’na göre elektrik dalgalarıyla düzenli olarak yayın yapan istasyon ve bu istasyonun programlarını düzenlemekle görevli kuruluş anlamına gelir. Bu kapsamda doğru seçenek A seçeneğidir.

Radyo tekniği ile ilgili olarak yapılan ilk teknik buluş telsizin babası olarak adlandırılan James Clerk Maxwelltarafından 1860 yılında olmuştur. Maxwell, ilk kez radyo (elektromanyetik) dalgalarının varlığını bulmuştur. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.

Dünyada radyoculuğun bir haber medyası olarak gelişmesinde Titanic faciasının rolü büyük olmuştur. 1912’de gerçekleşen bu trajik kaza ve sonrası yaşanan gelişmeler, olay yerinden David Sarnoff adlı bir genç amatör radyo operatörü sayesinde insanlara ulaşmış ve radyonun haber gücü ilk kez bu faciada kendini göstermiştir. Sarnoff’un olay yeri izlenimleri gazetelerde yayınlanmış ve tüm dünya radyonun önemini kavramıştır.

Bir kitle iletişim aracı olarak radyo, tüm Dünyada olduğu gibi, ülkemizde de yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Türkiye, 1927 yılında 5 KW güçle ilk düzenli radyo yayına geçmiştir. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.

12 Eylül 1980’de Türkiye Cumhuriyeti’nin üçüncü askeri darbesi gerçekleşmiş, tüm toplumsal hayatla birlikte radyo yayınclığı da bu süreçten etkilenmiştir. 1982 Anayasası’nın 133. Maddesine dayanılarak çıkartılan 2954 sayılı yasa, 1983’de yürürlülüğe girerek, yayın sonrası denetim ve değerlendirme yapmak üzere, Radyo Televizyon Yüksek Kurulu kurulmuştur.

Türkiye’de radyo haber yayıncılığı için önemli bir dönüm noktası 1999 yılında yaşanan Marmara Depremi olmuştur. Depremle birlikte elektrikler kesilmiş, televizyon yayınları durmuş ve telefonlar kullanılamaz hale gelmiştir. Ancak olay mahallerine ulaşan radyo habercileri diğer tüm medyanın önünde, önemli bir habercilik başarısına imza atmışlardır. 17 Ağustos sabahı depremin etkilerini tüm Türkiye radyolardan öğrenmiş, böylelikle radyonun bir haber aracı olarak önemi yeniden tescillenmiştir.

Televizyon ile ilgili ilk teknik buluş İrlandalı bir telgrafçı olan Andrew May tarafından 1873 yılında yapılmıştır. May, ışık dalgalarının elektrik akımına çevrilebildiğini ve selenyum adlı kimyasal maddenin elektriğe karşı dirençli olduğunu bulmuştur. Doğru seçenek C seçeneğidir.

CBS: 1928 yılında kurulan Columbia Broadcasting System’ın baş harflerinden oluşan Amerika Birleşik Devletleri’nin en önemli televizyon istasyonlarından biridir. Doğru seçenek A seçeneğidir.

ABD’de 1 Haziran 1980 tarihinde yayın hayatına başlayan CNN televizyonu, 24 saat haber sunumuyla televizyon haberciliğinde yeni bir dönem açmıştır. Bu kapsamda doğru seçenek B seçeneğidir.

Türkiye’de televizyon yayınları ilk kez İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından 9 Temmuz 1952 tarihinde başlatılmıştır. 1. banttan 100 watt güçle yayın yapan İTÜ TV vericisi Philips şirketinden edinilmiştir. Haftanın belli günlerinde sınırlı saatlerde yapılan bu
yayın, 40 km’lik bir alanı kapsamış ve bu yayın İstanbul’da bulunan 10 televizyon alıcısı tarafından izlenilmiştir. İTÜ TV, TRT’nin kurulmasıyla beraber geride kalmış ve 1970 yılında kapanmıştır. Bu kapsamda doğru seçenek E seçeneğidir.

Bir kitle iletişim aracı olarak insanlığa büyük katkılar sağlayan radyo, terim olarak sesin elektro manyetik dalgalar halinde gönderilmesi ve alınması anlamına gelir.

Ses bandındaki gelişmeler; daha net bir ses alınmasını sağlayan FM bandının bulunuşu 1955’lerde stereo yayınların özellikle müzik yayınlarında kullanılışı, radyonun gelişmesinde başlıca adımlar olarak kabul edilmektedir. Ayrıca transistörün bulunuşu ve radyoların pille çalışabilme özelliklerinin keşfi de radyonun popülerleşmesini tetikleyen diğer unsurlardır

Radyo yoksulların, özellikle de eve bağlı yoksul kadınların, hayatın büyük ölçüde dönüştürmüş; bir anlamda, dünyayı insanların evlerine getirmiştir.

Radyo zamanla önemli bir haber medyası olma işlevi yüklenmiş; diğer kitle iletişim araçlarına göre hızı, ucuzluğu, kolay ve erişilebilir olması gibi özellikleriyle ön plana çıkmıştır.

Tecimsel yayıncılık: Devlet tarafından değil, ticari amacı olan özel kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen yayıncılık türüdür.

Türkiye’de 1990 sonrası ticari yayıncılığın başlamasıyla birlikte, yayıncılık sektöründeki bu yeni dönem en yıkıcı etkilerini radyo haberciliği üzerinde göstermiştir. 1990 sonrasında özel radyo sayısı hızla artarken, diğer yandan format ve program çeşitliliği azalmıştır. Özel radyolar yerli ve yabancı pop müzik formatlarını tercih ederken, çoğu radyo kanalında haber bültenleri ve programları yayın akışları içindeki yerlerini giderek kaybetmişlerdir.

Savaşın yıkımı ve alıcıların çok pahalı olması, televizyon yayınlarının Dünyada popülerleşmesine engel olmuştur. Ancak savaşın ardından çok hızlı bir yayılma gerçekleşmiştir. 1945 yılında ilk tecimsel renkli yayıncılık Amerika’da başlamış, sinemalar izleyici kaybederken renkli televizyon alıcılarının sayısı hızla artmıştır.

Televizyonun günümüzde sahip olduğu gücünün ardındaki en temel etkenlerin başında, kuşkusuz “haber verebilmesi” gelmektedir. Eş deyişle; televizyon, gücünü ve cazibesini büyük oranda haber aktarabilmesine borçludur.

Televizyon haberciliğinin gelişiminde Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere öncü
rol oynamıştır.

80’li yılların başında televizyon haberleri büyük bir güç oluşturmaya devam etmişlerdir. Her televizyon kuruluşu haberlere yılda en az 200 milyon dolar bütçe ayırmış ve televizyon haberciliği politik kampanyaların, dünya sorunlarının, ekonomik önceliklerin ve çevre sorunlarının ajandasını oluşturmaya devam etmiştir. Buna ek olarak anchormanler Amerikan kamuoyunun kutsal sözcüleri olarak yüceltilmişlerdir. Bu olgu, haberlerin bir kamu hizmeti olmaktan çok, bir eğlence gösterisi olarak gelişmesine yol açmıştır.