Aof Panel

S

Radyo ve televizyon haberciliğinde kullanılan dili kısaca açıklayınız.

Radyo ve televizyon haberciliğinde kullanılan dil, konuşma dili tekniğidir. Bu teknik karşıdaki insanlarla konuşuyormuş gibi haberi yazma temeline dayanır. Anahtar ilkeleri, “konuştuğunuz gibi yazın” ya da “yazdıklarınızı sesli olarak okuyun” dur. Bu teknikte sunucuların izleyenlerine “şimdi ne olduğunu duyduğunu ya da gördüğünü aktarması” esastır. Bu tür bir anlatımda edilgen cümlelerden de yararlanılır. Bağlaç kullanımı ve dolaylı anlatım yaygındır.

S

Konuşma dili tekniği nedir? Kısaca açıklayınız.

Konuşma dili tekniği, insanların birbirleriyle anlaşmak için sesli olarak konuştukları dilin yani konuşma dilinin kullanıldığı tekniktir ve karşıdaki insanlarla konuşuyormuş gibi haberi yazma temeline dayanır. Konuşma Dili Tekniği; haberlerin sesli olarak birine anlatılıyormuşçasına sunulduğu radyo ve televizyon haberlerinde kullanılan konuşma dili tekniğidir.

S

___________, haberin giriş cümlesi dinleyicinin ve izleyicinin ilgisini/dikkatini, verilecek habere çekmesi açısından özenle hazırlanması gereken bölümdür.

Boşluk bırakılan yeri tamamlayınız.

Haber Giriş Cümlesi: haberin giriş cümlesi dinleyicinin ve izleyicinin ilgisini/dikkatini, verilecek habere çekmesi açısından özenle hazırlanması gereken bölümdür.

S

Röportaj kavramını açıklayınız.

Röportaj; radyo ve televizyon habercisinin araştırma ve soruşturma sonucunda hazırlamış olduğu program veya mülakattır.

S

Röportaj ve söyleşiyi birbirinden ayıran özellikler nelerdir? Kısaca açıklayınız.

Röportaj ve söyleşi birbirinden farklıdır. Temel fark, röportajda gazeteci kendi duygu ve düşüncelerini de aktarırken söyleşide bu yoktur. Gazeteci, röportajda daha aktiftir. Röportaj yapılan yer, kişi ve konu hakkında duygu ve düşüncelerini paylaşır, dilediği bir sıralamada röportajı yaptığı kişinin görüşlerini de aktarır.

Söyleşide ise gazetecinin pasif olması, okuyucu söyleşi yapılan kişi arasından çekilmesi beklenir. Söyleşide gazetecinin duygu ve düşüncelerine yer verilmezken sadece soru ve cevaplara yer verilir.

S

Radyo ve televizyon için yapılan röportajlar ile yazılı basın için yapılan röportajlar arasındaki teknik farklılıklar nelerdir?

Radyo ve televizyon için yapılan röportajlar ile yazılı basın için yapılan röportajlar arasındaki teknik farklılıklardan biri radyo ve televizyonda süre sınırlandırması varken gazete için yapılan röportajlarda genellikle süre sınırlandırması yoktur.

İkincisi, radyo ve televizyon için yapılan röportajlarda dinleyicinin rahat anlayabilmesi için mikrofonların ve kameraların iyi yerleştirilmesi, kaliteli bir ses ve görüntü kaydının veya yayınının bulunması gerekirken, gazete için yapılan röportajlarda yapılan kaydın ne dediğinin anlaşılması yeterlidir.

Yazılı ve görsel basında ortak olan uygulama ise röportajın gerçek uzunluğuna bakılmaksızın görsel basında bu röportaj için ne kadar zaman ayrılmışsa o kadar süre montajlanarak verildiği gibi, gazeteler için de ne kadar sütun-satır ayrılmış ise o kadarı verilebilir.

S

Röportajın aşamaları nelerdir?

Röportajın üç aşaması bulunur.

1. Röportaja hazırlık
2. Röportaj
3. Röportaj sonrası

S

Radyo röportajında yer alan üç önemli öge nedir?

Radyo röportajında yer alan üç önemli öge şunlardır:

• Görüşmeci
• Görüşülen
• Dinleyici

S

Röportaj için soruların hazırlanmasındaki ölçütler nelerdir?

Röportaj için soruların hazırlanması şu dört ölçüte bağlıdır:
1. Görüşme kiminle yapılacak? Sokaktaki insan, uzman, tanınmış biri, siyasetçi, meslektaş

2. Görüşme nerede kullanılacak? Haber bülteni, magazin haberleri, genel bir program

3. Görüşmenin amacı ne?
4. Bu amaca ulaşmak için hangi araçlar kullanılmalı?

S

Yorumlayıcı röportajların özelliği nedir?

Yorumlayıcı (interpretative) röportajlarda konuğun bir husustaki fikri öğrenmeye çalışılır. Konuk, var olan durumdan çok, olabilecek şeyler, olasılıklar üzerinde değerlendirmeler yapacaktır.

S

Ekranda canlı yayınlarda gerçekleştirilen röportajların kuralları nelerdir?

Ekranda canlı yayınlarda gerçekleştirilen röportajların kuralları vardır. Haber sunucusunun yayına katılacak konu ya da konuklarla ilgili kesinlikle bir özgeçmiş bilgisine sahip olması gerekir. Sunucu yayına çıkmadan önce bu bilgileri toplamak ve kendine gerekli olanları not etmek zorundadır. Bunun için yayın öncesinde iyi bir hazırlık evresinin geçirilmesi gerekir.

Sunucunun konuğu ya da konuklarını iyi dinlemesi, yayın sırasında notlar alarak tekrarlara düşmekten de sakınması gerekir.

Sunucunun kendisi için hazırlanan sorulara da çalışması en doğru yöntemdir. Kendisine verilen soruları sadece okuma yoluna giderse inandırıcılığını ve doğallığını yitirmesi muhtemeldir.

S

Röportajda ve röportajcıda aranan nitelikler nelerdir?

Röportajda ve röportajcıda aranan nitelikler şunlardır:

Röportajcı habercilik kurallarını bilmelidir. Röportajcı iyi bir gözlemci olmalıdır. Röportaj, kesinlikle haber değeri özelliği taşımalı ve haber verecek nitelikte olmalıdır. Olay yeri, muhabirin arka planında mutlaka görülmelidir. Özlü ve kısa cümlelerle kesin ifade kullanılmalı, konu dağıtılmamalı ve devrik cümlelerden kaçınılmalıdır.

S

Röportaj sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar nelerdir?

Röportaj sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Röportajda ele alınan konunun, fikir ve haber yönü ortaya çıkartılmalıdır.

• Röportaj, hitap ettiği kitlenin, merak ettiklerini açıklayıcı olmalıdır.
• Sorular birbirini tamamlamalı; 5N+1K kuralını açıklar şeklinde olmalıdır.
• Röportajda, yöneltilecek sorular bilinenler bilinmeyene ya da basitten karmaşığa doğru, içeriği zenginleştirilerek hazırlanmalıdır.
• Röportajda kullanılan dil sade ve anlaşılır olmalıdır.
• Röportajda yönetilecek sorularla devrik cümleler kullanılmamalıdır.
• Cevabı evet, hayır olabilecek sorulardan kaçınılmalı, uzun cevaplı kısa sorular sorulmalıdır.
• Birden fazla anlamı bulunan kelimeler kullanılmamalı, zorunlu olarak kullanılacaksa, konuğun doğru anlaması için açıklama yapılmalıdır.

S

5N+1K Kuralı nedir?

5N+1K, haberin öğelerini oluşturan “Ne?”, “Ne zaman?”, “Nerede?”, “Nasıl?”, “Neden?” ve “Kim?” sorularından oluşmaktadır.

S

Radyo ve televizyonda kaç tür röportaj vardır?

Radyo ve televizyonda 2 tür röportaj vardır: haber röportaj ve feature röportaj.

S

Haber röportaj kavramını açıklayınız.

Haber Röportaj: Haber değeri olan ve haber veren röportaj biçimidir. Röportaj haberle dolu bir çalışma biçimidir ve her haber bir röportaj her röportaj da bir haber değeri taşır. Haber röportaj mutlaka bir haber bülteni içinde verilmeli, kısa olmalı ve olayı anlatmalıdır.

S

Feature röportaj kavramını açıklayınız.

Feature Röportaj, bir konuyu uzun uzun geçmişiyle, geleceğiyle, yan etkileriyle ele alarak inceleyen ve haberden daha çok bilgi verme ağırlığı taşıyan röportaj türüdür. Bu tür röportaj, özel bir program içinde verilmesi gereken bir çalışma biçimidir. Feature röportajın Türkçe’de tam karşılığı pek yoktur denilebilir.

S

Yapıldıkları mekana göre kaç tür röportaj vardır?

Yapıldıkları mekana göre dört tür röportaj vardır. Bunlar şunlardır:

Stüdyo, sokak, olay yerinde yapılan ve telefonla ya da video konferans tekniği ile yapılan röportajlar.

S

Telefonla ya da video konferans tekniği ile yapılan röportajların özellikleri nelerdir?

Telefonla ya da video konferans tekniği ile yapılan röportajlar, konuk/konukların genelde haber merkezine mekânsal olan uzaklıklarında tercih edilmektedir. Haber konusu hakkında bilgi ve görüşlerine başvurulacak konukların farklı şehir/ülkelerde bulunmaları durumunda teknolojiyi kullanarak tıpkı aynı stüdyodaymış gibi röportaj yapmak mümkündür. Bu tür tekniğin kullanıldığı röportajlarda, aynı anda farklı mekanlardaki birkaç konuk ile yayının gerçekleştirilmesi de sağlanabilmektedir.

S

Stüdyo röportajlarının özellikleri nelerdir?

Stüdyo röportajları; haber bülteni akışında/haber programının bir bölümünde/ tamamında (tartışma programı, yorum/analiz vb. program türlerinde) stüdyoda bulunan konunun uzmanı, olayın tanığı ya da olayın tarafı kişi/kişilerce gerçekleştirilen röportajlardır. Genellikle canlı yayın tekniği ile izleyiciye aktarılırlar. Haber programcısı tarafından yayın öncesinde hazırlanan soruların belli bir akışta konuk/konuklara yöneltildiği bir tür röportajdır. Canlı yayın stüdyo röportajları, izleyici ve dinleyici için şüphesiz en etkili ve dinamik olanlardır ancak bazen kimi nedenlerden dolayı röportaj daha önce band kaydına alınabilir ya da geçmiş bir tarihte yapılmış bir röportaj da yayın akışı içinde verilebilir.

Radyo ve Televizyonda Haber Dili ve Röportaj