RADYO VE TELEVİZYON HABERCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 6

Görev masası yöneticisi haber kaynakları ile irtibat kuran ve alanda çalışan herkesin nerede ve ne yaptığını bilen kişidir. Gündeme ilişkin gelişmeleri takip eden, hangi muhabirlerin hangi haber üzerinde takip yapacaklarını ve çalışacaklarını; diğer bir deyişle, haber merkezindeki haber ekiplerini düzenleyen kişidir.

Editör (redaktör) spiker, salt haberi okumanın ötesinde, haber toplantılarına katılan, haberi düzeltme ya da içeriğine dair fikir geliştiren ve düzenleme yetkisi olan, gerektiğinde haberin süresine dahi müdahale edebilen kişidir. Editör spiker, haber yayıncılığı literatüründe anchor olarak isimlendirilmektedir.

Kameranın hareketleri, ışığın yoğunluğu, sesin netliği gibi pek çok önemli detay, teknik yönetmenin sorumluluğundadır.

Radyo haberciliğinde editör haberin hazırlanması, haber metinlerinin düzenlenmesi görevlerinden sorumludur. Bir anlamda haberi yayına/bültene hazır hale getiren kişidir.

Kurgu/montaj operatörü: Habere ayrılmış süreye göre, haber görüntülerini görsel bir bütünlük içinde düzenleyen ve tasarlayan mesleki kişilik.

Televizyon Haber Bülteni Yayın Sürecindeki Mesleki Kişilikler Ünitemizin bu bölümünde kalabalık bir ekip çalışmasının yoğun ve zamana karşı mücadele veren temposuyla ortaya çıkan televizyon haberinin yayın, eş deyişle, sunum sürecinde yer alan mesleki kişiliklere yer verilecektir. Yayın sürecinde yönetmen, spiker, anchor (editör spiker), resim seçici, ses operatörü, ışık sorumlusu, grafik tasarımcı, kamera operatörü, prompter sorumlusu ve teknik yönetmen görev yapmaktadır.

Prompter sorumlusu, haber metnini okuyan sunucu ve yönetmen ile yayın sırasında irtibat halindedir.

Türkiye’deki yayın kuruluşlarının çok büyük bölümünün İstanbul merkezli olarak faaliyet gösterdiği bilinmektedir. Yayın kuruluşunun İstanbul’daki merkezinde görevini yürüten haber koordinatörleri, başta birlikte çalıştığı haber müdürleri olmak üzere Ankara gibi önemli merkezlerdeki haber müdürleri ile de koordinasyonu sağlar. Yayın kuruluşunun genel yayın yönetmenine karşı birinci dereceden sorumlu olan haber koordinatörleri, haberler ile ilgili politikaların belirlenmesinde de birinci dereceden rol oynar.

Haber bültenlerinin sorumluluğu doğrudan İstanbul merkezde görevli haber müdürüne aittir. Bültenin nasıl yapılacağı, kimlerin görev alacağı, hangi haberlerin hangi sıraya göre akışta yer alacağı gibi konuların birinci dereceden sorumlusudur. Haber müdürleri kendi yetki alanlarında muhabir ve kameramanların da nerelerde ve nasıl görevlendirileceklerine dair tasarruf yetkisi de taşırlar. Planlama ve organizasyonda son sözün de sahibidirler. Merkezdeki haber müdürüne bağlı olarak çalışan Yurt haberler müdürü taşradaki haber temsilcileri ile koordinasyonu sağlarken, dış haberler müdürü de yurtdışındaki haberlerin takip edilmesini organize eder ve temsilci ya da muhabirlerle ilişkileri yürütür. 

Yayın kuruluşunun İstanbul’daki merkezinde görevini yürüten haber koordinatörleri, başta birlikte çalıştığı haber müdürleri olmak üzere Ankara gibi önemli merkezlerdeki haber müdürleri ile de koordinasyonu sağlar.  "B" seçeneği Haber müdürünün sorumluluğudur.

Haber müdürü bu hiyerarşik yapı içerisinde haber biriminin en üstünde yer almaktadır; bazen haber yöneticisi ya da başkan olarak da adlandırılırlar. Haber müdürü haber için ayrılan bütçe ve ücretler gibi düzenlemeleri yapan ve aynı zamanda haber süreci içerisindeki her noktaya ilişkin en son ve gerçek sorumluluğa sahip olan kişi olarak tanımlanmaktadır. Başarılı bir haber müdürü haber için ihtiyaç duyulan bütçeyi iyi idare edebilen, haber sürecini başından sonuna kadar denetleyebilen ve başarılı bir haber programının ortaya çıkmasını sağlayan, teknik gelişmelere uyum gösterebilen ve çalışanları motive eden bir kişilik özelliğine sahip olmalıdır.

Haberler ve haberlerle ilgili kararların çoğunu televizyon haber yapımcıları verirler. Hangi konunun haber olarak ele alınacağı, bu konuların nasıl işleneceği ve kimin bu konular üzerinde çalışacağı hakkında pek çok şey söylerler. Yayın sırasında bir şeyler yanlış gittiğinde ya da yanlış kararlar alındığında bu durumdan sorumlu tutulurlar. Herkesçe bilinen gerçek şudur ki, program başarılı giderse bundan anchor ya da muhabirler kredi toplarlar, ancak nedeni her ne olursa olsun bir şeyler yayın sırasında kötü giderse suçlanan ve bu durumdan sorumlu tutulan ilk kişi yapımcıdır” şeklinde ifade etmektedirler.

Editör ve yapımcının belirlemiş olduğu haber sıralamasını ve süresini ana kumanda masası ile paslaşarak değiştirebilir. Haber yönetmeninin sürece içerik olarak müdahalesi az, ancak teknik işleyiş ve akış olarak müdahalesi tamdır.

Kurgu/Montaj Operatörü: Habere ayrılmış süreye göre, haber görüntülerini görsel bir bütünlük içinde düzenleyen ve tasarlayan mesleki kişilik.

Görev masası yöneticisi haber kaynakları ile irtibat kuran ve alanda çalışan herkesin nerede ve ne yaptığını bilen kişidir. Gündeme ilişkin gelişmeleri takip eden, hangi muhabirlerin hangi haber üzerinde takip yapacaklarını ve çalışacaklarını; diğer bir deyişle, haber merkezindeki haber ekiplerini düzenleyen kişidir.

KJ operatörü, televizyon bülteninde yer alacak haberlerin manşet ya da spotlarını bant yazı olarak hazırlayan mesleki kişiliktir.

Redaksiyon (düzeltme) işlemi, haber metnine ilişkin son kontrol ve düzenlemelerin yapıldığı; haberdeki olası ifade, dil ve anlatım bozukluklarının/yanlışlarının düzeltildiği ve eksikliklerin giderildiği aşamadır. Redaksiyon işlemi yapılırken haberin özüne ve orijinaline dokunmadan, yeni bir bakış açısıyla düzenlemesi yapılmaktadır. Bu düzenlemeler genellikle yazım kurallarının gerekliliklerine göre sözcük ve cümlelerdeki dilbilgisi yanlışlarının düzeltilmesi şeklinde olmaktadır.

Televizyon stüdyolarında en önemli bölümlerden biri olan resim seçme ünitesi genellikle reji odasında bulunur. Bunun nedeni çekim sırasında resim seçicinin yönetmenle direk ve anında irtibat halinde bulunması gerekliliğidir. Yönetmen, kameraların çektikleri görüntüyü ihtiyaca göre belirler ve bunu kameramana bildirir. Resim seçici bu görüntüleri amaca uygun olarak seçer.

Kayıt sırasında araya girecek görüntüler önceden tespit edilerek hazırlanır ve zamanı geldiğinde resim kayıt ünitesi tarafından okunur. Bu sırada en önemli görev resim seçiciye düşer. Anında, hızlı karar vermek ve kararlı bir şekilde uygulamak zorundadır. Resim seçici daha yayın başlamadan saatler önce masa başına gelerek gereken efektleri, geçiş yöntemlerini belirler.

Televizyon haberleri genellikle konuşma diliyle yazılan, ses, görüntü ve yazılı unsurların bir arada bulunduğu bültenlerden oluşmaktadır. Televizyon haberciliğinin yapısal özelliklerini göz önüne alarak yayın ve yapım sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı kuralları şu şekilde sıralayabiliriz:
• Televizyon haberleri, izleyicinin hem gözüne hem kulağına hitap edecek şekilde
hazırlanmalıdır.
• Televizyon haberciliğinde ilgili habere ait görüntü yoksa dahi yine görsel (grafik, animasyon vb.) unsurlarla desteklenerek hazırlanmalıdır.
• Televizyon haberciliğinde haberler mümkünse olaya tanıklık eden muhabir tarafından yazılmalı ya da ona bağlanılarak görüntü ve haber arasında güvenilir bir ilişki kurulmalıdır.
• Televizyon cihazını yeni açan izleyicilerin haberin başını kaçırmış olma ihtimaline
karşın haberde kısa tekrarlara yer verilmelidir.
• Televizyon haberciliğinde eğer alınan görüntü sessiz ise dikkati arttırmak için ses unsurlarıyla desteklenmelidir.
• Televizyon haber yayıncılığında, stüdyodan ya da olay yerinden yapılan yayınlar
farklı özellikler taşımaktadır.

Radyo haberleri dinleyicinin aklındaki resimlerle şekillendiğinden, olayların son derece açık yalın ve genel anlatım biçimleriyle sunulması gerekir. Cevap "C" seçeneğidir.

Bir televizyon haber bülteni şu bölümlerden oluşur:
• Program Jeneriği
• Spikerin açılış konuşması ve haber özetleri
• Bültende yer alan ilk haber en önemli haberdir.
• Spikerin ilgili haberi sunumu.
• Haberler ses ve görüntü unsurları, efektler, diğer görsel malzemeler ve canlı bağlantılardan alınan görüntüler yoluyla desteklenir ve tamamlanır.
• Haberin son kelimesi son görüntü ile son bulur.
• Bazı televizyon kanallarında yayınlanan bültenlerin sonunda, ana haber spikeri ya da bir gazetecinin gündemdeki olayları yorumladığı bölümler de bulunur.
• Spor ve hava durumu ile ilgili haberler ayrı bir sunucu ve ayrı bir bölüm içerisinde verilirler.

Özel Haber: Muhabirin kişisel gayretleri sonucunda özel
uzmanlık gerektirmeyen, sadece olaya tanıklık etmiş kişilerin olay
ile ilgili bilgileri çerçevesinde alınan röportajlar yoluyla üretilen haber türüdür.