RADYO VE TELEVİZYON HABERCİLİĞİ - Deneme Sınavı - 16

Radyonun icadına kadar birçok bilim adamı bu konuda çaba sarfetmiş olmasına rağmen, radyo dalgaları ile insan sesinin bir yerden başka bir yere gönderilmesi deneyini (1895) gerçekleştiren ilk kişi olduğu için İtalyan Guglielmo Marconi radyonun mucidi ya da babası olarak bilinir.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Habercilik kavramını oluşturan bu süreçlerle paralel olarak, televizyon haberciliğinde de aynı süreçler televizyonun kendine has yapısı içerisinde karşılık bulmaktadır. Televiz­yon habercileri, haber yaparken birbiriyle ilişkili olarak içerik, görüntü ve sesten oluşan üç temel unsur çerçevesinde araştırma, seçim ve biçimlendirme yapmaktadırlar. Araştırma noktasında televizyon haberciliği de diğer haber araçları gibi aynı haber kaynaklarından yararlanmaktadır. Televizyon için haber oluşturulurken ses ve görüntü kaydı alan cihazlar kullanılmaktadır.

Stüdyodan yapılan haberler DSF (Doğal Ses Fonda) ve sesli haberler olmak üzere ikiye ayrılır. DSF haberler, haber sunucusunun stüdyodan canlı yayın sırasında tümünü kendi­sinin seslendirdiği metinlerden oluşur. Seslendirmeler stüdyoda gerçekleşir. Haber görün­tüsünde yer alan görüntülerdeki unsurların sesleri, dip ses olarak verilir. Sunucunun sesi baskındır. Görüntü üzerinde kurgu yapılmamıştır.

Bu tür haberlerde ajanslar ya da haber merkezi kameramanlarının çektikleri ham gö­rüntülerdeki olayın akışına göre metin yazılır. Görüntüye göre metni yazılan haber ya haber bülteni sırasında canlı olarak okunur ya da montajı yapılan görüntülere yayın önce­sinde muhabir ya da seslendirme elemanı tarafından seslendirilir.

Sesli haberlerde ise seslendirme yayına girmeden önce yapılır. Görüntü ile haber met­ni önceden eşlenir ve seslendirilir. Haber kaynağının sesinden bir bölüm de haber metni­nin içinde verilebilir.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Sesli haberlerde ajanslar ya da haber merkezi kameramanlarının çektikleri ham gö­rüntülerdeki olayın akışına göre metin yazılır. Görüntüye göre metni yazılan haber ya haber bülteni sırasında canlı olarak okunur ya da montajı yapılan görüntülere yayın önce­sinde muhabir ya da seslendirme elemanı tarafından seslendirilir.

Doğru yanıt A seçeneğindedir.

Televizyon habercilerini haber seçiminde belli konulara odaklayan teknik zorunluluklar vardır. Görüntü olmazsa haber birçok açıdan zayıf kalacaktır. Bu nedenle televizyoncular bireysel, kurumsal ya da kurumlar arası baskı ve tutumlardan kendilerini sıyırabilirse, önceliklerinin görüntü olduğunu bilerek davranmak ve seçimlerini yapmak zorunda kalır.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Televizyon haberciliğinde haberler çeşitli görüntü kaynaklarından elde edilen görsel malzemeler yoluyla üretilmektedirler. Özellikle tematik olarak haber televizyonculuğu yapan kuruluşlar için; ulusal ve uluslararası haber ajansları büyük önem taşırlar. Ajans görüntüleri yanı sıra kurumun kendi elde ettiği görüntü de önemlidir. Kurumsal görüntüler, bizzat o yayın kuruluşunda görevli kameramanlar tarafından çekilerek kuruma kazandırılmış görüntülerdir. Ayrıca; özel konularla ilgili olarak kamusal kurumların servis ettiği görüntüler de kullanılır. Örneğin Merkez Bankası, Cumhurbaşkanlığı makamındaki herhangi bir görüşme veya terörle mücadele görüntüleri gibi.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Öncelikle dolgu görüntü nedir ona bakmakta fayda var. Televizyon haberine konu edilen olay, kişi ya da yerlerin/mekânların çeşitli açılarla kamera kaydının alınmasıdır. Dolgu görüntüler ilgili haber görüntüsünü desteklemek amacıyla görsel kaynak olarak kullanılırlar.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Televizyon haberleri sunuluş formatlarına göre epizodik haber formatında çerçeve, belirli bir durumun incelenmesi ya da belirli bir
olaya yönelik haber verilmesi şeklindedir. Adli olay ve kaza haberlerini bu formata örnek olarak verebiliriz.

Doğru yanıt B seçeneğindedir. Televizyon haberleri sunuluş formatlarına göre tematik haber formatında ise olaylara düşünsel bir boyut katılarak, kamuyu ilgilendiren sorunlar daha genel ve soyut olarak verilmektedir. Örneğin; kamusal olarak bir grubu ilgilendiren sosyal yardım haberleri. Televizyon haber metni ve sunum şekli belirlendikten sonra, ekranda habere ilişkin yer alacak grafiksel unsurların da içi doldurulur. Hem grafik olarak hazırlanmış yazılar, hem de haber spotu olarak gösterilecek haber başlıkları da yazıya dökülür ve haber yayına hazır hale getirilir.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Televizyon ekranının görüntü ve ses özelliklerini destekleyen bir diğer önemli unsur da yazılı metinlerdir. Yazılı metinler televizyon ekranına yansıyan insan, yer ve mekân gibi her türlü görüntüyü tanımlamaya yardım etmekte ve izleyicilere ek bilgi sunmaktadırlar. Televizyon haberciliğinde, haberle ilgili manşet ya da spot diye açıklayabileceğimiz vurgulu, etkili başlıklar ve açıklayıcı bilgiler, yazılı olarak ekranda yer alır. Televizyon haberciliğinde uzun ve karmaşık cümlelerden kaçılarak açıklayıcı sade ve kısa ifadelere yer verilir. Haber yayını sırasında karakter jeneratörü (KJ) olarak bilinen cihaz vasıtasıyla her habere ait bilgilendirici alt yazı bantları, çeşitli efektler kullanılarak ekrana gelmektedir. Bu alt yazı bantları ilgi çekici tasarımları açısından da çeşitlilik gösterir. Bir haber içinde, birkaç alt yazı bantı kullanılarak habere hareket katılırken, izleyicinin ilerleyen saniyeler içinde kaybedeceği dikkati, toplanmaya çalışılır. Bir haberin içinde yer alan ayrı konuları birbirinden ayırmak için de KJ, belirgin bir ayraçtır.

Doğru yanıt B seçeneğindedir. Olay ve bilgilerin haber haline dönüştürülmesine haber yapma adı verilirken bu süreç, ‘araştırma’, ‘seçim’ ve ‘biçimlendirme’ olmak üzere toplam üç aşamada gerçekleşmektedir. Sorunun konusu olan biçimlendirmede ise muhabir topladığı tüm bilgileri bir araya getirerek, bunları bir düzene koyar ve habere şeklini verir. Muhabir elindeki verileri bir araya getirirken, haberin önemini, elde olan malzemelerin gerek içerik gerekse görsel açıdan durumunu, çalıştığı kurumun yayın politikası gibi farklı unsurları göz önünde tutmak zorundadır.

Bir olayın radyoda haber olarak sunulabilmesi için şu haber değerlerinin bir ya da bir kaçını taşıması gerekir:

Şok edici bir nitelik taşıyor olması (Cumhurbaşkanının rahatsızlığı/ vefatı/savaş çıkması),

olağan dışı bir nitelik taşıyor olması (iki başlı bir bebeğin doğumu), yakında meydana gelecek olması (ay tutulması, nüfus sayımının yapılacak olması),

belirli bir coğrafi yakınlıkta meydana gelmiş olması,

duygularla ilgili bir yan taşıması (yeni doğmuş bebeğin camii avlusuna bırakılması),

sıklık taşıması/tekrarlanması (kentte kapkaç olaylarının sıklaşması),

bir ihtilaflı konunun varlığı (kente yapılacak yeni bir kültür merkezinin yeri üzerine farklı görüşlerin varlığı),

eğitici bir nitelik taşıması (TV deki bazı programların çocuklar üzerine olumsuz etkileriyle ilgili araştırma yapılmış olması),

kamuyu ilgilendiren bir konuda uyarıcı nitelik taşıması (Kentin içme sularının kirlenmiş olması), çok sayıda kişiyi ilgilendirmesi (seçim sonuçları), meşhur biriyle ilgili olması vb.

1927

İngiltere

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Sabah ha­ber toplantılarında ajanslardan ve diğer haber kaynaklarından Haber Merkezi’ne ulaşan bilgiler ışığında o gün gündeme ilişkin hangi konuların ele alınacağına karar verilmekte­dir. Muhabirlerin uzmanlık alanlarına göre gündemdeki konuları takip etmeleri ve bu ko­nuları nasıl ele alacakları, konuya ilişkin bilgi almak için hangi kişilerle ya da kurumlarla görüşecekleri gibi ana saptanır.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Günün ilerleyen saatlerinde, genellikle öğleden sonra, yapılan ikinci haber toplantısında ise bu kez muhabirlerden, ajanslardan ve diğer kaynaklardan elde edilen bilgilerin işlenmesi, haber bültenine katılacak konukların belirlenmesine iliş­kin başlıklar üzerinde durulmaktadır.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Haber müdürü bu hiyerarşik yapı içerisinde haber biriminin en üstünde yer almak­tadır. Haber müdürü haber için ayrılan bütçe ve ücretler gibi düzenlemeleri yapan ve aynı zamanda haber süreci içeri­sindeki her noktaya ilişkin en son ve gerçek sorumluluğa sahip olan kişidir. Haber için ihtiyaç duyulan bütçeyi iyi idare eder, haber sürecini başından sonuna kadar denetler ve başarılı bir haber programının ortaya çıkmasını sağlar. Ayrıca teknik gelişmelere uyum gösterebilen ve çalışanları motive eden bir kişilik özelliğine de sahip olması beklenen bir pozisyondur.

Haber Müdürü izlenecek olayın türüne göre haber ekibinden han­gi elemanın ya da kaç elemanın nasıl bir iş bölümü içerisinde çalışacağını belirler. Ha­ber biriminin genel işleyişini düzenleyerek birim içerisindeki görevlendirmeleri de yapar.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Haber yapımcısı süreç içerisinde; haberler ve haberlerle ilgili kararların çoğundan sorumludur demek mümkündür. Hangi konunun haber olarak ele alınacağı, bu konuların nasıl işleneceği ve kimin bu konular üzerinde çalışacağı hakkında pek çok şey söylerler. Yayın sırasında bir şeyler yanlış gittiğinde ya da yanlış kararlar alındığında bu durumdan sorumlu tutulurlar. Haber yapımcısı, yapıma ait tüm teknik donanımdan, yayın akışın­daki tüm işleyişten; diğer bir deyişle, ürün olarak ortaya konan haber programının aksak­lıklarından ya da başarısından birinci derecede sorumludur. Haber bültenine ilişkin önerileri hazırlayan, bu amaçla gerekli kaynakları araş­tıran, ilgili birim ve kuruluşlarla bağlantı kurarak gerekli izinleri alan, haber bülteni için yapılacak işleri düzenleyen, haber bültenine katılacak konuşmacı ve uzmanları belirleyen ve haber bülteninin izleyici üzerindeki etkisini (izlenme oranı) araştıran, haber sürecinin başından sonuna dek etkin rol oynayan ve sorumluluk yelpazesi geniş bir mesleki kişiliktir.

Doğru yanıt E seçeneğindedir. Haber Yönetmeni haber üretim sürecinin hem yapım hem yayın aşamasında görev yapmaktadır. Genel olarak bültenle ilgili tüm teknik süreçten, bültende yer alacak haberlerin hangi sırayla yayına gireceğinden, haberlerin süre ayarlamasını belirleyen, yayın akışının tüm düzenlemesinden sorumlu olan kişidir. Yayın akışı sırasında genel zaman düzenlemesi haber yönetmeninin sorumluluğundadır.

Haberin yayını sırasında; zamanı doğru ve etkili kullanabilmede ki en önemli kişi olan haber yönetmeni bu süreçte, yayın akışında bir aksamanın ortaya çıkmaması için haberlerin sürelerini de değiştirme yetkisine sahiptir.

Doğru yanıt A seçeneğindedir. Haber programının yapım sürecine; haber yönetmeni, editör sunucu(anchor) ve editör katılmaktadır. Burada kuşkulu olan kişi editör sunucu gibi görünse de editör (redaktör) spiker; haber toplantılarına katılan, haberi düzeltme ya da içeriğine dair fikir geliştirme ve düzen­leme yetkisi olan, gerektiğinde haberin süresine dahi müdahale edebilen kişidir. Haber programının yapım aşamasında görev yapan editör ve haber yönetmeninin görevlerini de kısaca belirtmek gerekir. Editör; muhabirlerin haber merkezine ulaştırdığı ham haberleri düzenleyen ve en son çık­tı olarak yayına/bültene hazırlayan kişidir. Haber Yönetmeni haber üretim sürecinin hem yapım hem yayın aşamasında görev yapmaktadır. Genel olarak bültenle ilgili tüm teknik süreçten, bültende yer alacak haberlerin hangi sırayla yayına gireceğinden, haberlerin süre ayarlamasını belirleyen, yayın akışının tüm düzenlemesinden sorumlu olan kişidir. Yayın akışı sırasında genel zaman düzenlemesi haber yönetmeninin sorumluluğundadır.