PSİKO-SOSYAL REHABİLİTASYON - Deneme Sınavı - 6

İlgili becerinin öğretimi için hangi ipuçlarının (yardım düzeyleri) kullanılacağı planlanmalıdır. Örneğin; bilişsel düzeyi çok zayıf olan yaşlılar için sözel ipucu pek uygun değildir.Doğru cevap B'dir.

Hareket temelli becerilerde fiziksel yardım, işitme kaybı olan bir yaşlı için görsel ipuçları, görme kaybı olan bir yaşlı için ise fiziksel ve sözel ipuçları daha yararlı olabilir.Doğru cevap C'dir.

Gerontolojik sosyal hizmet, yaşlının, ailesinin ve çevresinin yaşam kalitesini artırma ve sürdürmeye odaklanır. Geriatri daha çok yaşlılarda görülen hastalıkların tedavisi üzerine çalışmalar yaparken Gerontoloji yaşlanma sürecini ele almaktadır. Yaşlıların sosyal hayata dâhil olmalarının sağlanması, üretken bir hayat sürdürmeleri için uygun ortam oluşturulması, kendilerini geliştirebilmeleri için fırsatlar sunulması sosyal hizmetin kapsamındadır. Doğru cevap E'dir.

İnançsal alan, yaşama ilişkin kuralları, tıbbi tedaviyi isteme durumu olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap E'dir.

Kültürel alan, değerler, hastalığa bakış açısı, iletişim kalıplarını ifade etmektedir, Doğru cevap C'dir.

Gerontoloji, biyolojik, sosyolojik, ekonomik ve çevresel boyutta yaşlılık sürecini bilimsel yöntemlerle inceleyen bir disiplindir. Doğru cevap B'dir.

Hekim ağırlıklı ekip: Bu ekip yaşlı birey için temel bakım sunmakta ve disiplinlerarası değerlendirme yapmaktadır. Dokuz hekim, bir lisanslı hemşire ve iki pratisyen hemşire ile bir sosyal hizmet uzmanından oluşmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Hemşire-hekim ekibi: Bu ekip iki pratisyen hemşire, geriatrist ve bir sosyal hizmet uzmanından oluşmaktadır. Bu ekipler hasta bireyin evinde toplum temelli bakım hizmeti sunmakta, klinik yönetim, informal iletişim mekanizmaları ve rollerin paylaşımına dayanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Geriatrist: Yaşlı bireylerin hastalıklarının önlenmesi, tanılanması ve tedavi edilmesi konularında özel eğitim alan hekimdir. Doğru cevap D'dir.

Uğraşı terapisti: Bireylerin fonksiyonelliğini arttırmak; fiziksel, ruhsal ve duygusal işlevselsizliği düzeltmek ve önlemek için terapötik aktiviteler yürütür. Doğru cevap E'dir.

Çalışma alanının düzenlenmesini sağlamak; bakım uygulamaları öncesi gerekli işlemleri yapmak; bakım öncesi ön hazırlık yapmak olarak açıklanmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Ayakta tedavi ekibi: Bu ekip ayakta tedavi edilen hastaların ilk değerlendirmesinde ve devam eden bakımın düzenlenmesinde rol almaktadır. Kapsamlı ilk değerlendirmede üç ana ekip üyesinin her biri (hekim, pratisyen hemşire ve sosyal hizmet uzmanı) ve ihtiyaç halinde diğer uzmanlar görev alır. Ortamına göre belirtilen ekiplerden biridir. Doğru cevap E'dir.

Bireysel özelliklere dayanan kuramlar ise, ilişkilerdeki güç dengesizliğine dayanan feminist kuram, yaşlıların toplumda marjinalleşmesini anlatan politik-ekonomi kuramı gibi kuramlardır. Bu kuramlar yapısal güçlerle yaşlı istismarını açıklamaktadırlar ve bu yapısal faktörlerin çatışma ve şiddete neden olan koşulların ortaya çıkmasına zemin yarattığına işaret etmektedir. Doğru cevap D'dir.

Sosyal alışveriş kuramı, “sosyal etkileşim en az iki insan arasında ödül ve cezanın alışverişi ile ilgilidir ve insanların tamamı ödülü artırmak ve cezayı azaltmak ister” varsayımına dayanmaktadır (Blau, 1973). Bu kuram, aile yaşamı içinde gelişen ve yetişkinlikte de sürdürülen taktikler ve tepkilerle ilişkili olarak kurban ve istismarcı arasındaki bağımlılığın nasıl oluştuğunu açıklamaktadır. Doğru cevap B'dir.

Sembolik etkileşim yaklaşımı, aile içi şiddet literatüründen alınmıştır ve bu yaklaşım yaşlı birey ve bakım verici arasındaki etkileşimsel süreçler üzerinde odaklaşmaktadır. Bu bakış açısı sadece yaşlı ve bakım vericinin davranışları üzerinde değil, aynı zamanda her iki bireyin bu davranışa ilişkin sembolik yorumu üzerinde durmaktadır. Sembolik etkileşim yaklaşımı, “insanlar şiddete farklı anlamlar yükler ve şiddetin belirli durumlardaki sonuçlarına göre bu anlamlar değişir” temeline dayanmaktadır. Doğru cevap C'dir.

Son aşama olan balayı aşaması ise, şiddet uygulayan kişinin şiddet mağduru yaşlı bireyden özür dilediği, bir daha yapmayacağına dair mağdur bireyi ikna ettiği, onu sevdiğini, ona önem ve değer verdiğini, ona ihtiyacı
olduğunu söylediği ve sonuç olarak “barış” ın sağlandığı bir dönemdir. Ancak yapılan çalışmalar ve istatistikler göstermektedir ki, şiddet olayı tekerrür etmekte, yaşlı bireyler sürekli olarak şiddete maruz kalmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Destekleyici model, istismara uğrayan ve istismar eden bireyle ilişkisi olmayan bir kişi tarafından istismar edilen kişiye destek ve danışmanlık verilmesini öngörür. Bu modelde öncelikli amaç, istismara uğrayan kişinin hakları konusunda bilgilendirilmesi, kendisi ve istismarcı birey hakkında yapabilecekleri işlemler konusunda seçeneklerini öğrenmesidir. Bu süreçte alınacak kararda istismara uğrayan kişinin düşünce ve istekleri büyük önem
arz eder. Doğru cevap C'dir.

İstismarın bildirilmesini yasal olarak şart koşar ve istismar durumunda istismara uğrayan yaşlı birey devlet koruması altına alınır. Bu model, en son tercih edilmesi gereken modellerden bir tanesidir, çünkü yaşlı refahı için kendi evi ya da ailesinin yanı en huzurlu ortam olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca ülkemizde kurum bakımı sosyal olarak kabul görmemekte, kurumlarda bakım hizmeti alan yaşlıların aileleri damgalanmaktadır. Bu durum da yetişkin koruma modelinin en son seçenek olarak kullanılması gerektiğini destekler niteliktedir. Doğru cevap A'dır.

İhmal Tanımlanması için Bileşik Gösterge'ye göre haftada1 sıklığından daha uzun bir sürede iç çamaşırı değişimi "olası ihmal var" olarak tanımlanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yaşlı İhmalini Değerlendirmede Sorulabilecek Sorular
• Uzun süre yalnız kaldığınız oldu mu?
• İhtiyacınız olduğu zaman size yardımcı olan biri var mı?
• Ne sıklıkla banyo yapıyorsunuz?
• Aç veya susuz kaldığınız durumlar oluyor mu?
• İlaçlarınızı düzenli bir şekilde alabiliyor musunuz?
• Görmede sıkıntı çekiyor musunuz? Gözlükleriniz size yeterli geliyor mu?

Doğru cevap E'dir.