Aof Panel

Soru 1

Aşağıdakilerden hangileri müdahale sürecinin her aşamasında kullanılması gereken motor öğrenme ilkelerindendir?

I. Yeni bir hareket becerisini öğrenmek aktif bir süreçtir.

II. Benzer hareket becerilerinin ayrı öğrenilmesi gerekir.

III. Öğrenilen hareket becerisinin transferi olabilir.

IV. Geri bildirim hareket becerisini öğrenmeye yardımcıdır.

Çözüm Açıklaması

Müdahale sürecinin her aşamasında kullanılması gereken motor öğrenme ilkeleri aşağıda sıralanmaktadır:

1. Yeni bir hareket becerisini öğrenmek aktif bir süreçtir: Motor bir probleme (örneğin; bir üst basamağa adım atamamak) etkili ve uygun bir çözüm bulunmalıdır. Örneğin; Zehra Hanım geçirdiği felç sonrası bir üst basamak adımlama için o taraf alt uzuvda yeterli kas kuvveti açığa çıkartıp böyle bir adımlamayı yapamıyorsa, fizyoterapistin uygulayacağı çözüme kendisinin de aktif olarak katılması gerekir. Zehra Hanım’a vücut ağırlığını adım atmayacağı tarafa vermesi öğretilir, uygulatılır ve sonrasında adım atacağı tarafta vücut ağırlığı azalır ve böylelikle bir üst basamağa adım atması kolaylaşır. Böyle bir hareket çözümüne mutlaka Zehra Hanım’ın aktif katılması ve öğrenmesi gerekir.
2. Hareket becerisini öğrenmede motivasyon önemli bir unsurdur: Şayet çalıştığınız yaşlı o anda başka bir etkinlik ile meşgulse, onunla hedef hareket becerisini çalışmak için uygun bir zaman değildir. Bu nedenle etkinliğin bitirilmesi beklenmelidir. Ayrıca yaşlının hareket etmesini sağlayacak, motive ediciler de kullanılabilir.
Bir üst maddedeki örnek üzerinden devam edersek, üst basamağa adım atma çalışmasına motive etmek için iki üst basamağa ilgisini çekecek bir ödül yerleştirebilirsiniz. Motivasyon olmadan hareket becerisini öğrenme mümkün değildir.
3. Hareket becerisini öğrenmeye aktif keşfetme yardımcı olur: Hareket becerisiyle ilgili probleme çözüm bulmak için daha fazla çabalama daha iyi öğrenme anlamına gelir. Bir üst basamağa adım atma öğretimi için yaşlı bireyin ayağı altına bir kat halı yerleştirilmesi, yaşlı bireyin adım atma sorunu için biraz daha efor sarfetmesini sağlayacaktır. Yaşlı birey için belki biraz zor olacak ama bu hareket sorununu çözecektir.
4. Gösterme yaşlı bireye yardımcı olabilir: Yeni bir hareket becerisini öğrenmede bireyin hareketlerin sırasını ve sonucunu izlemesi, o beceriyi yapmak için bireyin çaba sarf etmesine yardımcı olur.
5. Alternatifler hareket becerisini öğrenmeye yardımcı olur: Yeni bir hareket becerisi öğretimi sonrası, yaşlı bireyin öğrendiği beceri biraz daha farklılaştırılarak zorlaştırılır. Yukarıdaki örnekte bir üst basamağa adım atmayı öğrenen yaşlı birey için artık o beceri biraz değiştirilir, örneğin adım atacağı basamağın üzerinde 1 cm. yüksekliğinde sert bir malzeme yerleştirilerek o basamağın yüksekliği arttırılır ve birey için daha farklı ancak çaba harcayacağı yeni bir hareket becerisi oluşturulur.
6. Hareket becerisi iyi öğrenilinceye kadar tekrarlanır: Yeni bir hareket becerisi yaşlı birey tarafından öğrenildiğinde, bu beceri koordineli ve her durumda sergilenebilir hale gelmemektedir. Öğrenilen hareket becerisi çok tekrar edilmez ise bu beceri tekrar kaybedilebilir. Bir üst basamağa ayağını yerleştirebilen yaşlı bir birey bunu yeterli motor kontrolü elde edene kadar tekrarlamalıdır. Ayrıca kasların yeterli kuvvet açığa çıkarması için belirli bir zamana ihtiyaç vardır. Hareketin düzgün yapılması için hareket defalarca tekrarlanmalı ve neredeyse otomatikleştirilmelidir. Böyle olduğu takdirde öğrenilen hareket becerisi artık yaşlı bireyin hareket repertuarındadır.
7. Öğrenilen hareket becerisinin transferi olabilir: Yeni öğrenilen bir hareket becerisi başka yeni öğrenilecek bir hareket becerisi için hazırlık olabilir. Örneğin; bir üst basamağa adım atmayı öğrenen yaşlı birey için bir sonraki yeni hareket becerisi yukarıdaki adımını aşağıya tekrar sabit ayağının yanına koymaktır. Bu iki hareket becerisi aslında karşılıklı sırayla yapılan bir hareket biçiminin parçalarıdır. Bu nedenle yaşlının bir hareket becerisini öğrenmesi bununla bağlantılı yeni bir hareket becerisini öğrenmesine yardımcı olacaktır.
8. Benzer hareket becerilerinin ayrı öğrenilmesi gerekir: Bir üst basamağa adım atma becerisinin öğretilmesi ile kaldırım taşının üzerine adım atma becerileri görünüşte benzer hareket becerileri olsa da farklı becerilerdir. Her iki örnektede yaşlı birey üst basamağa adım atabilir ancak basamak üzerine adımlama ile kaldırıma adım atmak farklı becerilerdir. Her iki hareket becerisi için ayrı ayrı öğretim sunulmalı ve her iki beceride tam bağımsızlaşana kadar öğretim sürdürülmelidir.
9. Geribildirim hareket becerisini öğrenmeye yardımcıdır: Yaşlı bireyin sergilediği performans sonrası uzman veya bakım personeli tarafından geribildirimde bulunulması yaşlı bireyi cesaretlendirir. Bu geribildirim, yaşlıyı motive edecek bir hediye olabilir veya bir TV filmi olabilir. Bilişsel işlevlerinde gerileme olan bireylere sıkça sunulan sözel geribildirimler (aferin, bravo) bazen işe yaramayabilir.

Soru 2

Aşağıdakilerden hangisi yaşlı bireylere hizmet veren ekibin öğretimsel yaklaşımları kullanma nedenleri arasında değildir?

Çözüm Açıklaması

Yaşlanan bireylerle çalışan uzman ve bakım personeli çeşitli öğretimsel yaklaşımları kullanarak yaşlı bireylere bazı becerileri kazandırmaya çalışır. Yaşlı bireylere hizmet veren ekibin öğretimsel yaklaşımları kullanma nedenleri aşağıda yer almaktadır.
• Yaşlı bireyin nörolojik ve diğer sorunlar sonucu kaybettiği becerileri tekrar öğrenmesine yardımcı olmak için öğretimsel yaklaşımlar kullanılır. Özellikle yürüyüş, denge, kavrama, bırakma, giyinme, yemek yeme, vb. becerilerin yeniden öğretimi sağlanarak günlük yaşamda olabildiğince bağımsız olmaları beklenir.
• Yaşlı bireye alternatif veya telafi edici stratejiler kazandırılmaya çalışılır. Özellikle; güvenlik sağlama, yaralanmayı önleme ve yardımcı gereksinimini azaltmak amacıyla bazı uyarlamalar ve pratik öneriler kullanılır.
• Kalıcı bir bozukluğun aktivite ve katılım düzeyini sınırlandırmasını engellilik durumunun oluşumunu azaltmak amacıyla yaşlı bireye yeni bir beceri için öğretime gerek duyulur. Örneğin; bilişsel fonksiyonlarında gerileme olan bir yaşlıya hatırlatma amaçlı yeni bir sistem (örneğin; akıllı telefonla numara, adres ve günlük işleri hatırlatma veya yürüyemeyen bir yaşlıya tekerlekli sandalye kullanmayı öğretme) öğretilebilir.
• Yaşlı bireyin rehabilitasyon sürecini desteklemek üzere çeşitli oyun veya etkinlik becerilerinin öğretimi sağlanarak yetersizlik alanları desteklenir. Örneğin; felç sonrası yaşlı bireye azalan denge ve istemli hareketi geliştirmesi için havuzda temel yüzme becerisi öğretilir.
• Yaşlı bireyin yakınları, becerileri kazandırma stratejileri öğretildiğinde, yaşlının olabildiğince bağımsız olmasını sağlayacak çevresel düzenlemeleri yapabilirler.

Doğru cevap E'dir.

Soru 3

Aşağıdakilerden hangileri yaşlı bireylerin yaşam alanında bireyin aktivite ve katılım düzeyini engellemeyecek ölçüde düzenlemelere gidilerek yapılacak ev içi düzenlemelerdendir?

I. Pencere camının başlangıç noktası yerden en fazla 90 cm yükseklikte olmalıdır.

II. Oturma pozisyonundayken elektrik prizinin yüksekliği en az 45 cm yukarıda olmalıdır.

III. Giriş zemin seviyesinin üzerinde ise yapılacak rampa genişliği en az 90 cm olmalıdır.

IV. Kapı açılma genişliği en az 80 cm olmalıdır.

Soru 4

Aşağıdakilerden verilen öncüllerden hangileri yaşlılara ilgili becerilerin öğretimine ilişkin doğru yaklaşımlardandır?

I. Bilişsel düzeyi çok zayıf olan yaşlılar için sözel ipucu pek uygun değildir.

II. Bir ipucu düzeyinde yaşlı birey yeterli performans sergiliyorsa, yardım azaltılır.

III. Beceri öğretiminde hedef yaşlının olabildiğince az yardımla beceriyi başlatmasıdır.

IV. Jestsel ipucu en az kısıtlayıcı ip ucu düzeyidir.

Soru 5

Aşağıdakilerden hangileri öğrenmenin genelleme fazını destekleyen faktörlerdendir?

I. Duyu sistemlerinin doğru kullanımı

II. Bütüncül uygulama

III. Rastlantısal uygulama yapma

IV. Strateji geliştirme

Soru 6

Aşağıdakilerden hangileri yaşlıların becerileri yerine getirmedeki bağımsızlık düzeyleridir?

I. Gözetimle

II. Orta düzeyde yardımla

III. Minimal yardımla

IV. Başkasına bağımlı olarak

Soru 7

Kalıtsal yapının ve dış faktörlerin etkisiyle, hücredeki biyokimyasal tepkimelerden başlayarak, hücre, doku, organ ve vücut düzeyindeki işlevlerin azalmasına ne ad verilir?

Soru 8

Aşağıdakilerden hangisi sağlığı geliştirmeye katkısı olan olumlu sağlık davranışlarından biri değildir?

Soru 9

"Yaşam beklentisi; toplumdaki ölüm olasılıklarından yararlanılarak, koşullar sabit kaldığı takdirde yeni doğmuş olan bir bebeğin kaç yıl yaşama olasılığı olduğunun hesaplanmasıdır."

2015 yılı itibariyle ülkemizde erkeklerde yaşam beklenti süresi yaklaşık kaç yıldır?

Soru 10

Aşağıda verilen belirtilerden hangisi yaşlanma sürecindeki bireylerde, vücut sistemlerinde meydana gelen solunum sistemi değişimlerindendir?

Soru 11

Aşağıda verilenlerden hangisi temel günlük yaşam becerilerinden biridir?

Soru 12

"Temel ve ileri günlük yaşam becerilerine ilişkin değerlendirmeler ve analizlerde yaşlı bireye ilişkin faktörler, özel beceriler ve özelliklerini kapsamaktadır."

Aşağıdakilerden hangisi özel beceriler ve özelliklerinden biri değildir?

Soru 13

Yaşlı bireylerin günlük yaşam becerilerinde bağımsızlığını değerlendirmek için hangi ölçek kullanılabilir?

Soru 14

I. Bağımsız

II. Gözetimle

III. Koruma amaçlı yardımla

IV. Minimal yardımla

V. Orta düzeyde yardımla,
Yaşlı bir birey bir beceriyi yukarıda verilenlerden hangisi şeklinde yerine getirebilir?

Soru 15

Artan bilişsel gerilik ve duyu kayıpları yaşlı bireylerde bazı belirtileri ortaya çıkarabilir. Aşağıda verilen belirtilerden hangisinin tanımı doğrudur?

Soru 16

"Öğrenme, beceri veya davranışlarda görülen istendik ve kalıcı değişikliklerdir. Öğrenme sürecinin sonunda yaşlı bireyde hedeflenen beceriler veya davranışlar kazanılır."
Aşağıdaki şıklardan hangisi öğrenme aşamalarını doğru bir şekilde sıralar?

Soru 17

Aşağıdakilerden hangisi yaşlı bireylere hizmet veren ekibin öğretimsel yaklaşımları kullanma nedenlerinden biridir?

Soru 18

I. Alimünyum

II. Paslanmaz çelik

III. Krom

IV. Titanyum

Yukarıda verilen malzemelerden hangileri tekerlekli sandalye üretiminde kullanılır?

Soru 19

Yapılan bir araştırmaya göre yaşlının motivasyonunu etkileyen faktörler arasında hangisi yer almaz?

Soru 20

80 yaşından sonra beyin ağırlığının yüzde kaç oranında azaldığı görülmektedir?

PSİKO-SOSYAL REHABİLİTASYON - Deneme Sınavı - 14