PSİKO-SOSYAL REHABİLİTASYON - Deneme Sınavı - 17

Bireyin öz güveniyle yakından ilişkili kavramlardan birisi özyeterliktir. Özyeterlik geniş anlamıyla kişinin kendi beceri ve yeteneklerine olan güveni olarak tanımlanabilir. Öz yeterlilik algısı, bireyin gerçek başarıları değil, bir işte istediği sonuca ulaşmak için gerekli olan becerileri sergileyip sergileyemeyeceği yönündeki algısıdır (Bandura, 1982). Bu bağlamda özyeterliği bireyin başarısı olarak görmek doğru değildir. Kişinin özyeterliğinin yüksek olması şüphesiz başarılı olabileceğinin bir göstergesi olarak düşünülebilir, ancak özyeterliğin yüksek olması tek başına bireyin başarılı olduğunun veya başarılı olacağının kanıtı olarak değerlendirilemez. Bireyin özyeterlilik algısı, başarısından çok başarıya giden yola girip girmemesini etkilemektedir.

Kişinin kendi beceri ve yeteneklerine güveni olarak tanımlanan kavram aşağıdakilerden hangisidir?

Kendini kabul kişinin sahip olduğu tüm özelliklerini olduğu haliyle sindirebilmesi anlamına gelmektedir (Corey, 1996; Feldman, 1997). İnsan olarak bir yetersizliğe sahip olmak son derece doğaldır. Örneğin zaaflarımızın olması, zaman zaman hataya düşmemiz, zaman zaman istemeden de olsa diğerlerini üzebilecek davranışlarda bulunmamız mümkündür. Aynı şekilde insan olarak diğerlerinden bazı açılardan daha zayıf olmamız, herkes kadar zeki ve becerikli olamamamız söz konusudur.

Yaşlıların işe yaramazlık duygusu yaşamaları gibi psikolojik sorunlar da emeklilikle yakından ilişkisi bulunmaktadır. Bu nedenle kişinin emeklilik yaşamına uyum sağlaması, bu süreci çevresine ve kendine olumsuz bir sonuç yaratmadan geçirmesi gerekmektedir. Emeklilikte hobilerin geliştirilmesi, sosyal aktivitelere katılım ve mümkünse ekonomik karşılığı da olan bir iş veya uğraş kişinin öz güvenini korumasına oldukça hizmet edecektir.

I-Hobilerin geliştirilmesi

II- Maddi karşılık beklemeksizin bir iş uğraş edinilmesi

III- Sosyal aktivitelere katılım

Yaşlılıkta kişilerin özgüvenini korumaya yardım eden faktörler yukarıdakilerden hangileridir ?

Doğru iletişim; dinleme, doğru tepki verme, koşulsuz bir biçimde saygı gösterme, karşıdaki kişiyi olduğu haliyle kabul etme, saydamlık ve empatiyi gerektirir (Voltan-Acar, 2015). Doğru iletişimde acımanın yeri yoktur. Kişiler kendilerine acınmasını değil kendilerinin anlaşılmasını isterler. Bu ise empati yapmayı gerektirir.

I-Empati

II- Acıma duygusu

III- Saydamlık

Yukarıdakilerden hangileri yaşlı bireylerle kurulması gereken doğru iletişimin öğeleri arasında yer alır?

Fizyolojik yaşlanma; biyolojik değişikliklere bağlı olarak organlarda ortaya çıkan değişikliklerdir. Doğru cevap B'dir.

Tütün kullanımının önlenmesi hastalık önleme düzeylerinden primer önlemede yer alabilir. Doğru cevap E'dir.

Tersiyer önleme,herhangi bir hastalık ya da sağlıkta bozulma oluştuktan, tanısı konduktan ya da ilk tedavisi başladıktan sonra takip, rehabilitasyonu ve tedaviden kaynaklanan komplikasyonları önlemeyi içerir. Doğru cevap B'dir.

Yaşlılarda sağlığın korunması ve geliştirilmesinde; yaşlı bireyin dinî inançları, kültürel değerleri, bilgi ve güdülenmesi, fiziksel hareket/yeterliliği, yaşlılığı algılayışı, bilişsel ve duyusal değişiklikler, hizmetlere ulaşılabilirlik/yararlanma, ekonomik durum etkilidir.Doğru cevap D'dir.

Birincil önlemede yapılabilecekler:1.Düzenli olarak sağlık durumunu değerlendirin. 2. Yaşlılar için Sağlık Bakanlığının bağışıklama önerilerini takip edin. 3. Diyet ve egzersizi içeren sağlığı geliştiren bir planı uygulayın. 4. Yaşanılan çevredeki güvenlik risklerini değerlendirin.

Yeni hastalık tanısı konduğu zaman uyum için zaman verin.Bu ikincil önlemede hızlı tedavide yer almaktadır. Doğru cevap A'dır.

Çok gerekmedikçe laksatif kullanmaktan kaçınma yaşlılardaki sindirime yardımcı olan enzim ve salgılarda azalmada yapılabilecek bir uygulamadır. Doğru cevap C'dir.

Erişkinlerde işitme kaybını belirlemek için farklı tarama testleri kullanılır: - Fısıltı testi - Parmak sürtme testi - İzle ve doğrula testi - Tek soruluk tarama testi (örneğin, “İşitmenizde güçlü yaşıyor musunuz?”) - Çok sorulu hasta anketi - Odiyometre (İşitme test cihazı) ile test etme.

Snellen kartı göz muayenesinde kullanılmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Ulusal Kanser Tarama Programı kapsamında yapılan kanser taramaları, sıklık ve yöntemlerine göre HPV testi veya Pap-smear testi 5 yılda bir yapılmalıdır. Doğru cevap A'dır.

Bakım hizmetlerine tam erişimin sağlanması için paydaş kuruluşlar ile iş birliğinin sağlanması destekleyici müdahalelerde yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Yaşlı kişiyi dinlemek, onu kabul etmek, onu koşulsuz bir biçimde saygıya değer bulmak gibi temel bazı ilkeler yaşlı kişinin kendisini daha iyi hissetmesine ve öz güveninin artmasına yol açacaktır. Bireyin kendi durumuna benzer akranlarıyla etkileşim halinde olması, onlarla etkinliklerinin olması, paylaşımda bulunması kişinin kendisini daha iyi hissetmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca eğer yaşlı kişi bir kurumda ise aile üyeleriyle iletişim halinde olması, zaman zaman aile ziyaretlerinde bulunması gerekmektedir.

I- Yaşlı kişiyi dinlemek

II- Yaşlı kişiyi kabul etmek

III- Yaşlı kişiyi huzurevleri veya ilgili kurumlara yönlendirmek

Yukarıdakilerden hangileri yaşlı kişinin kendisini daha iyi hissetmesine ve öz güveninin artmasına yol açan ilkelerdendir?

Bağımsızlığın önemli göstergeleri kişinin kendi başına bir şeyler yapabilmesi, kararlar alabilmesi, seçimlerde bulunabilmesi, istediği yere gidip istediği şeyleri yapabilmesidir. Bu durum yaşlı kişinin her şeyden önce başkalarının desteğine ihtiyaç duymaksızın kendi kendine yeterli olmasıyla mümkün olmaktadır. Kendi kendine yeterli olmak ise kişisel olarak hareketliliğini sağlaması ve parasını kontrol edebilmesiyle ilgilidir. Söz konusu becerileri olan bir yaşlının kendi evinde kendi başına yaşayabilecek güç ve yeteneklere sahip olması söz konusudur (Rabiee, 2013).

I- Yaşlı bireyin kişisel olarak hareketliliğini sağlaması

II- Yaşlı bireyin kişisel olarak parasını kontrol edebilmesi

III- Yaşlı bireyin kişisel olarak sağlığı hakkında kararlar verebilmesi

Yukarıdaki becerilerden hangilerinin olması durumunda yaşlı bireyin kendi evinde kendi başına yaşayabilecek güç ve yeteneklere sahip olduğu söylenebilir?

Öz güven kişinin diğerlerinin desteğinden bağımsız olarak kendi yeterlik ve özelliklerine olan güvenidir. Genel olarak öz güven kişinin kendine güvenidir. Kişinin kendine olan güveni; kendini yeterli bulması, değerli hissetmesi, varlığının gerekli olduğunu düşünmesi, kendini sevmesi gibi belirtilerle kendini gösterir. Öz güven duygusu kişinin kendini eksiklikleriyle birlikte kabul edebilmesini ve bu doğrultuda hareket edebilmesini de beraberinde getirir.

Kendini gerçekleştirmiş bir birey kendinden ve yaptıklarından hoşnuttur. Yaşamı kendisine doyum verir. İçinde bulunduğu koşullardan ve ilişkilerinden memnundur. Bu bağlamda kendini gerçekleştirmiş bir yaşlı bu güne kadar geçirmiş olduğu yaşamından memnundur. Geldiği noktadan şikâyet etmez. Sözgelimi çocukları için yaptıklarından, işinde yaptıklarından, eşiyle olan ilişkisinden ve hayatın kendisinden memnuniyet duymaktadır. Halk arasında sıcakkanlı, cana yakın, sevecen pamuk nine veya dede olarak tanımlanan kişilerin esasen kendini gerçekleştirme noktasında oldukları söylenebilir. Buna karşın kendini gerçekleştirememiş kişiler hayatlarının hemen her alanında bir şikâyet üretebilirler. Çocuklarının hayırsızlıklarından, ekonomik durumlarından sürekli şikâyet ederler. Sürekli bedensel yakınmaları bulunmaktadır. Öte yandan kendini gerçekleştirme kavramıyla tam bir mükemmel durumdan söz edilmemektedir.

Yaşlılık dönemi çoğu kişi için emeklilik yıllarına denk gelir. Bu bakımdan yaşlılık kişilerin bir anlamda uğraşsız kaldıkları bir evredir. İşe yaramazlık duygusu bu nedenle yaşlılık döneminde sıkça yaşanır. Emekli olduğu halde her sabah erkenden kalkıp tıraş olup, kravatını takıp, ütülü takım elbiseyle dışarı çıkan bir yaşlının amacı bir anlamda hala ayakta olduğunu, işe yaradığını kendisine ve topluma gösterme çabası olarak değerlendirilebilir.

Ruhsal bozukluk nedeniyle tedavi gören tüm hastalar rehabilitasyon hizmetlerine gereksinim duyarlar. Ruhsal bozukluğu olanlar, kronik psikotik bozukluğu olanlar, ağır kişilik bozukluğu olanlar, ilaç ve alkol bağımlıları, ciddi öğrenme güçlüğü sorunu olanlar, rehabilitasyon hizmetlerine daha fazla gereksinim duyan hasta gruplarındandır. Psikososyal rehabilitasyonun amaçları şu şekilde sıralanabilir:

Rehabilitasyon ya da Türkçe karşılığıyla İyileştirme kavramı genel anlamda sahip olunan işlevlerin, yetilerin yeniden inşa edilmesidir ve yaygın bir biçimde sağlık alanında kullanılmaktadır. Tanı hastalık ya da problemin isimlendirilmesi , müdahale tedavi için yapılan etkinlikler,tedavi hastalığın ortadan kaldırılmasını, teşhis ise tanı ile aynı anlamda probleme isim konmasını ifade etmektedir.