PSİKO-SOSYAL REHABİLİTASYON - Deneme Sınavı - 12

Güvenliğin sürdürülmesi ve kazaların önlenmesi için alınabilecek tedbirleri şöyle sıralayabiliriz (Callen ve Rector, 2014; Halil, 2006; Murray, 2009; Uyanık, Karaduman ve Can, 2006):

• Eskimiş eşyaların (fırın, şofben, kombi gibi) bakımı ve tamiri yapılmalı, bakımı yapılamayacak durumdaysa yenisiyle değiştirilmelidir. • Ortamın havalandırması yeterli olmalı, genellikle mutfak penceresinde bulunan gaz emniyet havalandırması açık tutulmalıdır. • Zeminde ayağın takılmasına neden olacak kablolar gizli halde tutulmalıdır. • Evde oyuncak gibi küçük parçalı, fark edilmeyecek cisimler düşmeye neden olacağından dikkat edilmelidir. • Koridor, merdiven kenarlıkları, banyo, tuvalet ve klozet kenarlarına tutamaklar yerleştirilmelidir. • Mutfak dolapları ocağın üstünde ya da yakınında olmamalıdır. • Yaşlının sık kullandığı eşyalar uzanmasını ya da yüksek bir yere çıkıp almasını gerektirmeyecek şekilde kolay alabileceği yerde olmalıdır. • Paspas, halı gibi eşyalar kaymayan türden, az tüylü olmalı, kayıyorsa çift yönlü yapışkan bantlarla sabitlenmelidir. • Yaşlının kullandığı tekerlekli sandalye, yatak, komidin gibi eşyaların tekerleri lastik ve sabitlenebilir şekilde olmalıdır. • Islak temizlik yapıldığı sırada ortam kuruyana dek yaşlının yürümesi engellenmelidir. • Elektrikli battaniye, oksijen tüpü gibi araçlara yangın riski açısından dikkat edilmelidir. • Yaşlıya yataktan ya da oturduğu yerden kalkma sırasında acele etmemesi söylenmelidir. • Yaşlının gözlük, işitme cihazı, baston gibi yardımcı cihazlarını düzenli kullanması ve bu cihazların yanında olması sağlanmalıdır. • Yaşlının ayakkabı ve terlikleri kayma ve düşmeleri önleyecek şekilde; tabanı kaygan olmayan, ayak büyüklüğüne uygun olmalıdır. • Duş sırasında düşmeleri önlemek için küvet ya da zemine kaymayan ve emici paspaslar yerleştirilmelidir. • Yaşlının fiziksel olarak olabildiğince aktif olması, düzenli egzersiz yapması sağlanmalıdır. Egzersiz düşmeleri önlemektedir.

II-  Epidemiyoloji

III- Tıp

IV- Hemşirelik

V-  Halk sağlığı disiplinlerinin çalışanları sosyal desteğin sağlığa olan etkisi  konusunda araştırma yapmaktadır.

Kişiye sorunlarını çözmede ihtiyaç duyduğu bilgi ve becerinin kazandırılmasını, kişiye danışmanlık yaparak yol göstermeyi amaçlayan sosyal destek türü "bilgisel destek" tir.

Sosyal, psikolojik ve fiziksel açıdan diğer yaş gruplarındaki bireylere göre daha sınırlı bir yaşam alanına sahip olan kesim yaşlılardır.

"Benlik saygısını ve öz güveni yok eder" ifadesi sosyal desteğin yaşlı bireyler üzerindeki olumlu etkilerinden değildir ?

Ailedeki çocuk sayısının artması yaşlılar için aile desteğinin artmasına yol açar.

“Bengtson ve Roberts’ın Kuşaklararası Dayanışma yaklaşımı “ boyutlarından olan İşlevsel Dayanışma  aile üyelerinin çeşitli konularda birbirlerine destek olmasının ve kaynak paylaşımının derecesini içeren dayanışma türüdür.

En iyi sosyal destek şeklinin temel ihtiyaçların karşılanması olduğunu savunan uzmanlar,bu görüşlerini  "İdeal eşleştirme teorisine" dayandırmışlardır.

“İki ya da daha fazla bireyin birbirlerine karşı olan davranışlarını ve buna karşılık birbirlerine verdikleri tepkiyi içeren bir süreçtir”  sosyal etkileşimdir.

Sosyal desteğin yaşlı bireylerin sağlığı üzerindeki etkileri

I-Düşük ölüm oranı

III-Psikolojik uyum

IV-Stresli ve acı olaylarla baş edebilmedir.

Huzurevinde yaşayan yaşlıların,evde bakım görenlere göre daha az  hissettiği sosyal destek türü aile desteğidir.

Bireyin öz güveniyle yakından ilişkili kavramlardan birisi özyeterliktir. Özyeterlik geniş anlamıyla kişinin kendi beceri ve yeteneklerine olan güveni olarak tanımlanabilir. Öz yeterlilik algısı, bireyin gerçek başarıları değil, bir işte istediği sonuca ulaşmak için gerekli olan becerileri sergileyip sergileyemeyeceği yönündeki algısıdır . Bu bağlamda özyeterliği bireyin başarısı olarak görmek doğru değildir. Kişinin özyeterliğinin yüksek olması şüphesiz başarılı olabileceğinin bir göstergesi olarak düşünülebilir, ancak özyeterliğin yüksek olması tek başına bireyin başarılı olduğunun veya başarılı olacağının kanıtı olarak değerlendirilemez. Doğru cevap C seçeneğidir.

Öz yeterlik sonuç itibariyle bireyin bir işteki başarı ya da başarısızlığında motivasyon kaynağı olarak düşünülebilir. Örneğin yaşlı bir kişinin çocuklarından bıkarak kendi başına bir eve çıkması için özyeterliğinin yüksek olması gerekmektedir. Öz yeterliği yüksek olan bir yaşlı, kendi başına kendi evinde yaşayabileceğine ve yaşamını bu şekilde ayrı olarak sürdürebileceğine inanmakta ve bu nedenle kendi başına eve çıkmaya yeltenmektedir. Ancak kişinin tek başına eve çıkmak istemesi ve eve çıkması, o evde tek başına sonuna kadar veya uzun bir süre yaşamayı başarabileceği anlamına da gelmemektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Özyeterlik kişinin başarılı olmasında önemli bir faktördür. Özyeterliğin yüksek olması tek başına başarılı olunacağının kanıtı olmamakla birlikte, yüksek özyeterlik algısı olan bireylerin düşük özyeterlik algısına sahip bireylere göre daha başarılı olması beklenmektedir. Diğer bir ifade ile özyeterlik algısının yüksek olması istenen bir durumdur. Ne var ki her bireyin özyeterlik algısı aynı değildir. Özyeterlik algısını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bireyin özyeterlik algısının yüksek olmasında önemli faktörlerden birisi kişinin geçmiş deneyimleridir. Bireyin deneyimleri bir işi yapıp yapamamayla ilgili algısını önemli oranda etkilemektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Bireyin özyeterlik algısının yüksek olmasında önemli faktörlerden birisi kişinin geçmiş deneyimleridir. Bireyin deneyimleri bir işi yapıp yapamamayla ilgili algısını önemli oranda etkilemektedir. Özyeterlik algısının düşük veya yüksek olmasında önemli faktörlerden birisi de kişinin kendi dışındaki kişilerin deneyimlerinden yararlanıp yararlanamamasıdır. Diğer bir ifadeyle kişi kendi deneyimlerinden yararlandığı gibi başkalarının deneyimlerinden de yararlanmaktadır. Özyeterlik algısının önemli belirleyicilerinden birisi de bireyin fizyolojik durumudur.Özyeterlik algısının yükseltilmesinde sözel ikna son derece önemlidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Bireyin “benim, kendimin” olarak algıladığı tüm yaşantıları ve buna atfettiği değerler benlik kavramı olarak karşımıza çıkmaktadır. Benlik saygısı ise benliğe yapılan olumlu yüklemeler olarak düşünülebilir. Kişinin kendini değerli, anlamlı ve gerekli görmesi ile ilgilidir. Kişinin benlik saygısı ne denli yüksekse o denli mutlu olacağı söylenebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Kendini kabul kişinin sahip olduğu tüm özelliklerini olduğu haliyle sindirebilmesi anlamına gelmektedir. İnsan olarak bir yetersizliğe sahip olmak son derece doğaldır. Örneğin zaaflarımızın olması, zaman zaman hataya düşmemiz, zaman zaman istemeden de olsa diğerlerini üzebilecek davranışlarda bulunmamız mümkündür. Aynı şekilde insan olarak diğerlerinden bazı açılardan daha zayıf olmamız, herkes kadar zeki ve becerikli olamamamız söz konusudur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Çok istediğimiz halde ulaşamadığımız hedeflerimizin olması mümkündür. Tüm bu istenmeyen durumlara karşın herkesin kendi yaşamında kendi ölçüsünde başarılı olduğunu da söyleyebiliriz. Örneğin herkesin diğerlerinden daha üstün olan bir yanı olabilir. Diğerlerinin erişemediği bir noktaya ulaşılmış olabilir. Ekonomik olarak çok zengin bir konuma gelmemiş olsak da kazandığımızla yetinmemiz söz konusu olabilir. İşte kendini kabul kişinin sahip olduğu tüm özellikler ve koşullarla birlikte kendini bir bütün olarak görebilmesi ve kendi yaşamındaki hiçbir durumu dışarıda tutmaması anlamına gelmektedir. Kendini kabul bir bakıma kendi yaşantılarını sahiplenmek anlamına da gelmektedir. Kendini kabul kendini gerçekleştirme kavramıyla yakından ilişkilidir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Yaşlılıkta öz güveni etkileyen en önemli faktörlerden birisi yaşlı kişinin hem içinde bulunduğu yaşın hem de gençlik dönemlerinin gelişim görevlerini yerine getirip getirmediğidir. Gençliğinde kendi yeterlikleri doğrultusunda kendi istediği gibi bir hayat sürmüş olan, eşiyle mutlu bir evlilik yaşamış olan, çocukları, eşi ve çevresindeki diğer kişiler için gereken her şeyi yapmış ve bunu yapmaktan memnun olan bir yaşlının yaşlılık döneminde de öz güvenin yüksek olması beklenir. Bir anlamda yaşlılık dönemindeki bir kişinin öz güveni kendi yaşamıyla gurur duyabilmesiyle ilgilidir. Bu bağlamda gelişim görevlerini yerine getirmiş olmak bireyin kendini gerçekleştirmiş olmasıyla da bağlantılıdır. Gelişim görevlerini yeteri kadar yerine getirememiş olan, diğer bir ifadeyle kendini gerçekleştirememiş olan yaşlı kişiler genellikle huzursuz, huysuz, yakınmacı bir tutum içine girebilirler. Şüphesiz geçmiş yaşantıları düzeltmek mümkün değildir. Ancak yaşlılık döneminde yaşanan psikolojik güçlüklerin geri dönüşsüz olduğunu da düşünmemek gerekir. Öte yandan kişileri mutsuz eden çoğu zaman geçmişiyle ilgili olarak yapmış olduğu yorumlardır. Diğer bir deyişle kişiyi mutsuz eden en önemli şey geçmişinde olup bitenlerden çok o yaşantılara ilişkin bakış açısıdır. Bu noktada bakış açısını değiştirmesi, kişinin daha huzurlu olmasına hizmet edebilecektir. Söz gelimi kişinin sadece geçmişindeki olumsuz olaylara ve yaşantılara odaklanması yerine olumlu olanlara da odaklanması, eğer bir başarısızlık varsa bunun tek nedeninin kendisi olmadığını görmesi bakış açısının daha olumlu olması anlamına gelmektedir. Bu durumda kişinin sürekli bir yakınma halinde olmaktan kurtulabileceği öngörülebilir. Doğru cevap C seçeneğidir.

Öz güveni geliştirmenin en önemli yollarından birisi kişinin ilişki kalitesini arttırmaktır. Nitekim herkes esas itibariyle kendi değerini ve önemini diğer insanların kendilerine bakışıyla anlayabilmektedir. Bir anlamda “insan insanın aynasıdır” sözü bu durumu çok iyi ifade etmektedir. Diğerlerin gözünde önemli, değerli, kıymetli olarak algılandığımızı düşündüğümüzde kendimizi değerli ve anlamlı hissederiz. Diğerlerinin gözünde işe yaramaz, gereksiz olarak algılandığımızı düşündüğümüzde ise tam tersi şekilde kendimizi değersiz hissederiz. İlişkilerimiz kendi değerimizi ve önemimizi bize hatırlatır Çevreyle ne denli sağlıklı ilişkiler içinde olunursa o denli sağlıklı bir benlik algımızın olacağını söyleyebiliriz. Bu nedenle yaşlılık döneminde sosyal ilişkilerin kalitesi son derece önemlidir. Yaşlı kişilerle ilişki kuracak kişilerin onlarla sağlıklı ilişki kurmaları bu bakımdan anlamlıdır. Yaşlı kişiyi dinlemek, onu kabul etmek, onu koşulsuz bir biçimde saygıya değer bulmak gibi temel bazı ilkeler yaşlı kişinin kendisini daha iyi hissetmesine ve öz güveninin artmasına yol açacaktır. Bireyin kendi durumuna benzer akranlarıyla etkileşim halinde olması, onlarla etkinliklerinin olması, paylaşımda bulunması kişinin kendisini daha iyi hissetmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca eğer yaşlı kişi bir kurumda ise aile üyeleriyle iletişim halinde olması, zaman zaman aile ziyaretlerinde bulunması gerekmektedir. Doğru cevap A seçeneğidir.