PROJE ANALİZİ VE DEĞERLENDİRME

Sorulması gereken sorular şunlardır; • Üretim faktörlerinin edinilmesinde kısıtlayıcılar var mıdır? üretim faktörlerini sunan kuruluşlar tekelci midir? İşgücü sağlamada sorunlar var mıdır?
• Proje fikri için gerekli olan sermaye amacın üstünde midir?
• Projenin etkileri devletin belirlediği resmi kural ve ilkelere uygun mudur?
• Projenin etkileri toplum örf, adet ve geleneklerine uygun mudur?
• Proje fikri ulusal politika, amaç ve ilkelerle çelişiyor mu?
• Piyasaya girişi etkileyecek tekelci düzenlemeler var mı?
• Ürünün piyasada dağıtımı engelleyecek dağıtım faktörleri var mı?
• Proje fikri mevcut ve potansiyel sanayi sektörü ile çelişki içinde mi?

Sınırlı kaynakların en uygun kullanımını sağlamaya yönelik çalışmalar olarak ifade edilen yapılabilirlik çalışması üç aşamalı bir analizdir. Bunlar “pazar analizi”, “teknik analiz” ve “finansal analiz”dir.

Temelde yatırım projesi aşamaları şu başlıklar altında incelenmektedir:
• Proje Fikrinin Doğuşu ve Ön Eleme,
• Ön Yapılabilirlik Çalışması (Ön Fizibilite Etüdü),
• Yapılabilirlik Çalışması (Fizibilite Etüdü),
• Projenin Değerlendirilmesi,
• Projenin Uygulamaya Konulması,
• Deneme çalışmaları, Son Denetleme ve İşletmeye Alma.

Öz kaynakları şu başlıklar altında ele alabiliriz;

 • ÖDENMİŞ SERMAYE
• SERMAYE YEDEKLERİ
• KÂR YEDEKLERİ
• GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI
• GEÇMİŞ YILLAR ZARARLARI(-)
• DÖNEM NET KÂRI
• DÖNEM NET ZARARI(-)

Finansal değerlendirme yapılırken şu konuların dikkate alınması projenin başarısı için önemlidir:
• Yabancı kaynak anapara ve faiz ödemeleri,
• Kâr payı ödemeleri,

• Yasal kesinti ödemeleri,
• Nakit açıklarının kısa vadeli banka kredilerine başvurarak karşılanıp karşılanmayacağı veya
nakit giriş ve/veya çıkışlarında yeniden düzenleme yapılarak giderilip giderilmeyeceği,
• Proje için öz kaynaklar ile uzun vadeli yabancı kaynakların yeterli olup olmadığı,
• Uzun vadeli yabancı kaynak kullanımının uygun olup olmadığı.

deneme çalışmaları ve son denetleme aşamaları şunlardır; 

- Deneme üretimi

-Yasal başvurular

Geri ödeme dönemi yönteminin en belirgin dezavantajları da aşağıda belirtilmektedir;
• Yatırımın toplam kârlılığını gösterememesi: Bu yöntemde yatırım projelerinin analizinde kârlılık
dikkate alınmamaktadır. Yöntem, nakit girişleri ile nakit çıkışları arasında yapılan karşılaştırma
boyutunda kalmaktadır. Bu yöntem, geri ödeme döneminden sonraki zaman dilimlerindeki nakit
hareketlerini dikkate almamaktadır.
• Paranın zaman değerini dikkate almaması: Yöntemin bir diğer eksik yönü de paranın zaman
değerini dikkate almamasıdır.

İskontolu geri ödeme yönteminin dezavantajı; Geri ödeme döneminden sonraki nakit hareketlerini dikkate almamaktadır.

Yatırıma ilişkin karlılık oranı karlılık endeksi yöntemiyle hesaplanır.

İşletmelerin en çok tercih ettikleri yatırım değerlendirme yöntemi % 49,8 olarak net bugünkü değer yöntemidir.

Sınırlı kaynakların en uygun kullanımını sağlamaya yönelik çalışmalar olarak ifade edilen yapılabilirlik çalışması üç aşamalı bir analizdir. Bunlar “pazar analizi”, “teknik analiz” ve “finansal analiz”dir.

Belirlenen projelerin ön elemeden geçirilmesi gerekir. Bu amaçla projelerle ilgili olarak bazı sorulara yanıt verilmeli ve bunların yanıtlarının olumlu olması durumunda çalışmalara başlanmalıdır.

Yatırım projesine ilişkin nakit giriş ve çıkışlarından hareketle yatırım için gerekli olan finansal kaynak gereksinimini, bu kaynakların nereden ve nasıl sağlanacağını belirleyerek proje önerisinin ekonomik açıdan arzu edilebilirlik derecesini ve potansiyel bir işletme olarak faaliyetlerini sürdürüp sürdüremeyeceğini belirlemeye yönelik çalışmalara finansal analiz adı verilir

Geri ödeme süresi ekonomik değerlendirme amacıyla kullanılan bir  yöntemdir.

Geri ödeme dönemi yöntemi yatırımdan sağlanan nakit girişlerinin yatırım tutarını kaç yıl içerisinde karşılayabileceğine yönelik bir değerlendirme yapılan yöntemdir.

Yatırımın toplam kârlılığını gösterememesi: Bu yöntemde yatırım projelerinin analizinde kârlılık dikkate alınmamaktadır. Yöntem, nakit girişleri ile nakit çıkışları arasında yapılan karşılaştırma boyutunda kalmaktadır. Bu yöntem, geri ödeme döneminden sonraki zaman dilimlerindeki nakit hareketlerini dikkate almamaktadır.

İç kârlılık oranının hesaplanmasında  kullanılmaktadır.

Uygulamada da en çok tercih edilen yöntemler arasında net bugünkü değer yöntemi ve iç kârlılık oranı yöntemi yer almaktadır.

Kârlılık endeksi yönteminde, yatırımdan beklenen nakit girişlerinin gelecek değerleri toplamı, yatırım maliyetine bölünerek yatırıma ilişkin kârlılık oranı hesaplanmaktadır.

Paranın zaman değerini dikkate almak ve gerçekçi faiz oranları kullanılmak Net Bugünkü Değerin avantajlarıdır.