PROJE ANALİZİ VE DEĞERLENDİRME

İŞ PLANI BÖLÜMLERİ

İş planı genelde içindekiler ile başlar ve takibinde aşağıdaki bölümler yer alır.

• Yönetici özeti

• Kurulacak işe / projeye ait bilgiler

• Proje / işletmenin hedef ve amaçları

• Pazarlama Planı

• Üretim / Hizmet ve Ticaret planı

• Yönetim Planı

• Finans Planı

• Zaman Tablosu

• Önemli riskler tablosu

• Ekler

İş Planı hazırlanmış bir yatırımcı; hedeflerini analiz etmiş, hedeflerine ulaşmak için bir plan yapmış olur.

İş planı yazılmasında çeşitli aşamalar vardır.

Bu aşamaları şunlardan oluşur.

• Çalışmaya başlanılması

• Adımların / içindekilerin yazılması planlanması

• İlk taslağın oluşturulması

• Kontrol ve geri bildirim

• Taslak sonrası taslağın yazılması

• İş planının ilgili taraflara sunumu

Projenin / İşletmenin Güçlü Yönleri Güçlü yönler,

projenin / işletmenin herhangi bir konuda rakiplerine göre daha etkili ve verimli olması halidir. Kolaylaştırıcı faktörler olarak da nitelendirilebilir. Buna göre, projenin güçlü yönleri aşağıdaki konuları kapsayacak şekilde açıklanabilir.

• Yüksek iç talebi karşılayabilme kapasitenizle ilgili bilgi

• Sektörel bilgi birikiminiz hakkında bilgi

• Sektörün büyüme potansiyeli hakkında bilgi müşteri beklentilerini karşılayabilme yeterliliğiniz hakkında bilgi

• Tedarikçilerle olan ilişkileriniz hakkında bilgi

• Yurtdışı satış yapabilme yeterliliğiniz hakkında bilgi

• Pazarlama yönetiminizin güçlü yönleri hakkında bilgi

• Finansal yönetiminizin güçlü yönleri hakkında bilgi

• Finansal kaynaklara erişim kolaylığı hakkında bilgi

• İnsan kaynakları yönetiminizin güçlü yönleri hakkında bilgi

• Nitelikli işgücüne erişim kolaylığı hakkında bilgi

• Yeni ürün tasarlama yeteneğiniz hakkında bilgi

• Yüksek katma değerli üretim yapabilme yeteneğiniz hakkında bilgi

• Ürün çeşitliliğiniz hakkında bilgi

• Araştırma ve geliştirme çalışmalarına verdiğiniz önem hakkında bilgi

• Teknik altyapınızın güçlü yönleri hakkında bilgi

• Teknolojik yenilikleri takip edebilirliğiniz hakkında bilgi

• Üretim esnekliğiniz hakkında bilgi

• Hammaddeye erişim kolaylığı hakkında bilgi

• Teknolojiyi etkili ve verimli kullanma beceriniz hakkında bilgi

• Gelişmelere uyum sağlayabilme yeteneğiniz hakkında bilgi

• Bilgi kaynaklarına erişim kolaylığı hakkında bilgi

Projenin Geliştirilmeye Açık Yönleri

Proje ve işe ait zayıflıklar, yani geliştirilmesine açık yönlerinde iş planında belirtilmesi gerekir. Geliştirmeye açık yönler, işletmenin herhangi bir konuda rakiplerine göre daha az verimli veya etkili olduğu, geliştirmesi gereken yönleridir. Buna göre, işletmenizin geliştirmeye açık yönlerini aşağıdaki örnek olarak verilebilir.

• Pazarlama yönetiminin geliştirilmeye açık yönleri,

• Müşteri beklentilerinin karşılanmasında karşılaşılan güçlükler,

• Mevcut fonlardan yararlanmada karşılaşılan güçlükler,

• Stratejik işbirliklerinin kurulmasında karşılaşılan güçlükler,

• Marka yaratma çalışmaları esnasında karşılaşılan güçlükler,

• Rekabet stratejileri eksiklikler,

• İşletme yönetiminin geliştirilmeye açık yönleri,

• Finansal yönetiminin geliştirilmeye açık yönleri,

• İnsan kaynakları yönetiminin geliştirilmeye açık yönleri,

• Teknik altyapının geliştirilmeye açık yönleri,

• Mevcut teşviklerden yararlanmada karşılaşılan güçlükler,

• Ürünlerin talep esnekliği hakkında bilgi,

• Üretim teknolojilerinin yetersiz yönleri,

• Yurtiçi ve dışı fuarlara katılmada karşılaşılan güçlükler

• Yenilik çalışmalarında karşılaşılan güçlükler,

• Hammaddeye erişimde karşılaşılan güçlükler,

• Stok maliyetleri hakkında bilgi,

• Lojistik ve dağıtım kanalına ait güçlükler,

• Uzun vadeli ve düşük maliyetli kredi hacminden yararlanmada karşılaşılan güçlükler,

• Diğer güçlükler hakkında bilgi verilmelidir.

Projenin / İşletmenizin Önündeki Fırsatlar

Bu bölümde projenin veya işin önündeki fırsatlar hakkında bilgi verilmesi gerekir. Fırsatlar, proje ve işletme için elverişli olan durumları kapsamaktadır. Buna göre, projenin /işletme için fırsat olarak nitelendirilebilecek durumlar aşağıdaki şekilde ifade edilebilir.

• Sektörün büyümesi ve gelişmesi hakkında bilgi,

• Talep artışları hakkında bilgi,

• Yurtiçi ve yurtdışı pazarları hakkında bilgi,

• Devlet destekleri hakkında bilgi,

• Lojistik dağıtım potansiyeli hakkında bilgi,

• Altyapı olanakları hakkında bilgi,

• Kaliteli hammadde kaynaklarına ulaşım hakkında bilgi,

• Diğer ilgili bilgiler

Projenin / İşletmenin Önündeki Tehditler

Tehditler, işletmenin amaçlarını gerçekleştirmesini zorlaştıran veya imkansız hale getiren durumlardır. Buna göre, projeye /işletme için tehdit olarak nitelendirilebilecek durumlar aşağıdakiler gibi olabilir ve açıklanmalıdır:

• Maliyetlerdeki artışlar hakkında bilgi,

• Pazar belirsizlikleri hakkında bilgi,

• Ulusal ve uluslararası krizler ve kriz söylentileriyle ilgili bilgi,

• Rakiplerin sayıca artması sonucunda ortaya çıkabilecek tehditler hakkında bilgi,

• Sektörle ilgili yasal değişikler sonucu ortaya çıkabilecek tehditler hakkında bilgi,

• Hammadde, enerji fiyatlarının yüksekliği sonucunda ortaya çıkabilecek tehditler hakkında bilgi,

• Tasarım ve ürün fikirlerinin taklit edilmesi sonucunda ortaya çıkabilecek tehditler hakkında bilgi,

• Haksız rekabetin önlenmesine yönelik yaptırımların olmaması sonucunda ortaya çıkabilecek tehditler hakkında bilgi,

• Dengesiz kur politikaları ve yarattıkları sonuçlar hakkında bilgi

• Ekonomik durgunluk sonucunda ortaya çıkabilecek tehditler hakkında bilgi,

• Deniz, demiryolu taşımacılığının yetersizliği sonucunda ortaya çıkabilecek tehditler hakkında bilgi,

• Karayolu taşıma maliyetlerinin yüksek olması sonucunda ortaya çıkabilecek tehditler hakkında bilgi,

• Yatırım ve çalışma sermayesi sağlanmasındaki güçlükler hakkında bilgi,

• Olaşabilecek finansman sıkıntısı hakkında bilgi,

• Gelişen teknolojilerin girdi maliyetlerine etkileri hakkında bilgi,

• Diğer bilgiler

Pazarlama Planının Özellikleri

Etkin bir pazarlama planının içermesi gereken temel özelliler şöyle sıralanabilir;

• Pazarlama planı doğru varsayımlara ve gerçek bilgilere dayanmalıdır.

• Kaynakların etkin kullanımını sağlayabilmelidir.

• Süreklilik içeren ve yıllık olarak yapılacak bir pazarlama plan uzun dönemli amaçlara başarılı biçimde ulaşmayı sağlayabilmelidir.

• Kısa ve basit olmalıdır.

• Plan esnek olmalıdır. Değişimler plan içerisinde düşünülebilmeli ve bunlara başlı olarak gelişebilecek olası uygulamalardan söz edilebilmelidir.

• Performans ölçümlerini içermelidir

Pazarlama Planında İhtiyaç Duyulan Bilgiler

Genellikle bir yıllık süreyi kapsayacak biçimde, pazarlama faaliyetlerinin nasıl gerçekleşeceğini tanımlayan ilk pazarlama planı, iş planının bir parçası olarak hazırlanmalıdır. Planı sürekli olarak güncelleştirme gereği, önceki yılın verileri ve beklentilerinin bu yılki pazar koşullarında geçerli olmamasından kaynaklanır. İlk olarak hazırlanan pazarlama planı sorunların hepsini çözemez; zaman içerisinde edinilen deneyimler ve geliştirilen yaklaşımlar daha pratik ve etkin bir plan oluşturmaya yardımcı olabilecektir.

Bilgi, pazarlama planının hazırlanmasında en büyük yardımcıdır ve güncel, doğru, tarafsız olmak zorunluluğundadır. Plan hazırlanırken hangi nitel ve nicel bilgilere ihtiyaç olduğunu ön çalışma ile belirlemek gerekir. Genel olarak, pazarlama bilgilerinin toplanması şu konularda yoğunlaşır:

• Müşteriler ve satın alma alışkanlıkları hakkında detaylı bilgi,

• Rakipler ve pazarlama teknikleri hakkında geniş bilgi, üstün ve zayıfları hakkında bilgi,

• Pazardaki trentler ve fiyat değişmelerinin seyri hakkında bilgi,

• Ürün ve hizmetlerin müşterilere sağladığı yararlar ve avantaj hakkında bilgi,

• Reklam ve tutundurma çabaları hakkında bilgi,

• Dağıtım hakkında bilgi,

Finansal planlama, proje faaliyeti sırasında ortaya çıkacak her türlü fon giriş ve çıkışlarının önceden bir programa bağlanmasıdır.

İş planın çeşitli yararları vardır. Bu yararları şu şekilde sıralayabiliriz:
• İş planı yatırımcının / girişimcilik kafasındaki projesinin yazılı olarak ifadesini sağlar.
• Yatırımcının / girişimcilerin dikkatini toplayarak amaca yönelik çalışır ve zamandan tasarruf sağlar.
• Gelecekle ilgili verilere dayanarak kestirim yapmasını sağlar.
• İş kurmadan önce gerekli araştırma ve planlama çalışmalarının yapılmasını sağlar.
• İşe başlamadan yapacağı proje veya işi son bir defa daha düşünme ve karar vermesini sağlar.
• Özellikle finansal plan kısmında yapacağı yatırımın kaç yılda geriye döneceğini görür.
• Projenin / yatırımın finansmanını düşünür ve sermaye ihtiyacını görür.
• Projenin / işin geliştirme sürecine ve kurumsallaşmaya katkıları vardır.
• İşi yürütmek için yönetimi yönlendirir. İş planı bir yerde yapılacak işin yol haritası olup
çıkabilecek aksaklıkları önlemeye ya da gidermeye yardımcı olur.
• Plan ile proje / işletme hedefleri belirlenmiş ve yazılı hale getirilmiş olur.
• Müşteri kitlesi, talebi ve özellikleri belirlenmeye çalışılır.
• İşletmenin bir pazarlama politikası ve planı yapılarak üretim ve tedarik planlaması ile
koordinasyon sağlanabilir.
• İşletmede finansal yönetim alt yapısı kurulabilir
• İşletme gerçekçi bir bütçe sistemine geçebilir.
• İşletmenin karlılığı, büyümesi daha kolay izlenebilir.
• Banka – dış finansman ilişkilerinde destekleyici bir araçtır. Doğru cevap C'dir.

Anahtar personel; proje konusu işi yerine getirmek için asgari yeterlik kriterine sahip deneyimli kişilerdir. Doğru cevap B'dir.

Üretim Miktarına göre Başabaş noktası = Toplam Sabit Maliyet / (Birim Satış Fiyatı – Birim Değişken Maliyet)olarak hesaplanır. Doğru cevap C'dir.

Proforma gelir tablosu; işletmenin tahmin edilen hesap döneminde elde edeceği gelirler ile yapması beklenen giderleri tasnifli bir şekilde gösteren ve söz konusu dönem faaliyetlerinin sonucunu kar ya da zarar olarak özetleyen tablodur. Doğru cevap A'dır.

Plan hazırlanırken genel olarak, pazarlama bilgilerinin toplanması şu konularda yoğunlaşır:
• Müşteriler ve satın alma alışkanlıkları hakkında detaylı bilgi,
• Rakipler ve pazarlama teknikleri hakkında geniş bilgi, üstün ve zayıfları hakkında bilgi,
• Pazardaki trentler ve fiyat değişmelerinin seyri hakkında bilgi,
• Ürün ve hizmetlerin müşterilere sağladığı yararlar ve avantaj hakkında bilgi,
• Reklam ve tutundurma çabaları hakkında bilgi,
• Dağıtım hakkında bilgi.

Nitelikli işgücüne erişim kolaylığı hakkında bilgi işletmenin güçlü  yönleri hakkında bilgi kapsamındadır. Doğru cevap C'dir.

Etkin bir pazarlama planı süreklilik içeren ve yıllık olarak yapılacak bir pazarlama plan uzun dönemli amaçlara başarılı biçimde ulaşmayı sağlayabilmelidir. Doğru cevap E'dir.

Misyon, işletmenin hedef ve amaçlarını belirlemektedir. İşletmenin niçin var olduğuna ve ne yapmak istediğine işaret eder. Misyon, bir işletmenin varoluş nedenidir ve onun stratejik amaçlarını nasıl gerçekleştireceğini belirleyen çerçeveyi oluşturmaktadır.Doğru cevap D'dir.

Vizyon, işletmenin uzun dönemde gerçekleştirmeyi hedeflediği sonuçları ifade etmektedir. Vizyon, geleceğe yönelik olarak işletmelerin uygulamalarını şekillendirmekte ve yönlendirmektedir. Doğru cevap B'dir.

Projenin /işletme için fırsat olarak nitelendirilebilecek durumlar:

• Sektörün büyümesi ve gelişmesi hakkında bilgi,
• Talep artışları hakkında bilgi,
• Yurtiçi ve yurtdışı pazarları hakkında bilgi,
• Devlet destekleri hakkında bilgi,
• Lojistik dağıtım potansiyeli hakkında bilgi,
• Altyapı olanakları hakkında bilgi,
• Kaliteli hammadde kaynaklarına ulaşım hakkında bilgi,
• Diğer ilgili bilgiler olaral sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Üretim planında aşağıdakiler açıklanmalıdır:
• Nasıl ve nerede ürün üretilir?
• Üretim teknikleri ve maliyetleri nelerdir?
• Kalite kontrol nasıl yapılacaktır?
• Müşteri hizmetleri nasıl sağlanacaktır?
• Stok kontrolü nasıl yapılacaktır?
• Ürün geliştirme stratejisi nasıl olacaktır?

Nereye Varmak İstiyoruz, pazarlama planının cevap aradığı sorular kapsamındadır. Doğru cevap B'dir.