PROJE ANALİZİ VE DEĞERLENDİRME

“Proje, belirlenmiş bir amaç için, belirlenmiş bir zaman aralığında, belirlenmiş kaynaklar kullanılarak, belirlenmiş görevlerin bir defalığına(geçici) yapıldığı bir iş türüdür.”

bir proje işinin rutin bir işten beş noktada (amaç, zaman, kaynak, kapsam ve yöntem) farklılaşmaktadır. Bu beş nokta aynı zamanda projenin unsurları olarak adlandırılır. O zaman, bir işin proje işi olarak adlandırılabilmesi için bu beş unsurun tamamına sahip olması gerekir.

Süreç, devam eden faaliyetler dizisi olarak tanımlanabilir. Projenin özellikleri incelendiğinde projenin başı ve sonu olan bir süreç olduğu görülür. Bir proje kendi özel amaçları olan ayrı ayrı süreçler boyunca ilerler.

Sayfa 9, Tablo 1.2'nin incelenmesiyle cevap anlaşılacaktır.

Sayfa 10, Tablo 1.2. incelenerek yanıta ulaşılabilir.

İşletme, bilgi sahibi girişimci tarafından, insan ihtiyaçlarını karşılayacak ekonomik değeri olan mal ve/veya hizmetleri üretip, bunları ihtiyaç duyanlara ulaştırarak kar elde etmek amacıyla doğal kaynaklar, emek ve sermaye adı verilen üretim faktörlerinin bilinçli bir şekilde bir araya getirildiği sistemli ve organize şekilde faaliyette bulunan ekonomik kişiliktir. İşletmenin temel amacı kurucularının amacına paraleldir: kar sağlamak! İşletmenin kar sağlaması, kurucuları tarafından getirilen kaynağın arttırılması ile gerçekleşir.

İşletmeler kurucularından ayrı bir kişiliğe sahiptir ve ömürlerinin kurucularından bağımsız olarak sonsuz olduğu kabul edilir. Etrafımıza baktığımızda böyle bir varsayımın gerçeklerle örtüştüğü görülür. Örneğin Arçelik şirketi 1955 yılında Vehbi Koç tarafından kurulmuştur. Vehbi Koç vefat etmiş olmasına rağmen Arçelik şirketi hala hayattadır ve başarılı bir biçimde faaliyetlerine devam etmektedir. Buna benzer örnekleri hem ülkemizden hem de dünyadan verebiliriz. Bir işletmenin kurulması o işletmenin “doğması”, işletmenin kapatılması işletmenin “ölmesi” gibidir. İşletmenin doğumu ve ölümü arasında geçen süre “işletme yaşam evresi” olarak adlandırılır. Geleneksel olarak işletme yaşam evresinin Başlangıç, Gelişme, Büyüme, Olgunluk ve Gerileme evrelerinden geçtiği ifade edilir.

Yatırım projesi, yeni bir işletme kurmak, mevcut bir işletmeye sahip olmak veya mevcut bir işletmeyi geliştirmek amacıyla hazırlanan projedir. Bir yatırım projesi, herhangi bir projeden farksız olduğu için tipik bir projenin unsurları yatırım projesi için de geçerlidir. Yani, bir yatırım projesi: amaç, zaman, kaynak, kapsam ve yöntem unsurlarını bünyesinde barındırır.

Yeni bir işletme kurma amaçlı bir yatırım projesi hazırlanmadan önce üç temel sorunun cevabının bulunması gerekir: Pazarda tutunabilme ihtimali nedir? Karşılaşılacak riskler nelerdir? Doğru işletmecilik modeli hangisidir? Bu sorulara verilecek cevaplar ciddi zaman, çaba ve maliyet gerektiren yatırım projesine başlayıp başlamama kararı verilmesini sağlar. Soruda bu üç ana soruya verilecek cevabı netleştirmek için cevaplanması gereken bağlantılı sorular sıralanmıştır.

Başlatma Süreci: • Yeni yatırım fikrini/seçeneğini bul, • Fikrin olabilirliğini analiz et (fizibilite analizi), • Fikri hayata geçirmeye değer bulmadıysan yatırım projesini sonlandır, hayata geçirmeye değer ise projenin diğer aşamasına geç. Planlama Süreci: • İş planı yap (kaynak planı, tedarik planı, risk planı, kalite planı vb.), • Bütçeyi oluştur, • Ekibi kur, görev ve yetkileri belirle. Yürütme Süreci: • Planı hayata geçir. İzleme/Kontrol Süreci: • Planlananlar yapılıyor mu takip et, gerekli değişiklikleri/düzeltmeleri yap ve bunların etkinliğini izle. Sonlandırma Süreci: • Projeyi resmen bitir, • Belgeleri arşivle.

Proje işinde sadece o iş için yapılacak görevler söz konusudur. Rutin işlerde yapılan iş aynı olduğu için görevler de aynıdır. Doğru Yanıt E' dir.

Doğru yanıt C' dir. Planların eyleme dönüşüp, proje kaynaklarının ve bütçenin çoğunun kullanıldığı proje süreci yürütme sürecidir.

Projeye kaynak tahsis edilmesi, proje yürütücüsünün değil proje sahibinin rol ve sorumluluklarından biridir. Doğru cevap A'dır.

I ve II proje başlatma sürecinde, V ise proje sonlandırma sürecindeki aşamalardandır. III ve IV proje planlama aşamasında yer almaktadır.  Doğru cevap C'dir.

Büyüme evresi, işletmenin kurumsallaşmaya başladığı aşamadır. Doğru Yanıt C'dir.

Projenin her bir aşamasında fayda sağlayacak önerilerde bulunulması proje yürütücüsünün görevlerindendir. Doğru Yanıt E' dir.

Bir işin proje işi olarak tanımlanabilmesi için amaç, kapsam, kaynak, yöntem ve zaman unsurlarına sahip olması gerekmektedir.Doğru Yanıt B'dir.

Yatırım projelerinde başlatma, planlama, yürütme, izleme/kontrol ve sonlandırma süreçlerine büyük bir sadakatle bağlı kalınması beklenemez. Yatırım proje süreci herkes için her zaman tek ve aynı adımların atıldığı bir süreç değildir. Doğru yanıt D'dir.

Proje başarımlarının izlenmesi ve düzeltici eylemlerin gerçekleştirilmesi, izleme ve kontrol unsuruna aittir. Doğru cevap A'dır.

Proje tüzüğü projenin başlatma sürecinde yapılmaktadır. Doğru yanıt A' dir.