PROGRAMLAMA I

Parametreli yapıcı metoda izin verilmektedir.

protected

private

new

Yapıcı metotlar

external

Genişletilebilir metot

I-II-III

Sınıftaki üyelerin sınıf, metot ve özellik gibi diğer kod bloklarına nasıl erişeceğinin kurallarını belirlemek

using

C# programlama dilinde struct (yapı) ile class (sınıf ) yapıları oldukça benzer yapılardır. Farkları, struct yapıları değer (value) tipinde, sınıf yapıları ise referans (reference) tipindedir.

Struct ile sınıf arasındaki farklara değinecek olursak;

Sınıflarda yapıcı (constructor) metotlar varken, struct yapılarında sadece ilk değer ataması yapılan, parametreli yapıcı metoda izin verilmektedir.

Struct, değer tipi olduğu için sınıflar gibi null olamaz.

Sınıflar hem interface (arayüz) hem de başka sınıflardan kalıtıma izin verirken, struct yapısı sadece interface (arayüz) uygulayabilir, kalıtımı desteklemez.

Struct elemanlarının default değerleri public tanımlıdır. Sınıf elemanlarının default değerleri ise private tanımlıdır.

Bellekte büyük yer işgal etmeyen ve oluşturulan nesneler çok kullanılmayacak ise sınıf yerine struct kullanılabilir.

Hazırladığımız kodu incelediğimizde her bir değişken için bir tane değer atama (set) ve bir tane de değer okuma (get) metot yazıldığını görüyoruz.

Değişken sayısı fazla olan sınıflarda bu durum kodun aşırı uzaması, okunabilirliğin azalması ve hata takibinin zor olmasına sebep olacaktır.

C# 3.0 ile gelen bir özellik sayesinde, nesne veya koleksiyon örneği oluşturma ve tek bir deyim yardımıyla değer ataması sağlanmaktadır.

Kodu uzatmadan kullanım kolaylığı sağlayan bu özelliği inceleyelim;

Yapıcılar, nesne oluşturmak ve nesnenin varsayılan değerlerinin atanmasına imkân sağlamak için tasarlanmış özel metotlardır. Bir sınıfa ait yeni bir nesne (örnek, instance) oluşturulmak istendiğinde, ilgili sınıfın yapıcı metodu çağrılarak nesnemiz bu metoda göre şekillendirilir. Yani nesnenin oluşturulabilmesi için ihtiyaç duyulan tüm düzenlemeler burada yapılır.
Yapıcı metotlar parametre alan ve almayan şekilde dizayn edilebilir. Yapıcı metotlar, kendi sınıfları ile aynı isme sahiptirler ve herhangi bir geri dönüş değeri içermezler yani void de yazılmaz. Ayrıca yapıcı metotlar sınıf içerisinde tanımlanmadıysa bile bu sınıftan nesne oluşturulurken otomatik olarak çağırılırlar.

Kopya Yapıcı metotlar, değişkenleri başka bir nesneden kopyalayarak bir nesne oluşturan ya da bir nesnenin verilerini başka bir nesneye kopyalayan yapıcı metotlara verilen isimdir. Kopya yapıcı metodumuz aslında aynı sınıf tipinde bir parametre içeren parametreli bir yapıcıdır. Kopya yapıcı metodun kullanım amacı, mevcut bir nesnenin değerleri ile yeni bir nesne oluşturmaktır. C# programlama dili, nesneler için kopya yapıcı metot sağlamamaktadır; ancak programda bir kopya yapıcı metot hazırlanmak isteniyorsa,
ihtiyaca göre oluşturulabilir.

C# programlama dilinde de diğer nesne yönelimli dillerde olduğu gibi, tüm üyelerin bir erişim seviyesi vardır. Tüm üyeler sınıflar içerisinde tanımlandığından, sınıflar ve bu sınıfa ait üyelere erişim kısıtlanabilir veya belirli düzeyde erişime izin verilebilir. Erişim denetleyicilerin amacı, sınıftaki üyelerin sınıf, metot ve özellik gibi diğer kod bloklarına nasıl erişeceğinin kurallarını belirlemektir. Erişim denetleyicilere, erişim belirleyicileri de denmektedir.

Erişim Denetleyici Kullanımı public public anahtar kelimesi, açık-erişilebilir anlamına gelmektedir. C# dilinde, public tanımlanmış metotlara başka sınıflar içinden, hatta başka proje içinden de erişilebileceği anlamı taşımaktadır. private Kelime anlamı olarak özel demektir. C# programlama dilinde, private olarak tanımlanan bir metoda sadece tanımlandığı sınıf içerisinden erişim mümkündür. Başka bir sınıf içinde bu sınıftan türetilen bir nesnenin yine bu metotlara erişim izni olmayacaktır. internal internal olarak tanımlanan bir metoda aynı program içerisinden erişilebilir fakat başka bir program ya da farklı bir katmandan erişim mümkün değildir. Program içinde herhangi bir kısıtlaması yoktur. protected protected kelime olarak korunan manasındadır. Protected değiştiricisi, aynı sınıftaki veya o sınıftan türetilen bir sınıftaki kodların metoda veya üyelerine erişmesine izin verir. protected internal Aktif projeye ait sınıflardan ve bunların türevlerinden erişilebilir. Bileşik bir belirteçtir. Bir üye, “protected internal” hariç diğer erişim belirleyicilerden sadece birini alabilir.

GENİŞLETİLEBİLİR (EXTENSION) METOTLAR
Kelime manası genişletilebilir metot anlamına gelen Extension metotlar, .Net içerisinde bulunan sınıflara yeni metotlar eklenebilmesini sağlamaktadır. Sınıf yapılarını modifiye etmeden ilgili sınıf için “extension” metotlar eklememize imkân verir. Bu metotları yazarken uyulması gereken birkaç kural bulunmaktadır. Bunlar;
• Static bir sınıf içerisinde static olarak tanımlanmalıdır.
• Genişletilecek sınıf, ilgili extension metoduna önünde “this” anahtar kelimesi eklenerek metodun ilk parametresi olarak verilmelidir.
• Extension metodu birden fazla parametre alabilir, ama sadece bir parametre “this” anahtar kelimesi ile tanımlanabilir.
Daha anlaşılır olması için konuyu bir örnek üzerinde inceleyelim. Örneğimizde integer bir değer alan metodumuz, bu sayının asal olup olmadığını bize döndürsün.

Spagetti kod: genel bir tanım olarak kodun fazla dağınık olması, bu nedenle de kodun anlaşılabilirliğini, okunabilirliğini zorlaştıran bir kod yazma stilidir.

Simula, nesneye dayalı ilk programlama dili sayılır. Java, Python, C ++, C#, PHP programlama dilleri günümüzde en popüler Nesneye Dayalı Programlama dilleridir.

Yıkıcı (Destructors) Metotlar
Yıkıcı metotlar, nesneye artık ihtiyacın olmadığı durumlarda çalışan metotlardır. Yıkıcı metotlar da tıpkı yapıcı metotlar gibi otomatik olarak çağrılırlar. Yapıcı metotlar nesne oluşturulurken çağrılır, yıkıcı metotlar ise nesne bellekten silinirken çağrılır.
Yapıcı metotlara benzer şekilde yıkıcı metotların da isimleri sınıf ismi ile aynı olmak zorundadır; yalnız bir farkla: yıkıcı metot isminin başına tilda “~” işareti alır. Yıkıcı metotlar parametre alamaz ve geri değer döndüremezler. Parametre alamadıkları için de birden fazla tanımlanma şansı da yoktur. Yapıcı metotlara benzer şekilde, yıkıcı metotları da tanımlamak zorunda değiliz. Tanımlanmadığı zaman yıkıcı metot arka planda otomatik olarak çağrılmaktadır; dışarıdan çağrılamaz.