PROFESYONEL YAŞAMDA İMAJ VE İTİBAR YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 8

Yale Yaklaşımında önce mesaj sunulur, sonra bireyin bu mesaja dikkati çekilir, ardından dikkatini odakladığı mesajı anlaması sağlanır, son olarak anladığı mesajı kabul etmesi ise tutum ve davranış değişikliğinin gerçekleşmesi anlamına gelir.

İngilizcede “foot-in-the-door” olarak adlandırılan bu taktik önce küçük sonra ise daha büyük bir istekte bulunup ikna etme çabasını niteler. Bu durum, tıpkı kapıya gelen bir satıcının ikna çabasına benzer.

Kişilik tek parça olmak yerine birden çok olgunun bir araya gelerek oluşturduğu bir yapıdır. Hem çevreyle etkileşime dayanır hem de yaşamda oluşan deneyimlerin bir sonucudur. Görece tutarlı olsa da yaşantılar sonucunda bazı değişimler de olabilir. Bireyin geçmişten günümüze neler yaşadığı bilinirse kişiliğini oluşturan özellikler daha kolay anlaşılabilir.

Beş Büyük Kişilik Özelliği Kuramına göre bireyin kişiliğini tanımlamada büyük oranda yeterli olan beş faktör dikkate alınır. Bunların her biri faktörler olarak kabul edilerek bireyin kişiliği daha kolay ortaya konulabilmektedir. Bunlardan uyumluluk özelliği bireyin çevresine verdiği olumlu izlenimler ve başkalarıyla birlikte yaşayabilme ya da çalışabilmeye yakınlık anlamına gelmektedir.

Kendini beğenme olumlu ve başkalarını ikna etmede işe yarayabilecek bir yöntem değildir. Bireyin kendini beğenmesi ve bu duyguyla hareket etmesi yerine örnek özellikler sergileyerek başkalarının onu beğenmesi daha iyi bir ikna yöntemidir.

Dilin, etkili ve güzel bir şekilde kullanılması sanatına Batı kültüründe retorik, Türk-İslam kültüründe ise belagat adı verilmiştir. Belagati oluşturan bileşenler: Meani, Beyan ve Bedi’dir.

Aristo ve ondan sonra gelen klasik yazarlar, inandırıcı konuşmada şu beş temel kuralın bulunduğunu ileri sürmüşlerdir. • Buluş (İcat  Konuşmayı oluşturan düşüncelerin kaynağı ve özü. • Düzenleme Konuşmanın kuruluşu ve akışı. • Üslup Konuşmanın konusuna, gereğine ve dinleyenlerin niteliğine göre kullanılan dil. • Bellek Konuşanın, bilgilerini zihninde tutma ve anımsama gücü. • Deyiş Konuşmanın ses ve fiziksel yansıması.

Konuşmacının duygu veya düşüncelerini ya da bir olayı anlatırken kullandığı yöntemleri anlatım biçimleri olarak ele almak mümkündür. Bunlar; açıklama, öyküleme, betimleme, tartışmadır.

Metafor; “bir şeyi anlatmak için ona benzetilen başka bir şeyin adını eğreti olarak kullanma, eğretileme” olarak tanımlanmaktadır.

Voltaire’in söylediği gibi “Her zaman herkesi memnun edemeyiz ama herkesi memnun edecek şekilde konuşabiliriz.” Abartılı olsa da bu yaklaşımlar, konuşma ve anlatımın insanlar üzerindeki etkisini vurgulamaktadır.

Geniş bir bilgi birikimi ile kültüre sahip olmak  • Konuşma dilinin inceliklerini ve kurallarını iyi bilmek • İyi bir gözlemci ve araştırmacı olmak • Konuşmaları mantık süzgecinden geçirmek • Kullanılacak sözcüklerinin seçimine özen göstermek • Sesi iyi kullanmak • Konuşma ortamını ve dinleyicilerin durumlarını göz önünde bulundurmak • Karşıdakinin konuşmasına saygılı davranmak • Konuşmalarla davranışların uyumuna dikkat etmek • Uygun bir konu belirlemek konuya sadık kalmaktır • Sıkıcı ayrıntılardan kaçınmak • Konuşulan kişilerin yüzlerine bakmak • Öfkelendirmeden karşı çıkmak • Kimsenin sözünü kesmemek • Sinirlendirici ve rahatsız eden kişilere karşı hoşgörülü ve anlayışlı olmak • Muhataplara pozitif bir enerji vermek

Bağıraçağıra konuşmak • Çekingen ve cılız konuşmak • Keskin ifadelerle çok sert konuşmak • Tekdüze konuşmak • Cümle kuramamak • Emir verici şekilde konuşmak • Uyarmak • Vaaz verir gibi ahlâk dersi vermek • Öğüt vermek • Yargılamak • Utandırmak • Sınamak • Oyalamak • Konu saptırmak • Kıyaslamak • Abartmak • Ağız açıp dudak yalamak • Beden dilini söz dilinin tersine kullanmak

Sözlü veya sözsüz mesajların taşıması gereken özellikleri şunlardır:

• Anlaşılır olmalıdır • Açık olmalıdır • Doğru zamanda iletilmelidir • Uygun kanalı izlemelidir • Kaynak ve alıcı arasında kalmalıdır.

Profesyonel yaşamda kendinizi ya da kurumunuzu anlatacak çok çeşitli mecralarda bulunabilirsiniz. Bunlardan sıklıkla karşılaşabilecek olduklarınıza kısaca göz atacağız ancak müzakere özellikle uluslararası ticarette çok sık karşılaşılan bir sözel iletişim alanı oldu- ğundan ayrı bir başlık altında değerlendirilecektir

Başarılı bir konuşmacı kıyaslama yapmadan ve beden dilini söz diliyle uyumlu bir şekilde kullanarak konuşmalıdır.

Söylev, konferans, yuvarlak masa toplantıları, demeç, açık oturum, panel, forum, seminer, sempozyum, münazara, komisyon görüşmeleri, sunumlar ve telefon görüşmeleri sözlü iletişim mecralarıdır. Basın bildirileri yazılı iletişim kanalıdır.

Müzakere esnasında bu tür cümlelerin kullanılması karşı tarafa değer verilen unsurları belirtmek ve gelecekte de bunların takdir edileceğini belirtmek için kullanılan övgü içeren cümlelerdir.

Dilin, etkili ve güzel bir şekilde kullanılması sanatına Batı kültüründe retorik, Türk-İslam kültüründe ise belagat adı verilmiştir.

Osmanlı döneminde eğitim kurumlarında belagata (retorik) önem verilmiş, eğitimin en alt kademesinden en üst kademesine kadar belagat (retorik) bir şekilde öğretilmiştir. Diğer şıklar ise Aristo’ya göre retoriğin özellikleri arasında sayılabilir.

Ethos; hatibin konuşmasıyla olan uyumu ve kişisel karakterini ifade eder. Örneğin domuz gribi aşısıyla ilgili konuşan bir doktor ise, konuşmalarını Latince kelimeleri anlamasak dahi tamamen doğru kabul ederiz. Ama bunları, Anadolu şivesiyle konuşan sıradan bir vatandaş ise gülüp geçeriz. Kişisel karakter, konuşmacının izleyicilerin gözün deki profili olarak tanımlanabilir. Dürüst olarak tanınan, toplumda iyi bir imajı olan ve itibar sahibi birinin söylediklerine daha kolay inanırız. Örneğin, hâkim, vali veya din adamı tarafından yapılan konuşmanın sıradan bir vatandaş olarak yapılan konuşmalardan daha etkili olduğu açıktır.