PROFESYONEL YAŞAMDA İMAJ VE İTİBAR YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 23

Bir mesajın toplam etkisi % 7
kullanılan kelimelere, % 38 ses
tonuna, % 55 yüz ifadesi, el
hareketleri, beden duruşu ile
diğer sözsüz iletişim biçimlerine
dayanmaktadır.

Günlük yaşam içinde bireyler iletişim sürecinde anlamın ortaya çıkarılmasında farklı sözsüz uyarıcılara tepki vermektedirler. Sözel iletişimin anlam kazanmasında sözsüz iletişim
unsurlarının payı büyüktür. Sözsüz iletişim genel olarak aşağıdaki unsurlardan oluşmaktadır (Bayram, 2003; Baltaş ve Baltaş, 2003; Knapp ve Hall, 1997):
• Jestler ve mimikler
• Yüz ifadeleri ve baş hareketleri
• Bireylerarası mesafe, bedensel temas ve alan kullanımı
• Yönelme ve duruş
• Giyim ve görünüm
• Konuşmanın sözsüz görünümü

Dünya genelinde tanınan
ve anlaşılan altı yüz ifadesi
bulunmaktadır. Bunlar; sevinç,
üzüntü, şaşkınlık, korku, tiksinme
(iğrenme) ve öfkedir.

İletişim sürecinde kişisel
alan sınırları ve bu sınırların
nasıl kullanılacağı proksemi
(proxemics) bilim dalı tarafından
incelenmektedir.

Bireysel korunma içgüdüsünden kaynaklanan bu durum kişisel alanın ihlalinde bireyin çeşitli tepkiler vermesine yol açabilmektedir. Bu nedenle
bireylerarası iletişimin düzeyini de tanımlayan dört farklı alan ve mesafe biçimi ortaya
çıkmaktadır. Bu alanlar;
• Mahrem alan,
• Kişisel alan,
• Sosyal alan,
• Genel alan olarak isimlendirilmektedir.

Mahrem alan, bireyin duygusal ilişkide olduğu bireylerle paylaştığı alandır. Bu alan
aile fertlerine ve yakın arkadaşlara ayrılmıştır. Birey mahrem mesafesine girmesine izin
verdiği kişilere güven duyduğu ve bir yakını olarak gördüğü mesajını verir.

Genel alan birbirini tanımayan insanların halka açık mekânlarda korumaya çalıştıkları alandır. Bireylerin güvenlik algıları nedeniyle de zorunlu olmadıkça bu alanın aşılmasına izin verilmez. Örneğin toplu taşıma araçlarında seyahat ederken koltukların çoğunun
boş olduğu bir durumda tanımadığınız birinin sizin yanınıza oturması rahatsızlık hissi
verebilir. Bu durumda yerimizi değiştirmek isteriz veya durumdan rahatsız olduğumuz
beden hareketlerimize yansır. Kamusal alan olarak isimlendirebileceğimiz bu alan genelde
topluluklara konuşma yapmak amacıyla sıkça kullanılmaktadır.

Kabul eden veya dışlayan duruş
biçimi bir grubun kişi veya
kişilere karşı takındığı tavrı
tanımlamaktadır.

Yüz yüze duruş biçimi taraflar
arasında bir etkileşim olduğunu
göstermektedir.

Uyumlu ve uyumsuz duruş biçimi
grup üyelerinin birbirlerini taklit
edebilme yeteneklerini ifade
etmektedir.

Tutumun Ayarlanması: Bireyler karşılarındaki kişinin öncelikle tutumunu algılamaktadırlar. Biriyle selamlaşmadan, iş görüşmesine girmeden ya da bir sunuma
başlamadan önce nasıl bir tutum sergileneceği hakkında düşünüp o doğrultuda
hareket etmek önemlidir. Başkalarına çekici gelen tutumlar arasında ilgi, mutluluk ve sabır yer almaktadır. Genelde başkalarına itici gelen tutumlar arasında öfke,
küstahlık ve sabırsızlık sayılabilir.

İletişim sürecinin kesintiye uğraması “gürültü” kavramıyla ifade edilmektedir.

Günümüzde sözsüz iletişimin etkisini anlatmada klasik hâline gelen bir araştırmada sosyal psikolog Albert Mehrabian bir mesajın toplam etkisinin % 7 kullanılan kelimelere, % 38 ses tonuna, % 55 yüz ifadesi, el hareketleri, beden duruşu ile diğer sözsüz iletişim biçimlerine dayandığını ortaya koymuştur.

Kinezik, iletişim sürecinde bireylerin beden hareketlerini ve eylemlerini inceleyen bilim dalıdır.

Bir iş görüşmesinde muhataplarını etkilemek ve sunumunu daha etkili hâle getirmek isteyen bir çalışanın jest ve mimiklerini kullanması sosyal jesttir.

İletişim sürecinde kişisel alan sınırları ve bu sınırların nasıl kullanılacağı proksemi (proxemics) bilim dalı tarafından incelenmektedir.

Mahrem alan, bireyin duygusal ilişkide olduğu bireylerle paylaştığı alandır.

Genel alan birbirini tanımayan insanların halka açık mekânlarda korumaya çalıştıkları alandır.

Tokalaştığınız kişinin yanından ayrılırken yere değil onun yüzüne doğru hafifçe tebessüm ederek bakın.

Fransa, Latin Amerika ve Orta Doğu ülkelerinde yaşayanlarda bireylerarası mesafe daha yakındır. Bireylerin birbirine yakın durması hatta fiziksel temas kabul edilebilir bir durumdur. Almanya, İngiltere, Japonya ve Kuzey Amerika gibi bireysel temasın nadiren kullanıldığı ve mesafenin uzak olduğu toplumlarda dokunmak farklı anlamlar içerebilir ve karşınızdaki kişiye rahatsızlık verebilir.

Günümüzde sözsüz iletişimin etkisini anlatmada klasik hâline gelen bir araştırmada sosyal psikolog Albert Mehrabian bir mesajın toplam etkisinin % 7 kullanılan kelimelere, % 38 ses tonuna, % 55 yüz ifadesi, el hareketleri, beden duruşu ile diğer sözsüz iletişim biçimlerine dayandığını ortaya koymuştur.

İletişimde başlangıç önemlidir: İletişim sürecinde taraflar arasındaki etkileşimin başlangıcı sürecin önemli bir belirleyicisidir. İletişim yalnızca bilgi alışverişi değildir: Bireylerarasındaki duygu ve düşüncele­rin bilgi verici biçimde aktarılmasında bilginin nasıl verildiği, içeriğin hangi yolla aktarıldığı önem taşımaktadır. İletişim kişiyle yapılır: İletişim sürecinde tarafların her ikisinin de etkin oluşu iletişimin gerçekleşmesi açısından önemlidir. İletişim bir bütündür: İletişim süreci içinde yer alan unsurları birbirinden ayrı değerlendirmek veya bu sürecin bir bölümüne odaklanmak yaptığımız değerlen­dirmenin hatalı olmasına yol açacaktır.