PORTFÖY YÖNETİMİ

Yatırım stratejisinin bileşenleri;

Yatırımcı, kısa sürede fiyatları artma potansiyeli olan riskli varlıklara yatırım yapılmasını talep ederse, portföy yöneticisi hızlı büyüme stratejisini oluşturacaktır.

Aktif portföy yönetimi Menkul kıymet fiyatlarının arz ve talep koşullarına gecikmeli olarak cevap verdiğini varsaymaktadır. Piyasa getirisinin üzerinde getirinin hedeflendiği yaklaşım da yine aktif portföy yönetimidir.

Aktif portföy yönetiminin bazı temel özellikleri bulunmaktadır. Bunlar:
• Aktif portföy yönetiminde yüksek işlem maliyeti söz konusu olduğu için, daha çok büyük  portföylerin yönetiminde kullanılmaktadır.
• Portföydeki menkul kıymetlerin sıklıkla değiştirilmesi ya da oranlarının artırılıp azaltılmasına bağlı olarak yüksek devir hızı söz konusudur.
• Aktif portföy yönetimi daha çok zaman, uzmanlık, yakın takip, hedefleri gerçekleştirme baskısı, performans ölçümü, raporların hazırlanması ve sunulması gibi çabalar gerektiğinden daha yüksek yönetim giderleri ortaya çıkmaktadır.
• Aktif yönetimde, piyasa getirisinin üzerinde bir getiri elde etme amacı olduğundan portföye yüksek riskli menkul kıymetler alınabilmektedir. Tahminlerin veya beklentilerin karşılanmaması durumunda yüksek riskli varlıklar büyük kayıplara neden olabilmektedir.

Satın al ve elde tut stratejisi pasif portföy yönetimi olarak da adlandırılır. Satın al ve elde tut stratejisi, yatırım stratejilerinin en basitidir. Başlangıçta yatırımcının istek ve ihtiyaçlarına uygun bir kaç menkul kıymet seçilir ve yatırım süresi boyunca portföyde değişiklik yapılmaz. 

Satın al ve elde tut stratejisinde, yatırımcı başlangıçta temettü, kupon faiz oranı, vade, kalite ve geri ödeme gibi ölçütlere bakarak kendisine uygun olan menkul kıymetleri seçmeye çalışmaktadır. Bu stratejiyi uygulayan yatırımcılar aktif olarak işlem yapılarak elde edilebilecek cazip getiriler yerine, vadesi yaklaşan yatırım araçlarına yönelerek fiyat ve yeniden yatırım risklerini azaltmaktadırlar.

Maliyeti ortalama stratejisinin temeli, belirli aralıklarla (aylık, üç aylık, yıllık gibi), eşit tutarlı (her ay T1.000 gibi), aynı finansal varlığa, uzun süreli yatırımlar yapılmasına dayanmaktadır. Böylece, fiyatların ucuz olduğu zamanlarda, fiyatların pahalı olduğu zamanlara nazaran daha fazla finansal varlık satın alınmış olacak ve ortalama alış fiyatı, ortalama piyasa fiyatının altına düşürülecektir. Diğer bir ifadeyle, yatırımcının portföyünde bulundurduğu pay senedinin değeri düşmeye başlarsa, yatırımcı o pay senedinden daha fazla alarak, ortalama maliyeti düşürecek ve portföyün dengesini sağlamış olacaktır.

Maliyeti ortalama yönteminde, piyasa hareketlerine karşı bir duyarsızlık bulunmaktadır. Buna göre portföy yöneticisi, yıl içinde fiyatlarda olabilecek değişiklikleri tahmin edebilse, maliyet ortalaması yönteminden çok daha fazla bir maliyet düşüşü sağlanabilir. Bu durumda sağlanacak kar çok daha fazla olabilir ya da zarar azaltılabilir.

Sabit oran stratejisi, varlık tahsisi stratejisi olup, portföydeki değişik menkul kıymetlere yapılacak olan yatırımın oranlarının belirlenmesine dayanmaktadır. Tipik bir sabit oran stratejisine, portföyün %45’inin pay senedi, %45’inin tahvil ve %10’unun para piyasası araçlarına yatırılması örnek olarak verilebilir. Yatırımların değişik yüzdelerle değişik varlıklara bölümlendirilmesi, yatırımcının amacı ve risk toleransı ile belirlenmektedir.

Endeks içerikli fon stratejisine göre, endeks kapsamındaki pay senetlerine endeks içindeki ağırlıkları korunarak yatırım yapılabilir. Böylece, piyasayı temsil ettiği varsayılan endekse eşit bir getiri sağlanabilir. Bu stratejide belirli bir süre alım-satım işlemi yapılmaması benimsediğinden, «pasif portföy yönetimlerinden» biri
olarak kabul edilir. Bu strateji, genellikle, etkin piyasa teorisine inanan kurumsal yatırımcılar tarafından uygulanmaktadır.

Yatırımcının kontrol edebileceği faktörleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:
1. Kabul edilebilecek asgari getiri oranı,
2. Sigortaya tabi tutulacak portföy oranı,
3. Sigorta edilecek portföyde yer alan menkul kıymetlerin riski,
4. Sigortanın kapsayacağı zaman aralığı.
Kontrol edilemeyen faktörler ise şunlardır:
1. Risksiz faiz haddi,
2. Riske karşı ödenen prim,
3. Pay senedi piyasasının değişkenliği.

Portföy yönetim stratejilerinin belirlenmesinde birçok faktör bulunmaktadır. Bunlar; yatırımcının amacı, portföyün büyüklüğü, elde tutma süresi, yatırımcının kişi veya kurum olması, vergi durumları, yasal sınırlamalar, yatırımcının risk alma seviyesi ile gelecekte ihtiyaç duyacağı para miktarı, piyasadaki beklentiler, yatırımdan beklenen getiri oranı, yatırımcılarla ilgili bilgiler ve yatırımcıların özel talepleri olarak sayılabilir.

SABİT ORAN STRATEJİSİ

Bu stratejide miktar yerine oran terimi kullanılmaktadır. Sabit oran stratejisi, varlık tahsisi stratejisi olup, portföydeki değişik menkul kıymetlere yapılacak olan yatırımın oranlarının belirlenmesine dayanmaktadır.

DEĞİŞKEN ORAN STRATEJİSİ

Sabit oran stratejisine benzeyen değişken oran stratejisinde, %50-%50 gibi sabit bir oran belirlenmeyip, yükseliş ve düşüşlerde farklı oranlar belirlenmektedir. Bu stratejiye göre, pay senedi fiyatları arttığında, pay senetlerinin bir kısmı satılarak, sabit getirili varlıklara yatırım yapılır.

Kısmen temsil yönteminin iki türü bulunmaktadır.

Yatırımcının kontrol edebileceği faktörleri aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür:

Kabul edilebilecek asgari getiri oranı,

Sigortaya tabi tutulacak portföy oranı,

Sigorta edilecek portföyde yer alan menkul kıymetlerin riski,

Sigortanın kapsayacağı zaman aralığı.

Kontrol edilemeyen faktörler ise şunlardır:

Risksiz faiz haddi,

Riske karşı ödenen prim,

Pay senedi piyasasının değişkenliği.

PASİF PORTFÖY YÖNETİMİ

Pasif portföy yönetimi, herhangi bir tahminde bulunmadan önceden belirlenmiş bir strateji doğrultusunda yatırım yapılan bir finansal stratejidir. Pasif portföy yönetimi aynı zamanda pasif yatırım olarak da adlandırılır. Pasif portföy yönetiminde, genel olarak, satın al ve elde tut stratejisi izlenir.

Aktif portföy yönetiminin bazı temel özellikleri bulunmaktadır. Bunlar:

Aktif portföy yönetiminde yüksek işlem maliyeti söz konusu olduğu için, daha çok büyük portföylerin yönetiminde kullanılmaktadır.

Portföydeki menkul kıymetlerin sıklıkla değiştirilmesi ya da oranlarının artırılıp azaltılmasına bağlı olarak yüksek devir hızı söz konusudur.

Aktif portföy yönetimi daha çok zaman, uzmanlık, yakın takip, hedefleri gerçekleştirme baskısı, performans ölçümü, raporların hazırlanması ve sunulması gibi çabalar gerektiğinden daha yüksek yönetim giderleri ortaya çıkmaktadır.

Aktif yönetimde, piyasa getirisinin üzerinde bir getiri elde etme amacı olduğundan portföye yüksek riskli menkul kıymetler alınabilmektedir. Tahminlerin veya beklentilerin karşılanmaması durumunda yüksek riskli varlıklar büyük kayıplara neden olabilmektedir.

MALİYETİ ORTALAMA STRATEJİSİ

Geleneksel yatırım stratejilerinden birisi olan maliyeti ortalama stratejisi, yeterince bilgi sahibi olmayan ve analiz yöntemlerinden anlamayan yatırımcılara, piyasa zamanlaması konusunda yardımcı olmaktadır.

Piyasanın Değişkenliği (Volatilite): Riskli kabul edilen varlıkların değerlerindeki değişkenliğin fazla olması, portföy sigortasının maliyetinin fazla olması anlamına gelmektedir.