PORTFÖY YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 17

Jensen ölçütü hesaplamalarında portföyün gerçekleşen getirisi ile beklenen getirisi arasındaki fark olarak tanımlanan değer "Jensen alfası"dır.

Portföy performanslarını ölçmede kullanılan çeşitli tek parametreli risk – getiri ölçütlerinden en çok bilineni Sharpe oranıdır. Sharpe oranı, ortalama-varyans modeli çatısı altında portföy performansını değerlendiren bir yaklaşımdır.

Shapre oranı formülünde
r_p=Portföy getirisini
göstermektedir.

Sharpe oranına riske karşı elde edilen getiri oranı da denilmektedir.

Sermaye Varlıklarını Fiyatlama Modeli’nin betası için oluşan ek getiriyi düzenlemek
için Jensen tarafından geliştirilen Jensen alfası ve Treynor tarafından geliştirilen Treynor
oranı da uzmanlar tarafından kullanışlı bulunurken, modern finans teorisi ve regresyon
analizi konularını bilmeyen ortalama yatırımcılar için, bu ölçütlerden elde edilen sonuçların yorumlanması oldukça zordur. Bu soruna çözüm bulmak için geliştirilen M_² ölçütü
risk ölçütü olarak toplam riske odaklanmaktadır.

T_p =(r_p −r_f)/β_p

Formülde;
r_p = Portföy getirisini,
r_f  = Risksiz faiz oranını,
β_p = Portföy betasını göstermektedir.

Buna göre Treynor Endeksi;

T_p =(0,12 −0,06)/0,7 = 0,085 olacaktır.

Portföy performansını tek bir değerle, portföyün ortalama getirisinin Menkul Kıymet Piyasa Doğrusundan sapma derecesiyle ölçen yöntem "Jensen ölçütü"dür.

Ortalama getirisi 0,640 ve risksiz faiz oranı 0,312 ve kısmi standart sapması 2,540 olan bir portföyün Sortino oranı değeri kaçtır?

SO = (r_p - r_f) / σ_d

_{SO = (0,640-0,312) /2,540}

_{SO = 0,129}

Fama ölçütü değerini (F_p) olarak ifade edilmektedir.

Temelinde portföyün sistematik riskinin zaman içinde değişken olabileceği görüşü yer alan model "Kuadratik Regresyon Modeli" dir.

Kukla değişkenli regresyon modelinin esasını portföy yöneticisinin sadece piyasanın
yönünü tahmin edebildiği, büyüklüğünü ise tahmin edemediği oluşturmakta ve şu şekilde
formüle edilmektedir:

r_p,_t – r_f,t = α+β(r_m,t – r_f,t)+C[(r_p,t – r_f,t)D]+e_p,t

Sistematik riskler:

Portföy oluşturmanın esas amacı, riskin dağıtılmasıdır. Portföy oluşturularak riskin azaltılabileceği düşüncesi temel olarak, “portföyü oluşturan menkul kıymetlerin getirileri aynı yönde hareket etmeyeceğinden, portföyün riski tek bir menkul kıymetin riskinden küçük olacaktır” fikrinden doğmuştur. İşte, geleneksel portföy teorisi, bu prensipten hareketle, portföy içindeki menkul kıymet sayısının arttırılması ilkesine dayanır. Bu yaklaşımı, “bütün yumurtaları aynı sepete koymamak” şeklinde tanımlamak da mümkündür.

Yüksek getiri beklentisi içerisinde olan yatırımcılar tahvillere göre daha riskli olan pay senedi yatırımlarını tercih edecektir. Yatırımcılar pay senedi yatırımlarının riskli olduğunu bildikleri için, iyi bir çeşitlendirmenin yapılmış olmasını isterler. Ancak, bazı yatırımcılar, getiri beklentisi yüksek olsa bile, pay senetlerine ait yüksek riskleri yüklenmek istemeyebilirler.

Portföy analizinin iki boyutu bulunmaktadır. Bunlardan ilki, menkul kıymetlere yatırım yapan yatırımcılardır. Diğeri ise, portföyü oluşturan fınansal varlıklardır.

Yatırımcılar açısından risk ile getiri arasındaki ilişki kayıtsızlık eğrileri ile gösterilmektedir. Kayıtsızlık eğrileri, yatırımcıların aldıkları risk karşısında bekledikleri getiriyi göstermektedir. Kayıtsızlık eğrileri yatırımcıların belirli risk düzeyinde ne kadar getiri elde etmeyi beklediklerini ayırt etmeye yardımcı olmaktadır.

Finans teorisinde varlık fiyatlarını veya getirilerini açıklamaya yönelik temel modeller olarak; Finansal Varlıklarının Fiyatlandırılması Modeli (Capital Asset Pricing Model), Arbitraj Fiyatlama Teorisi (Arbitrage Pricing Theory). Fama-Frech üç faktör modeli sayılabilir.

FVFM’nin Başlıca Varsayımları
1. İşlem gideri, komisyon ve vergi gibi yükümlülükler bulunmamaktadır.
2. Açığa satış mümkün olup açığa satışı (short selling) engelleyecek bir düzenleme yoktur.
3. Bütün yatırımcılar, aynı zaman ufkunu (yatırım ve finansman vadeleri aynıdır) sürecini dikkate
almaktadır.
4. Bütün yatırımcılar, risk ve beklenen getiri hakkında benzer (homojen) algılamalara sahip
olduklarından benzer beklentilere sahiptirler. Bir başka ifade ile yatırımcılar arasında hangi risk
düzeyinde ne kadar getiri bekledikleri konusunda bir fark yoktur.
5. Bütün yatırımcılar, riske duyarlıdır ve servet maksimizasyonu hedefine sahiptirler. Markowitz’in
etkin portföy modelini kullanırlar. Yatırımcının etkin set üzerinde nerede yer alacağını; o
yatırımcıya ait kayıtsızlık eğrisi; diğer bir ifade ile yatırımcının fayda fonksiyonu belirler.
6. Getiriler normal dağılım gösterirler.
7. Pay senetleri ile ilgili bilgilere bütün yatırımcılar aynı anda ve maliyetsiz olarak ulaşabilirler.
8. Hiçbir yatırımcı tek başına fiyatı etkileyemez.
9. Risk ve beklenen getiri arasında sistematik bir ilişki vardır.
10. Tüm yatırımcılar risksiz faiz oranından sınırsız miktarda borç alıp, borç verebilirler.
11. Varlık miktarları sabittir. Yatırımcılar istedikleri varlıktan istedikleri tutarda alım ve satım
yapabilirler bu nedenle de varlıkların tam bölünebilir özelliklere sahip olduğu varsayılır.

FVFM’nin Başlıca Kullanım Alanları
1. Porföy Optimizasyonunda
a. Bir portföyün risk-getiri ilişkilerini analiz etmek için (Sermaye Piyasası Doğrusu ve standart
sapma kullanılarak)
i. Optimali portföyün oluşturulması için
ii. Piyasa portföyüne yatırım yaparak “endeks fonu” şeklinde portföy oluşturmak için
b. Bireysel menkul kıymetlerin risk-getiri ilişkilerini analiz etmek için (Sermaye Piyasası
Doğrusu ve standart sapma kullanılarak)
1. Varlıkların Fiyatlarının Belirlenmesinde (Menkul Kıymet Pazar Doğrusu ve Beta kullanılarak)
2. Aşırı veya Düşük Değerlenmiş Varlıkların Belirlenmesinde (Menkul Kıymet Pazar Doğrusu ve
Beta kullanılarak)
3. İşletme Finansmanı Kararlarında (Menkul Kıymet Pazar Doğrusu ve Beta kullanılarak)
a. Betadan hareketle özkaynak maliyetlerini bulmasında olanağı vardır.
b. Özkaynak maliyetinin hesaplanması ve buna bağlı olarak ürün veya hizmet fiyatlarının
belirlenmesinde