PEYZAJ ÇEVRE VE TARIM

T göz aşısı özellikle meyve fidanı üretiminde kullanılır. Hem erken hem de durgun göz aşısı şeklinde uygulanabilen bu teknikte, anaç bitkinin kabuğu T şeklinde kesilirken, kalem ise gözün 1 cm altından başlayarak gözün altından geçilir ve 2-2.5 cm sonra kesik sonlandırılır. Gözün 2 cm üzerinden yatay kesilir ve kalem elde edilir. Kalem anaç bitkide açılan T şeklindeki yarığın içine dikkatlice yerleştirilir ve aşı bandı ile sarılır. Bu teknikte macun sürmeye gerek yoktur. 2-3 hafta içinde aşı tutmuş olur. Doğru cevap C’dir.

Kök yapma ve sürme yeteneği yüksek olan bazı bitkilerde yaygın olarak kullanılan daldırma yöntemi "hendek daldırma yöntemi"dir. Bu yöntemde anaç bitkideki dallarda budama yapıldıktan sonra dallar veya tüm anaç gözlerin altları çizilerek toprakta açılan bir hendeğe yatırılır ve üzeri 10 cm toprakla örtülür. Sürgünler diplerinde meydana gelen köklerle birlikte kesilerek anaçtan ayrılır ve ayrı birer bitki olarak şaşırtılırlar. Doğru cevap E’dir.

Azot bitkide birçok önemli organik bileşiğin yapısında yer alır. Azot noksanlığı, bütün bir yaprağın homojen olarak sararması şeklinde ortaya çıkar. Sürgün büyümesinin yavaşlaması, yaprakların küçülmesi ve yaprak adedinde azalma fosfor noksanlığının; yaprak kenarlarında ve uçlarında noksanlık belirtileri görülmesi ise potasyum eksikliğinin belirtileridir. Doğru cevap A’dır.

İğne yapraklı ağaçların kuru ve kırık dalları her mevsim budanabilirler. Ancak özel form ve şekil budamaları hariç genelde budanmaları tavsiye edilmez. Geniş yapraklı ve yaprağını döken ağaçların budanması kış, ilkbahar ve yaz aylarında olmak üzere 3 dönem de yapılır. Kış aylarında özellikle yaprağını döken yapraklı ağaçlar budanır. İlkbaharda, kışın donma ihtimali olan ağaçlar budanır. Yaz aylarında, ışık ve hava sağlanması yönünden budama yapılır. Uygun olmayan budama zamanı ise yaz sonu ve sonbahar başıdır. Çünkü sonbahar budamasından sonra yeni sürgünler çıkar ve kış ayında donar. Doğru cevap A’dır.

Süs bitkilerinin bakımı için gerekli işlemler “sulama”, “çapalama ve yabani ot temizliği”, “gübreleme”, “solan veya kuruyan kısımların alınması”, “budama” ve “ilaçlama” olarak sıralanabilir. Bu işlemlerden ilaçlama söz konusu olduğunda, hastalık ve zararlılarla mücadelede “mekanik”, “biyolojik” ve “kimyasal” yöntemler kullanılır. Bitkilere sorun oluşturan böcek, bakteri, mantar vb. canlıların düşmanı olarak bilinen başka canlıların kullanılması ve sorun olan hastalık-zararlı etmenlerinin ortadan kaldırılması ya da kontrol altına alınması işlemi olan biyolojik mücadele uzun bir süreç almaktadır. Doğru cevap E’dir.

İçsel nedenlerle tohumda ya da bitkinin diğer organlarında gelişme görülmemesine dormansi denir.

Vejetatif üreme bitki üretiminin temelini oluşturur. Kök, gövde, yaprak, yumru gibi vücut organlarını kullanarak farklı yöntemlerle bitkilerin üretimi sağlanır.

Üretilmek istenilen bitkiden alınan ve üzerinde uyur gözler bulunan kısma kalem veya göz denir.

Kalem aşısı farklı yollarla yapılabilir;

Yarma Aşı 

Bindirme Aşı

Dilcikli Aşı

Kabuk Aşısı

Yanaştırma Aşı

Kakma Aşı

Yongalı Göz Aşısı Anaç bitkinin kabuğunun kolay ayrılmadığı zamanlarda yani erken ilkbaharda gözler uyurken veya yaz sonu-sonbahar başında yapılır. Genel olarak bağcılıkta kullanılan bu aşı tipi asmalarda yaşlı dalları çevirmek için kullanılır. Gövdenin topraktan 10 cm üzerinden yapılır. Çoğunlukla 1-2 cm çapında gövdelere uygulanır. Kalem kabuk ve odunu ile beraber çıkarılarak anaçta ona uygun şekilde açılmış yarığa yerleştirilir.

Daldırma yöntemi ile üretim farklı şekillerde gerçekleştirilir,

• Adi daldırma yöntemi

• Tepe daldırma yöntemi

• Hava daldırma yöntemi

• Uç daldırma yöntemi

• Hendek daldırma yöntemi

Genel olarak bitkilerin bakımı için gerekli işlemler aşağıdaki gibidir;

• Sulama: Bitkiler temel ihtiyacı olan suyu yağmur ve kar sularından tedarik ederler. 

• Çapalama ve yabani ot temizliği

• Gübreleme

• Solan veya kuruyan kısımların alınması

• Budama

• İlaçlama

Organik gübreler: Ahır gübresi, yeşil gübre, kompost, kan ve kemik unu gibi bazı organik kökenli artıklardır. Bunlar toprağa besin elementi sağlamakla kalmayıp, ortamın fiziksel yapısının iyileşmesine, organik madde kapsamının ve mikroorganizma aktivitesinin artmasına da katkı yaparlar.

Budama amaçlarına göre sınıflandırıldığında;

• Bakım budamaları; bitkinin sağlıklı bir gelişim göstermesi amacıyla yapılan budamalardır

• Şekillendirme budamaları; bireyin iyi bir görünüm kazanması yani peyzaj değerini artırmaya yönelik şekil veya form budamalarıdır. Burada estetiklik ön plandadır.

• Çiçek ve meyve verimine ve kalitesini artırmaya yönelik budamalar şeklinde sınıflandırılır.

Bitkilerde hastalık ve zararlılarla mücadelede aşağıdaki yöntemler kullanılır.

• Mekanik mücadele; hastalık veya zararlının bulunduğu bitki organı kesilir ve uzaklaştırılır. Bu yöntem sayesinde yeni oluşacak enfeksiyonlar azaltılmış veya önlenmiş olur.

Generatif üretimde ana bitkinin tohumları çimlendirilerek yeni bireyler oluşturulur.

Döllenme sonrası olgunlaşan tohum taslağı ve içerisindeki embriyodan meydana gelen yapıya tohum denir

Döllenme özelliği olmayan üreme hücresine spor denir.

İçsel nedenlerle tohumda ya da bitkinin diğer organlarında gelişme görülmemesine dormansi denir.

Tohumların çimlendirildikten sonra belli bir süre düşük sıcaklık derecelerinde tutulma işlemine vernalizasyon denir.