PEYZAJ ÇEVRE VE TARIM

Ladin

Boz Ardıç

Bitkiye karşıdan bakıldığında görülen morfolojik yapı “habitus” olarak isimlendirilir. Habitus bitki türlerinin tanınmasında ve adlandırılmasında son derece önemlidir. Başka bir ifadeyle, bir bitki türünün belirli bir habitattaki dik, yatık, yarı yatık, yuvarlak, piramit vb. formda olması, dallanması ve köklerinin toprak içerisinde dağılışı gibi genel morfolojik görünüşüne habitus adı verilmektedir. Doğru cevap E’dir.

Çalılar ağaçcıklardan daha bodur olan, genellikle toprak seviyesinde dallanma yapan ve çok sayıda gövdesi bulunan bitkilerdir. Doğru cevap E’dir.

Servi (Cupressus) bitkisinin yaprakları pul şekildedir. Pul şeklindeki yapraklarda bir dal üzerine birbirini örtecek tarzda dizilmiş, çok sayıda küçük yaprak bulunur. Çam, sedir, göknar ve ladin ise iğne yapraklıdır. 
Doğru cevap B’dir.

Açık tohumlu bitkiler, çoğunlukla ağaç ya da ağaççık, nadiren de çalı formundadır. Herdem yeşil olan bu bitki grubuna ait üyeleri sıklıkla iğne yapraklıdır. Bunun dışında pulsu, yelpaze şeklinde tüysü yaprak taşıyan türleri de bulunmaktadır. Bir veya iki evcikli bitkilerdir. Açık tohumlu bitkilerin çiçekleri erkek ve dişi kozalaklardır, kapalı tohumlu bitkilerde olduğu gibi olağanüstü çiçek çeşitliliği görülmemektedir. Bütünüyle odunsu olan bu bitkilerin otsu üyeleri bulunmamaktadır. Doğru cevap B’dir.

Bitkiler, evrimsel olarak gelişmişlik dereceleri dikkate alındığında; algler, ciğerotları, karayosunları, eğreltiler, açık tohumlu bitkiler ve kapalı tohumlu bitkiler şeklinde sıralanırlar. Başka bir deyişle, en ilkel bitkiler algler, en gelişmiş olanlar ise kapalı tohumlu bitkilerdir. Buna göre, açık tohumlu bitkiler, eğreltiler (pteridofit) ile kapalı tohumlu bitkiler arasında bir geçiş grubu özelliği taşımaktadır. Doğru cevap A’dır.

Cycadaceae, Cycadales ordosunun tek familyasıdır. Genel olarak küçük bir palmiyeyi andırırlar. 10 m’yi aşan yüksekliklere kadar gelişen üyeleri vardır. Ekolojik olarak daha çok rekabetin zayıf olduğu çorak yerlerde rastlanırlar. Gelişmeleri son derece yavaş olup, üremeleri de çok uzun zaman almaktadır. İki evcikli bitkilerdir. Cycadaceae familyasının günümüzde yaşayan az sayıdaki cinslerinden ülkemizde en tanınmış olanı Cycas cinsidir. Ülkemizde özellikle yazlık yerlerde dışarıda ya da iç mekân süs bitkisi olarak kullanılmaktadır. Az miktarda ışık ve su sağlıklı gelişimleri için yeterlidir. Doğru cevap D’dir.

Ginkgo bilobaL. (Çin mabed ağacı), günümüzde yaşamakta olan tohumlu bitkilerin en eski ve en yaşlı üyesi olarak kabul edilir. Fosil kayıtları bu bitkinin yaklaşık 180 milyon yıl kadar önce dünya üzerinde oldukça geniş bir yayılış alanı olduğunu göstermektedir. Doğru cevap C’dir.

Jeolojik dönemlerde oldukça geniş yayılış alanına sahipken, dünyanın geçirdiği bir takım değişimler sonucunda yayılış alanlarını önemli ölçüde kaybeden ve günümüzde uygun ekolojik faktörlere sahip çok sınırlı alanlarda yaşamını devam ettirebilme şansı bulabilmiş bitkiler için “relikt” ifadesi kullanılmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Pinus L. (Çam), açık tohumlu bitkilerin en büyük cinsidir. Dünya üzerinde yayılış gösteren 100 türe karşılık, ülkemizde 5 çam türü doğal yayılış göstermektedir. Ülkemizde yayılış gösteren türlerin tamamı, kısa sürgünlerinde 2 adet iğne yaprak taşımaktadır. Bu çamlar aynı zamanda sert çam olarak da sınıflandırılmaktadır. Ülkemizde doğal yayılış göstermeyen Pinus canariensis (kanarya çamı) ve Pinus rigida (katran çamı) gibi türlerde kısa sürgünlerden 3 adet iğne yaprak, Pinus strobus (akçam) ve Pinus wallichiana (ağlayan çam) gibi türlerde de kısa sürgünlerden 5 adet iğne yaprak çıkar. Bu iki çam türü, yumuşak çamlara örnek olarak verilebilir. Doğru cevap D’dir.

Ülkemizde doğal yayılış gösteren Taxus baccata L., içerdiği taxin adı verilen alkoloit nedeniyle yaprak, tohum ve sürgünleri zehirli olduğu gibi, sert ve dayanıklı odunu nedeniyle mobilyacılıkta tercih edilmektedir. Ayrıca vatanı Türkiye, Avrupa, Kafkaslar ve Kuzey Afrika olup, ülkemizde Kuzey Anadolu, Toroslar ve Amanoslarda doğal yayılış göstermektedir. Doğru cevap C’dir.

Bitkileri tanımada kullanılan çok sayıda karakter bulunur. Açık tohumlu bitkileri tanımak için kullanılan bazı temel karakterler şunlardır: Habitus, gövde kabuğu, dallanma tipleri, büyüme formu, yaprak, sürgün tipleri ve kozalak. Kök yapısı bu karakterler içinde yer almaz.

Bir bitki türünün belirli bir habitattaki; dik, yatık, yarı yatık, yuvarlak, piramit vb. formda olması, dallanması ve köklerinin toprak içerisinde dağılışı gibi genel morfolojik görünüşüne habitus denir. Bitki tanımada kullanılan temel karakterlerdendir.Bu soruda "morfoloji" seçeneği çeldirici olabilir fakat; morfoloji, canlıların dış görünüşüne ait özelliklerle ilgilenen bilim dalıdır.

Gelişmiş bitkilerde temelde 2 tip dallanma vardır. Monopodiyal ya da simpodiyal dallanma. Monopodiyal dallanmada, ana gövde hâkimiyeti söz konusudur ve gövde devamlı olarak uç tomurcuğun etkinliği ile gelişmektedir. Bu tarz dallanma sonucunda genellikle sedir bitkisinde olduğu gibi yukarıya doğru daralan piramit/koni biçimli sivri ağaçlar oluşmaktadır.

Bitkiler, evrimsel olarak gelişmişlik dereceleri dikkate alındığında; algler, ciğerotları, karayosunları, eğreltiler, açık tohumlu bitkiler ve kapalı tohumlu bitkiler şeklinde sıralanırlar.

Açık tohumlular, bir veya iki evcikli bitkilerdir. Çoğunlukla ağaç ya da ağaççık, nadiren de çalı formunda olabilir; ot formunda olmazlar. Açık tohumlu bitkilerin çiçekleri, erkek ve dişi kozalaklardır; kapalı tohumlu bitkilerde olduğu gibi olağanüstü çiçek çeşitliliği görülmez. Eğreltiler ile kapalı tohumlu bitkiler arasında bir geçiş grubu özelliği taşırlar. Yani doğru seçenek E'dir.

Salicaceae, açık tohumlu bitki familyası değildir.

Cycadaceae; Cycadales ordosunun tek familyasıdır. Genel olarak küçük bir palmiyeyi andırırlar. 10 m’yi aşan yüksekliklere kadar gelişen üyeleri vardır. Ekolojik olarak daha çok rekabetin zayıf olduğu çorak yerlerde rastlanırlar. Gelişmeleri son derece yavaş olup, üremeleri de çok uzun zaman almaktadır. İki evcikli bitkilerdir. Erkek çiçekler kozalak halindedir. Buna göre doğru cevap "C" seçeneğidir.

Ardıç, Servigiller familyasına ait bir bitkidir.