PEYZAJ ÇEVRE VE TARIM

İsviçre’de bulunan St. Gall Manastırının şematik planında dini yapıların geometrik olarak düzenlenmiş meyve ve sebze bahçelerinin içinde yer aldığı görülmektedir. Ortaçağ’da

İmparator Cihangir’in Kaşmir’de yaptırdığı önemli bahçelerden biri olan Şalimar Bahçeleri, Dal gölüne bakan dağların eteklerinde, üç teras üzerine kurgulanmış ve 1619 yılında yapılmaya başlanmıştır

Amerikan Peyzaj Mimarlığı Topluluğu

Ziggurat

Tapınak, tiyatro, meclis, stoa, stadyum, palaestrum gibi yapılar mimari özelliklere sahiptirler peyzaj düzenlemesinin konusu olmazlar.

Romalı General Lucullus

İsviçre

Bagh-i Vafa

Edirne Darüşşifa ve Tıp Medresesinin bahçesi

Floransa

Vatikan St. Peter’s Kilisesi’nin önünde yer alan meydan ve çevresindeki bahçeler

Central Park

Neolitik Çağ döneminin en önemli arkeolojik alanlarından biri Konya ovasında yer alan ve yaklaşık on bin kişinin yaşadığı tahmin edilen Çatalhöyük’tür. Güneşte kurutulmuş kerpiçle inşa edilen bu en eski kentsel alanda yapılar birbirine bitişik olduğundan kamusal açık alan bulunmamaktadır. Avluların tek açık alan olduğu bu kentsel kurguda peyzaj düzenlemesinin estetik ya da dini gerekçelerden daha çok pragmatik nedenlerle yapılan arazi kullanımları olduğu söylenebilir. Doğru cevap A’dır.

Tek tanrılı dinsel inanç sistemlerinde ideal doğa tasvirinin mekânsal karakterini oluşturan cennet imgesi kutsallaştırılmış doğa tahayyülünü oluşturur. Pek çok dinsel inanca göre insanoğlunun doğduğuna inanılan cennet (paradeisos) sözcüğü Farsça da ‘park’, ‘çevrili alan anlamına gelmektedir. Kutsal kitaplarda kokulu çiçekler, leziz meyvalar, akan sular gibi doğal güzelliklerle tasvir edilen, gerçek dünyanın huzursuzluğuna karşın sonsuz bir huzurun ve mutluluğun mekânı olarak tarif edilen öteki dünyanın ‘bahçesi’ en erken peyzaj tasarımları olarak kabul edilebilir. Doğru cevap B’dir.

Eski Mısır’da üretilen ve önemli kült alanlarda firavunların gücünü temsil etmek üzere yerleştirilen anıtsal dikilitaşlar en eski kentsel peyzaj öğelerindendir. Öyle ki bu dikilitaşlar daha sonra buradan çeşitli yöneticiler tarafından güçlerini bu defa kendi kentlerinde temsil etmek üzere taşınmışlardır. Paris, İstanbul, Roma, Londra ve New York’ta bulunan dikilitaşlar bu kentlerin peyzajının önemli bir parçasıdır. Doğru cevap C’dir.

Giza’da, M.Ö. 2560’da Firavun Khufu’nun anıt mezar olarak yaptırdığı ve 145 metre yüksekliği ile piramitlerin en büyüğü olan Keops (Khufu) piramidi ile şaşırtıcı biçimde aynı aksa yerleştirilen Kefren ve Mikerinos adlı ünlü piramitler uygarlık tarihinin en anıtsal mezarlarıdır. Doğru cevap D’dir.

Bu tarihsel dönemde ortaya çıkan yaşam biçimine uygun kentsel kurgu ve mimari yapılar mimarlık tarihinin önemli konuları arasında yer almaktadır. Tapınak, tiyatro, meclis, stoa, stadyum, palaestrum gibi yapılar mimari özelliklerinin yanı sıra doğal ya da kentsel alandaki yerleşimleri nedeniyle peyzaj düzenlemesinin de konusu olurlar. Kamusal kentsel mekânın en erken prototipi olan agoralar kentsel peyzajın önemli erken örneklerindendir. Doğru cevap E’dir.

Ortaçağ döneminde surlarla çevrili kentler, kaleler, şatolar, manastırlar inşa edildi. Dar ve düzensiz sokaklardan oluşan organik kent dokusu içinde evlerin bahçelerinde meyve ağaçları ve sebzelerin ekili olduğu açık alanlar vardı. Kent çeperlerinde yer alan manastırlar, kendi ekip biçtikleri üzüm bağları ile sebze ve meyve bahçelerinin içinde yer alırdı. Doğru cevap A’dır.

İran’da büyük ya da küçük ölçekli tüm bahçelerde kullanılan düzenlemeye göre merkezde yer alan fıskiyeli bir havuzda kesişen ve dikdörtgen alanı dört çiçek alanına bölen su kanalları ve bunları çevreleyen gölge yapan ağaçlar ile meyve ağaçlarından oluşan peyzaj düzenlemesi farsça Cehar Bağ (dört bahçe) olarak bilinmektedir. Cehar Bağ sıcak ve kurak bir coğrafyada yer alan İran kentlerinde serinlik sunan, gölge sağlayan ideal bir bahçe olup dünyevi cennet olarak betimlenmekteydi. Doğru cevap B’dir.