PEYZAJ ÇEVRE VE TARIM - Deneme Sınavı - 33

Başlangıçtan beri insan yerleşimleri insan zihninde doğa ve kültür çatışmasının bir süreci ve sonucu olarak var olmuştur. Bu noktada doğa (doğal peyzaj) ve kent (üretilen kültürel mekan) iki ayrı varlık gibi yorumlanmıştır. Doğru yanıt A'dır.

Amerika ve Avrupa’da gelişen geçmişin estetik değerlerini canlandırmayı hedefleyen akımlar ve kentleşme sorunlarına mevcut kentlere dokunmadan radikal çözümler üreten ‘model kent’ akımların görülmeye başladığı yıllardır. Bu dönemdeki önemli akımlar Bant Şehir, Güzel Kent, Bahçe Kent, Tony Garnier’in Sanayi Kenti ve Amerika’daki Peyzaj mimarlığı akımıdır.

Dünyada UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine girmeyi başarabilmiş yüze yakın kültürel peyzaj
alanı bulunmaktadır. Kültürel peyzaj alanları insan ve çevresi arasındaki etkileşimlerin çeşitliliğini ortaya
koyar ve bu etkileşimin sürekliliğini sağlar. Bir yandan geleneksel kültürleri korurken diğer yandan ortadan
kaybolmuş kültürlerin izlerini koruma altına alır. Geleneksel kültürün sürekliliğini vurgulayabilecek bir
örnek olarak Kolombiya’dan listeye giren Kahve kültürel peyzajı alanını örnek gösterebiliriz. Kolombiya
Kahve kültürel peyzajı kahve üretimi yapan 6 çiftlikten oluşmaktadır. A, C, D ve E seçeneklerindeki ifadeler Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanının bileşenlerindendir. Doğru cevap B'dir.

Temel bir kural olarak, klorofilli bitkiler sağlıklı bir gelişim gösterebilmek için fotosentez yapmak zorundadırlar. Fotosentez yapabilmek için de güneş ışığına ulaşabilme, en temel gereksinimdir. İşte bu yüzden, güneşten tam olarak yararlanma ve verimli bir şekilde organik madde üretebilmek amacıyla bitkiler dallanırlar. Böylelikle hava ve güneş ile etkileşim haline geçen geniş bir hacim ve yüzey kazanmış olurlar. Nispeten basit yapılı bitkil­erde çatalsı ya da ikiye dallanma olarak da bilinen bir dallanma tipi gözükmekle birlikte, gelişmiş bit­kilerde esasen 2 tip dallanma vardır. Monopodiyal ya da simpodiyal dallanma.

Cycadales ordosunun tek familyasıdır. Genel olarak küçük bir palmiyeyi andırırlar. 10 m’yi aşan yük­sekliklere kadar gelişen üyeleri vardır. Ekolojik olarak daha çok rekabetin zayıf olduğu çorak yerlerde rast­lanırlar. Gelişmeleri son derece yavaş olup, üremeleri de çok uzun zaman almaktadır. İki evcikli bitkilerdir. Cycadaceae familyasının günümüzde yaşayan az sayıdaki cinslerinden ülkemizde en tanınmış olanı Cycas cinsidir.

Gerçekte ise kilo kaybı için kullanılan ve herhangi bir sağlık sorununa sebep olmayan bitki, stefania (Stephania tetrandra S. Moor) bitkisidir.

Jeolojik dönemlerde oldukça geniş yayılış alanına sahipken, dünyanın gerçirdiği bir takım değişimler sonucunda yayılış alanlarını önemli ölçüde kaybeden ve günümüzde uygun ekolojik faktörleresahip çok sınırlı alanlarda yaşamını devam ettirebilme şansı bulabilmiş bitkiler için relikt ifadesi kullanılmaktadır.

Ginkgo bilobaL. (Çin mabed ağacı), günümüzde yaşamakta olan tohumlu bitkilerin en eski ve en yaşlı üyesi olarak kabul edilir. Fosil kayıtları bu bitkinin yaklaşık 180 milyon yıl kadar önce dünya üzerinde oldukça geniş bir yayılış alanı olduğunu göstermektedir. Doğru cevap C’dir.

Renk değiştirmesi bitkilerin vejetasyon dönemiyle ilgili gösterdiği özelliklerden biri değildir.

Bitkilerin kokusu peyzaj biliminde esas olan özelliklerden biri değildir.

Bitkilerin dendrolojik özelliklerine göre öncelik sırası ölçü, biçim, renk, doku’dur.

Oval, bitkilerin biçim yönünden sınıflandırıldığı gruplardan biri değildir.

Tek yıllık bitkiler hem vejetatif (kök, gövde, yaprak) ve hem de generatif (çiçek, meyve ve tohum) gelişmelerini bir yıl içinde tamamlayan, yani bir tohumda yeni bir tohumun meydana gelmesi bir yıl içerisinde tamamlanan ve tohum oluştuktan sonra bitki ölerek ortadan kalkan bitkilerdir. Bu bitkilerin hemen hemen hepsi otsu yapıya sahip olup odunsu yapı göstermezler.

Peyzaj uygulamalarında bitkiler ölçüleri veya alanda kapladıkları hacimleri bakımından gruplandırıldığında yer örtücüler, çalılar ve ağaçlar olmak üzere 3’e ayrılırlar.

Sütun formlu bitkiler bir sütun gibi düz ve dikine büyür. Dikkat çekme ve vurgu etkisi yaratır. Bunlar yapılar arasında kalan dar alanlarda az yer tutması bakımından kullanışlıdır.

Kapalı tohumlu bitkilerde gövde çoğunlukla düz ve boylu bir yapıdadır. Ancak bazen de toprak yüzeyine paralel olacak şekilde bir gelişme de gösterebilir. Stolon gövdeler bunlara örnek olarak verilebilir. Ayrıca toprak altında gelişen ve kökeni gövde olan rizom, yumru, soğan gibi organlar da vardır. Toprak altında dik şekilde gelişen kısa ve kalın büyümüş soğan tipi ise Tunik olarak adlandırılmaktadır.

Gül dik otsu gövde; çilek stolon (sürünücü) gövde; zeytin dik odunsu gövde; nilüfer ise toprak altı gövdelerinden rizom gövde tipine sahip bitkilerdir. Özellikle kurak bölgelerde yaşayan bitkilerin su tutmak için gövdelerini metamorfoza uğratmaları sonucu oluşan etsi (sukkulent) gövdelere en tipik örnek kaktüslerdir.

Çiçek, tohumlar aracılığıyla yeni bireylerin oluşmasını ve bitkinin devamını sağlar. Çiçek taşıyan bitkilere antofit (Çiçekli bitki) veya tohumlu bitki denir.