PEYZAJ ÇEVRE VE TARIM - Deneme Sınavı - 30

İki nod arasında kalan kısma ise internodyum adı verilir. Doğru cevap C'dir

Stolon (Sürünücü) gövde: Rozet tipindeki bir ana bitkiden verilen uzun veya kısa internodyumlu, toprak yüzeyinde yatay olarak gelişen ve nodyumlardan yeni bir bitki meydana getirebilme yeteneği olan sürünücü gövdelerdir. Ekşi Yonca, Çilek, Ayrıkotu gibi bitkiler bunlara örnektir. Doğru cevap B'dir.

Bitkilerde dişi organın yumurtalığında bulunan, döllenmeden sonra oluşan embriyo ve çenek (besi doku-endosperm) ve koruyucu kabuktan oluşan ve çimlenerek yeni bir bitkiyi meydana getirebilen yapıya tohum denir. Doğru cevap A'dır.

Dişi organın ovaryum kısmı taç ve çanak yaprakların üst kısmında olduğu ve çiçeğin tüm kısımlarının tam olarak gelişmediği bitkiler; Lemnaceae (Su mercimekleri), Potamogetonaceae (Susümbülleri), Araceae (Yılanyastıkları), Poaceae (Buğdaygiller), Cyperaceaae (Japon şemsiyeleri), Typhaceae
(Su kamışları), Liliaceae (Zambaklar) Doğru cevap D'dir.

Kambiyum dokusu bitkilerde sürekli bölünerek bitkinin enine kalınlaşmasını sağlayan dokudur. Eğer bir bitkide kam­biyum yok ise o bitki hiçbir zaman odun yapısına kavuşamaz, ömrünün sonuna ka­dar hep otsu olarak kalır.

Genel olarak bitkilerin dış görünüşleri ile ilgili tüm özelliklerine dendrolojik özellikler denir. Pey­zaj uygulamalarında bitkiler dendrolojik özellikle­rine göre ölçü (hacim), biçim, renk ve doku özellik­leri dikkate alınarak 4’e grupta incelenir.

Ağaç, ağaçcık ve çalıları yapraklarını döküp dökmedikle­rine göre de gruplandırılabilir; Kışın yaprağını dö­kenler; kış mevsimi geldiğinde yapraklarını döke­rek kışı yapraksız geçiren ağaçlar bu gruba girerler. Örneğin; akçaağaç, çınar, huş, bazı meşeler, elma, akçaağaçlar. Bir de kış aylarında dahi yapraklı bitki üzerinde yeşil kalan ağaçlar vardır. Bunlar Herdem yeşil kalanlar (Yaprağını dökmeyenler-ya da az döken­ler): Dar yapraklılar: çam, sedir, köknar, Geniş yap­raklılar: palmiye, bazı manolya türleri, Yarı herdem yeşil kalanlar; bu gruptaki bitkiler yapraklarını ya çok geç döker ya da yaprakların birazı dökülürken birazı dökülmez, bazı meşe türleri bu gruba örnek olarak verilebilir.

Manzara formlu (Doğal) bitkiler değişik formlarda olabilirler. Çevresel etkiler bitkinin formu oluşturur. Böylece doğanın düzenine en uygun form budur. Formal bitkiler insan üzerinde disiplin yaratırken, manzara formlu bitkiler insan üzerinde rahatlık etkisi yaratır.

Bu bölümün asıl konusu olan kapalı tohumlu bitkiler, bitkiler dünyasındaki en gelişmiş grubu oluştururlar. Bugün dünyada yaklaşık 300.000 ka­dar kapalı tohumlu bitkinin varlığı bilinmektedir. Bu bitkilerde tohum karpel denilen yapılar ile dört biryandan sarılarak çevrelenir, örtülerek çepeçevre sarılır. Tohum tomurcuklarının ovaryum içinde döllenerek gelişmesiyle oluşan yapıya meyve denir. Kapalı tohumluları açık tohumlulardan ayıran en önemli özellik tohumların her taraftan kapatıla­rak korumaya alınmış olmasıdır. Bugün dünyada en çok kapalı tohumlu bitkilerin üretimi ve tarı­mı yapılmakta olup ekonomik değerlerleri olduk­ça fazladır. Doğal olarak peyzaj uygulamalarında da kullanılan bitkilerin çok büyük bir bölümünü kapalı tohumlu bitkiler oluşturur. Kapalı tohum­lu bitkiler açık tohumlu bitkilere göre oranla daha gelişmiş özelliklere sahiptir. Çünkü vegetatif (kök, gövde, yaprak vb.) kısımları ortam koşullarına daha rahat uyum sağlayabilmektedir. Kapalı tohumlu bitkilerin hem odunsu ve otsu örnekleri vardır. Tek yıllık, iki yıllık ve çok yıllık olabilirler. Ayrıca ba­zıları kışın yaprağını tamamen dökerken bazıları ise yapraklarını az döker.

Rizom gövde: Toprak altında toprak yüzeyi­ne paralel olacak şekilde gelişme gösteren kalın ve kuvvetli bir yapıda olan, belirgin bir nodyum ve internodyum yapısına sahip olan, nodyumlarında örtü pullar taşıyan ve tomurcuk oluşturabilen göv­de tipidir. Rizom gövdeler genellikle ana eksenin belli olmadığı, aşağı yukarı eşit kalınlıktaki dallan­malar gösterir. Rizom gövdeye sahip bitkilere Ayrı­kotu, Kahkaha çiçeği, Süsen, Nilüfer gibi bitkiler verilebilir.

Tıpkı gövdedeki dallanma tipleri gibi çiçek duru­mu da rasemoz ve kimoz olarak 2’ye ayrılır. Eğer bir bitkide ana eksen bir çiçek ile sonlanmıyor ise yani uzamasını sürdürüyor is eve çiçekler yan dalların koltuklarından çıkıyor ise bu çiçeklenme durumunu rasemoz çiçek durumu denir. Ana ek­sen bir çiçek durumu ile sonlanıyor ise yani uza­masını sonlandırıyorsa bitki uzamasını yan dallar ile yapıyor çiçeklerde buralarda oluşuyor ise böyle çiçekleneme durumlarına da kimoz çiçek durum denir.

Stolon ve etsi, toprak üstü gövde çeşitleri; tuber ve korm, toprakaltı gövde türlerindendir. Tüysü ve ağsı, yaprak damarlanma türlerindendir. Agregat ve bileşik ise morfolojik özelliklerine meyve çeşitleridir.

Tek çenekli bitkiler otsu bitkilerdir, yaprakları ince, uzun, şerit şeklindedir, yaprakları paralel damarlıdır, Tohumunda tek çenek bulunur, kambiyum yoktur, iletim demetleri düzensizdir, kökleri saçak köktür, gövdeleri incedir, bu gruba buğday, mısır, çiğdem, sümbül gibi bitkiler örnek verilebilir.

Otsu bitkilerdir, yaprakları ince, uzun, şerit şeklindedir, yaprakları paralel damarlıdır, Tohumunda tek çenek bulunur, kambiyum yoktur, iletim demetleri düzensizdir, kökleri saçak köktür, gövdeleri incedir, bu gruba buğday, mısır, çiğdem, sümbül gibi bitkiler örnek verilebilir.

Genellikle odunsudur, yaprakları geniş parçalıdır, yaprakları ağsı damarlıdır, tohumda çift çenek bu­lunur, Kambiyum bulunur, iletim demetleri düzenlidir, kazık ve yan köklerden oluşur, gövde kalındır. Bu gruba çevremizdeki ağaç ve çalıları örnek olarak verebiliriz.

Hanımeli, yaprak dökmeyen, 20 m’ye kadar uzayabilen sa­rılıcı bir bitkidir. Ülkemizin hemen hemen her böl­gesinde kullanılabilen bu bitki bina duvarlarında, çit üzerlerinde, çardak ve kamelya gibi elemanlarda sıklıkla kullanılır. Elips şeklindeki yapraklar parlak yeşil renkli, 8-10 cm boyunda, tüysüz, kenarları düz ve dişsizdir. Çok hoş kokolu çiçekler ise sürgün uçla­rında yaprak koltuklarında 2-4 cm uzunluğundadır. Çiçek rengi beyaz, sarı ve kırmızımsı olabilir. Tem­muz ve Haziran ayları çiçeklenme dönemidir. Meyve Eylül-Aralık aylarında oluşur ve küçük siya renklidir.