PEYZAJ ÇEVRE VE TARIM - Deneme Sınavı - 10

Çalılar; büyük çalılar (boyu 2-4 metre arasında olanlar), orta çalılar (boyu 1-2 metre arasında olanlar) ve küçük çalılar (boyu 1 metreden küçük olanlar) olarak sınıflandırılabilir.

Sarmaşıklar: Odunsu sarmaşıklar, çok yıllık gövdelere sahip olan, başka bitki veya cisimlere tutunarak toprak üzerinde yükselen veya zemin üzerinde yayılan bitkilerdir. Odunsu olmayan, tek veya iki yıllık otsu gövdeli sarmaşıklar da bulunmaktadır.

Hortikültür: Bilim ve sanatı birleştirmesiyle diğer botanik ve bitki bilimlerinden ayrılan, bitki, çiçek ve sebze üretimi, yetiştirilmesi, pazarlaması ve kullanımıyla ilgilenen bilim ve sanat dalıdır.

Çarkıfelek çiçeği ve Amerikan sarmaşığı gibi bitkiler sarmaşık sınıfındandır.

Ladin, çam, göknar, sedir, mazı, servi, ardıç, şimşir, porsuk, ateş dikeni herdem yeşil bitkiler arasındadır.

Peyzaj tasarım sürecinde göz önüne alınan ekolojik, fonksiyonel, ekonomik ve estetik ilkeler son derece önemli ve birbirleriyle son derece ilgilidir. Bu ilkelerin harmanlanarak kullanılmasıyla ortaya konan peyzaj tasarımları başarılı olur. Vejetatif üreme teknikleri ise bitki üretiminin temelini oluşturur.

Herdem yeşil bitkiler tüm yıl boyunca gürültünün perdelenmesinde etkilidir. Bununla birlikte geniş yapraklı bitkiler iğne yapraklı ve dar yapraklı türlere göre daha fazla gürültü azalımı sağlarlar.

Otsu bitkilerle yapılacak düzenlemelerde aromatik ve tıbbi bitkiler tercih edilebilir. Bu tür bitkilere örnek olarak adaçayı, kekik, lavanta, biberiye sayılabilir.

Peyzaj tasarım ilkeleri tekrar, çeşitlilik, denge, ritim, vurgu, ölçek, uyum, zıtlık, simetri ve sekans gibi unsurlardan meydana gelmektedir. Nokta, çizgi, odak noktası, form, doku, renk ve görsel ağırlık gibi unsurlar ise peyzaj tasarım elemanları olarak adlandırılmaktadır.

Form, bir mekanın dış hatlarıyla meydana gelen şeklin 3 boyutlu kütlesidir. Form, genellikle bir tasarımın tarzını belirleyen baskın bir görsel elemandır.

Bitkiler, bilimsel anlamda türlerin fiziksel özelliklerine göre sınıflandırılmakta, tohumlu ve tohumsuz olmalarına göre gruplandırılmaktadır. Bunun yanı sıra hortikültürde bitkiler farklı şekillerde de sınıflandırılabilmektedir. Bu yöntemler arasında; bitkilerin kullanım amacına, iklimsel isteklerine, yükseklik ve yaşam kuşaklarına, ekolojik adaptasyonlarına, sap (gövde) ve yaprak dokusuna, büyüme özelliklerine, yaşam süresine göre yapılan çeşitli sınıflandırmalar yer almaktadır. Bu tür sınıflandırmalar bitkilerin iyi tanınmasına, doğru şekilde seçilmesine ve etkili biçimde kullanılmasına olanak sağlamaktadır

Gövde yapısına göre bitkiler otsu ve odunsu bitkiler olarak sınıflandırılabilirken, yaprakları açısından yaprak döken, yarı herdem yeşil (yaprak dökmeyen) ve herdem yeşil bitkiler olarak ayrılabilmektedir. Ayrıca yine yaprak yapısına göre bitkiler geniş yapraklı, dar yapraklı ve iğne yapraklı bitkiler şeklinde de sınıflandırılmaktadır.

Ekolojik olan aynı zamanda ekonomiktir. Bu bağlamda tasarımda ekonomiklik sağlamanın en basit yolu ekolojik çözümlere ağırlık vermektir.

Sörvey: Proje alanı ve çevresine ait tüm doğal ve kültürel özelliklerin belirlendiği ve analiz edildiği aşamadır. Bu aşamada temel olarak aşağıdaki çalışmalar gerçekleştirilir: • Alan envanteri • Alan analizi • Leke planı Çalışmalar genellikle grafik gösterimlere dayalı olarak ve ölçeksiz yapılır. Leke planda yaklaşık boyutlara uygun çalışılmaya dikkat edilir.

bitkiler peyzajda mekanın oluşturulmasında ve tarif edilmesinde önemli bir role sahiptir. Çim alanlar, yer örtücü ve yayılıcı bitkiler, kısa boylu otsu bitkiler zemin oluştururken; çalılar, ağaçlar, sarılıcı ve tırmanıcı bitkiler yanal yüzeylerin oluşumunda rol oynarlar. Ağaçların taçları, pergolalar üzerindeki sarmaşıklar da çatı işlevi görürler.

Görüntü perdelemesi daha önce de bahsedildiği gibi bitkiler veya bitki ve diğer yapısal unsurlarla kombine edilmiş yanal yüzeylerin iki farklı mekan arasındaki görsel ilişkiyi kesmesi suretiyle meydana getirilir.

Bitkilerin mevsimlere, yıllara göre gösterdiği değişimler sahip oldukları özelliklerin ve görsel etkilerin de farklılaşmasına neden olur. Gövde, form, yaprak, renk ve ölçek vb. özellikleri değişir. Bu değişimler göz önüne alınmadan yapılacak bitkisel tasarımlar başarısız sonuçlar doğurur.

Odak noktası oluşturmanın amacı, istenilen unsurların peyzajda ön plana çıkartılmasıdır. Peyzajın bütünü algılanmadan önce insan gözü odak noktasına çevrilir ve burada arzu edilen ilk izlenim yaratılır. Odak noktası yönlendirici bir etki yapar. Birden fazla odak noktası oluşturmak mümkündür. Ancak alanda çok fazla odak noktasının bulunması dikkatlerin dağılmasına ve amaca ulaşılamamasına neden olur.

Yazın objelerin gölgesinin, doğu veya kuzeydoğu; ya da kısmen kuzey tarafa düşmesinden dolayı gölge oluşturmak amacıyla kullanılacak bitkilerin gölgelenecek alanların mümkün olduğunca güneybatısına dikilmesi faydalı olacaktır.

Bitkisel rüzgar perdesi; rüzgarın yönü ve şiddeti, mekanın özellikleri ve tasarımın amacına göre farklı şekillerde gerçekleştirilebilmektedir. Bazen tek sıralı basit perdeler yeterli iken, bazı durumlar da yoğun ve kademeli, hatta grid yapılı rüzgar perdeleri oluşturulabilmektedir. En temel kural, rüzgar perdesinin rüzgar yönüne dik ve sürekli sıralar şeklinde tesis edilmesidir.