PEYZAJ ÇEVRE VE TARIM - Deneme Sınavı - 21

Deniz yosunlarının ortama verdiği gazlar, yanardağ veya orman yangınlarından atmosfere yayılan zararlı bileşikler, doğadaki biyolojik değişimler sırasında açığa çıkan karbon oksitler, metan vb bileşikler doğal kaynaklı çevre kirliliği olarak bilinmektedir. Doğru cevap C'dir.

İkincil kirleticiler, atmosferde sonradan oluşan kirletici bileşiklerdir. Kükürt trioksit, sülfürik asit, aldehitler, ketonlar vb. bu gruba girmektedir. Doğru cevap D'dir.

Hava, su ve toprak çevrenin fiziksel unsurlarını; üreticiler, tüketiciler, ayrıştırıcılar ise biyolojik unsurlarını oluşturmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Hava, su ve toprak çevrenin fiziksel unsurlarını; üreticiler, tüketiciler, ayrıştırıcılar ise biyolojik unsurlarını oluşturmaktadır. Doğru cevap E'dir

Yaşam için az miktarda gerekli maddeler: Demir, magnezyum, bakır, çinko, bor, sodyum, molibden, klor, vanadyum ve kobalt gibi elementler ve bileşikleri, canlı dokular da önemli miktarlarda bulunmamakla birlikte, biyokimyasal rolleri açısından ve bazı vitamin ve enzimlerin çatısını oluşturmaları nedeniyle gereklidirler. Doğru cevap B'dir.

Canlıyla aynı fiziksel ve kimyasal alanı paylaşan ve canlıyı doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak etkileyen tüm diğer canlılar, canlı çevreyi oluşturmaktadır. Doğru Cevap C'dir.

Biyosfer adı verilen canlı yerkürenin içerisindeki tüm maddeler sürekli olarak devir yaparlar ve canlılar tarafından yeniden kullanılırlar. Doğada hiçbir madde kaybolmaz değişik kimyasal maddeler halinde yer değiştirir. Yaşam için gerekli tüm maddelerin biyosferde belirli birer deposu vardır. Doğru Cevap A'dır.

Abiyotik çevre faktörleri genel olarak üç grupta toplanırlar. Bunlar ışık, sıcaklık, basınç, rüzgâr, nem ve yağış gibi iklim özelliklerini ifade eden klimatik faktörler, enlem, boylam, yükselti, yeryüzü şekli gibi topografik yapı özelliklerinden kaynaklanan fizyografik faktörler ve su durumu, toprağın besin durumu, tuzluluk gibi toprak özelliklerini ihtiva eden edafik faktörlerdir. Doğru Cevap E'dir.

Kara ekosistemlerinin çalışması büyük ölçüde iklim tarafından yönlendirilir; iklim bitki örtüsünün yaşam süresini de belirler. Ekvatordan kutuplara doğru gidildikçe birincil ve ikinci üretkenlik düzeylerinde ciddi bir düşüş gözlenir. Tundralarda hüküm süren sert iklim koşulları, toprağın çok uzun süre su dolaşımını engelleyecek biçimde donmasıyla kendini gösterir. Buna karşılık, tropikal kuşaktaki ormanlar yıl boyunca fazla değişmeyen, çok uygun iklim koşullarından yararlanır. Biyolojik etkinliğin aralıksız sürmesi sayesinde bu kuşakta birinci üretkenlik en üst düzeydedir ve minarelerin yeniden çevrime girme hızı çok yüksektir. Bitki oluşumlarının ve hayvanların inanılmaz çeşitliliği, bu ortamlarda karmaşık zincirlerin gelişmesini sağlar. Doğru Cevap C'dir.

Ekosistemdeki fiziksel ve kimyasal şartların değişmesi canlıların yaşama, yayılış ve üremesini etkiler. Bozulan şartlara uyanlar yaşarken diğerleri yok olur.
Çevredeki bitki sayısının azalması besin zincirindeki canlı tür ve sayısının azalmasına neden olur. Örneğin, ormanların yanma ve kesilmesi sonucu buralarda barınan tüketici canlıların büyük kısmı ölür. Doğru Cevap A'dır.

Canlıyla aynı fiziksel ve kimyasal alanı paylaşan ve canlıyı doğrudan doğruya ya da dolaylı olarak etkileyen tüm diğer canlılar, canlı çevreyi oluştur­maktadır. Bir akarsuda yaşayan bir balığın canlı çevresini diğer balıklar, sudaki bitki türleri, diğer hayvan türleri, mikroorganizmalar ve o akarsuda avlanan balıkçı oluşturmaktadır. Canlıların cansız çevresini, o canlının içerisinde ya da üzerinde yaşa­dığı maddi ortam oluşturur. Hava koşulları, toprak ve suyun fiziksel ve kimyasal özellikleri, güneş ışı­ğının mevsimsel değişimi cansız çevreyi oluşturan koşullar arasında yer alır.

Doğru Cevap D'dir.

Kentsel yaşam kalitesi fiziksel çevre, sosyal çevre ve ekonomik çevre kalitesine yönelik bileşenlerden oluşmaktadır. Ekonomik çevre kalitesi yaşam ma­liyeti ve alım gücü gibi özellikler ile tanımlanırken; sosyal çevre kalitesi yaşam biçimi, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim, örgütlülük ve gönüllülük esa­sına dayalı toplumsal faaliyetler, güvenlik, bir yer­de topluma ait olma duygusu, kimlik, yerellik vb. özellikler ile tanımlanabilir. Fiziksel çevre kalitesi ise açık ve yeşil alan varlığı, ulaşım ağı, ulaşım türü, toplu taşıma, altyapı ve belediye hizmetleri, ileti­şim, sosyokültürel aktiviteler, doğal ve tarihi değer­lerin korunması, konut ve yaşam çevresinin planlı olması, konut tipi ve kalitesi, çalışma alanlarının çevresel etkilerinin azaltılması, rekreasyon alanları­nın varlığı gibi özellikler ile tanımlanabilir.  Doğru Cevap C'dir.

Yeşil alanlar için asgari düzeyde gerekli standart değerler, 3194 sayılı İmar Kanunu ile belirlenmiştir. 1985 yılında, kişi başına asgari 7,0 m2 olarak belirtilen standart, 1999 yılındaki yönetmelik değişikliği ile asgari kişi başına 10,0 m2 değerine yükseltilmiştir. Doğru Cevap E'dir.

Çevrenin temel unsurlarından olan doğa, ken­dine has fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklere sahiptir. Bu özellikler dikkate alındığında çevre kirliliği, fiziksel kirlenme, kimyasal kirlenme ve biyolojik kirlenme olmak üzere üç temel bölüme ayrılabilir. Çevre unsurlarına göre çevre kirliliği çeşitle­ri hava, toprak, su, ısıl, radyoaktif, gıda, gürültü, elektromanyetik, görüntü, ışık kirliliği şeklinde sı­nıflandırılabilmektedir. Doğru cevap A'dır.

Türkiye’de devlet öncelikle kendi üretim alan­larında çevreyi korumaya yönelik tedbirler alarak özel sektöre de örnek teşkil etmiştir. Bu çerçevede çevre ve sağlık koruma, güvenlik standartları vb. genel kabul görmüş uluslararası teknik standart­lar da Türk Standartlar Enstitüsü (TSE) tarafın­dan kabul edilmiştir. Türkiye, uluslararası boyut­ta yaklaşık 50 anlaşma ve protokole imza atarak taraf olmuş ve 2 Haziran 2008 tarihli Bakanlar Kurulu Toplantısı’nda alınan bir kararla Kyoto Protokolü’nü imzalamıştır. Doğru Cevap E'dir.

Peyzaj, çeşitli şekillerde gruplandırılmakla birlikte genellikle doğal peyzaj ve kültürel peyzaj olmak üzere iki şekilde incelenmektedir. Doğal peyzaj, doğada kendiliğinden var olan obje ve özellikler ile doğal hayatın oluşturduğu bir sentezdir. Kültürel peyzaj, insan etkisinde olan ve daha çok insanın ve toplumun faydalanmasına ayrılmış kültürel alanlar ve bunların oluşturduğu peyzajdır.

Peyzaj mimarlığının çalışma konuları peyzaj planlama,peyzaj tasarımı, çevre koruma ve peyzaj onarımı ve peyzaj yönetimi olarak dört kısımda incelenebilir. Peyzaj mimarlığı, park-bahçe tasarımından, mahalle, semt, kent, bölge, ülke planlama ölçeğine kadar, farklı bir ifade ile mikro ölçekten makro ölçeğe kadar, çok farklı karakterdeki alanlarda planlama, tasarım, koruma, onarım ve yönetim çalışmalarını yürütmektedir.

Ünlü Versay-Versailles saray bahçelerinin mimarı olan Andre Le Notre peyzaj mimarlığı alanında önemli isimlerden biridir. Peyzaj mimarlığı’nın gelişiminde önemli diğer bir isim Sir Joseph Paxton’dur. Paxton, Londra’daki Victoria Park ve Liverpool’daki Birkenhead Park’ı formal anlayışla düzenlemiştir.Kuzey Amerika’da peyzaj mimarlığının tarihi Frederik Law Olmsted ile başlar. Olmsted, Calvert Vaux ile birlikte 19. yy’ın sonlarında New York’daki Central Park’ı düzenlemiştir. Bu park ABD’de düzenlemesi yapılan ilk parktır.

Peyzaj mimarlığının etkileşim içinde olduğu meslek disiplinleri, mimarlık, şehir ve bölge planlama, ekoloji, botanik, jeoloji, toprak, coğrafya, hortikültür, ormancılık, ziraat, güzel sanat dalları, sosyoloji gibi disiplinlerdir.

Ekolojinin en önemli çalışma konuları:Canlı organizmalara ait bireylerin yaşayıp gelişmesini sağlayan klimatik (iklim özellikleri), edafik (toprak özellikleri), fizyografik (yeryüzü şekli ve yapısına bağlı özellikler) ve biyotik (diğer canlı varlıklar) faktörleri incelemek, organizmaların bu doğal koşullara karşı davranışını ve buna dayanarak bireylerin yetişme ortamı isteklerini belirlemektir.