PERAKENDECİLİKTE ÜRÜN YÖNETİMİ

Yönetim maliyetleri

Yönetim maliyetleri

Ekonomik sipariş miktarı kararı, sipariş maliyeti ile elde bulundurma maliyetinin optimum olduğu noktada yer alır.

Ekonomik sipariş miktarları belirlenirken üç temel düzenlemeden söz edebilir. Bunlar; tedarik miktarı oranı, miktar indirimi ve ekonomik sipariş miktarı ile ilgili diğer uygulamalarıdır.

Sipariş zamanı

Ekonomik sipariş miktarının belirlenmesi

Perakende işletmelerinde satışları etkileyen stokla ilgili üç önemli faktörden söz edilebilir.
Perakende işletmelerinde stok kararları, ileriye doğru satışlardan (talep) etkilenirken,
geriye doğru arz kaynaklarında yaşanan belirsizlikten ve işletme kaynaklı faktörlerden
de etkilenir.
Satışları etkileyen faktörler aşağıda sıralanmıştır.
• Tüketiciler
• İşletme yapısı
• Tedarikçiler

Çoklu depo kullanmak

Tedarikçilerden kaynaklanan bir takım özellikler stok yönetimi kararları üzerinde etkilidir.
Bunlar aşağıdaki biçimde sıralanabilir.
• Tedarikçilerin ürünü istenilen standartta, yerde, zamanda sunabilme yeteneği.
• Tedarikçileri etkileyen kendine has durumların olması.
• Tedarik yapılan ürünün ithal ürün olması ve bu ürünün tedarik, fiyat güvenirliği.
• Tedarik edilen ürünün kalite standartları.
• Tedarikçilerin sundukları ürünlerde fiyat istikrarını garanti edebilme durumu.
• Ulaştırma maliyetlerinde ortaya çıkabilecek maliyet artışları.
• Tedarikçilerin hız ve esnekliğe sahip olup olmamaları.

ABC Yöntemi

Rekabet durumu

Stok politikaları temelde neyin satın alınıp neyin üretileceğini, ne zaman eyleme geçileceği ve ne miktarda alım yapılacağını gösteren rehberlerden oluşur. Coğrafi olarak mağazalardaki stok yerleşimi kararı da stok politikaları ile ilgilidir.

Yönetim maliyetleri, perakende yönetiminin stok bulundurması gerekirken elinde stok bulundurmaması durumunda karşılaşılan maliyetlerdir. Gerekli stoklar elde bulundurulmadığı için talep dalgalanmalarını karşılamak için ek sipariş, tedarik, nakliye maliyetleri, daha fazla ücret ödeyerek satın alma maliyeti gibi maliyetler söz konusudur.

Bilgi araştırma maliyetleri, gerekli stok için uygun fiyat, kalite ve standarttan kimden, ne zaman, hangi fiyattan, hangi kalitede, hangi ödeme türü, ürünün hangi koşullarda teslim alınacağı gibi konularda bir dizi karar vermeyi gerektiren durumlarda karşı karşıya kalınan maliyetlerdir.

Sabit sipariş periyodu yöntemi, perakendecinin stok yönetimini zaman esaslı olarak yap­masını ifade eder.

İşletmenin yapısı, özellikleri, kaynakları, rekabet durumu gibi etkenler satışlar üzerinde etkilidir. Perakende işletmesinin finansal yetenekleri stok kararları üzerinde etkilidir. Yine depolama imkanları, yönetsel yetenekleri satışları ve stokları etkileyen işletme yapısına ilişkin etkenlerdendir.

Üretim işletmelerinde stok kararları hammadde, ara malzemeler, iş süreçleri ve nihai ürünler ile ilgiliyken, perakendecilerde sadece nihai tüketiciye satılacak ürünlerdir.

Perakendeci için stok devir oranı; yıllık satış miktarının/değerinin ortalama stok miktarına/değerine oranı ile ölçülür. Stok devir oranı ayrıca perakendeci stoklarının dönem içinde kaç defa yenilendiğini gösterir. Stok devir oranının geçmiş dönemlere göre artış göstermesi ve sektör ortalamasının üstünde olması perakendecinin rekabet gücünü gösterir. Stok devir oranı yüksek olan perakendeci, stoklarını hızlı bir şekilde nakde dönüştürür. Finansal açıdan yüksek likidite ile faaliyetlerini yürütebilir. Stok devir oranı düşük olan bir perakendecinin stok bulundurma maliyetleri artar.

Perakendeciler sipariş zamanı kararını verirken ürünün tedarik olanaklarına ve satış hızına bakarak en uygun zaman aralığında sipariş verir. Ancak ortaya çıkabilecek belirsizliklere karşı stoklar tükenmeden önce ve yeni stoklar teslim alınıncaya kadar faaliyetlerini sürdürebileceği zaman aralığını göz önünde tutarak, en iyi sipariş zamanının seçilmesi gerekir. Siparişin zamanı kararını erken vermek stok maliyetlerini artırırken, geç vermek ise tüketici talebinin karşılanamamasına (yok satma) yol açar. Sipariş zamanı kârın optimum olduğu noktada verilmelidir.

Emniyet stoku: Tedarik süresince stoksuz kalıp satış yapamama ihtimalini azaltmak amacıyla stokta tutulan ilave ürünlerdir. Perakende işletmesinin karşılaşılabileceği belirsizlikleri en aza indirmek için emniyet stoku bulundurulur. Perakende işletmeleri stok kararlarını emniyet stokunun altına düşmeyecek biçimde alırlar.