PERAKENDECİLİKTE ÜRÜN YÖNETİMİ

Perakendecilerin müşterilerine iyi hizmet verebilmeleri, talep edilen ürün ve hizmetleri sunmaları için, ihtiyaç olan ve tedarik edilmesi gereken ürünlerin, etkin ve hızlı bir şekilde kapasiteye uygun olarak temin edilmeleri ve etkin olarak müşteriye sunulmalarına yönelik
olarak gerçekleştirilen faaliyetlerin yönetilmesine, perakende tedarik yönetimi denir.

Tedarikle ilgili olarak değerlendirilmesi gereken temel unsurlar aşağıdaki gibi sıralandırılabilir
(Gattorna ve Walters, 1996);
• Teslim sıklığı,
• Sipariş döngü süresi,
• Teslimde doğruluk ve güven,
• Sipariş karşılama doğruluğu,
• Dokümantasyon doğruluğu,
• Dokümantasyonun örgütsel gereksinimlere uygunluğu,
• Tedarikte süreklilik ve etkinlik,
• Tedarik ile ilgili problemlerdeki şikayet çözümlemesi ve danışma imkanı,
• Satış, teknik ve hizmetteki kalite.

Tedarik zinciri yönetiminin amacı ürünlerin doğru miktarda, doğru zamanda, doğru yerde bulunması ve toplam zincir maliyetinin düşürülmesi, beklenen müşteri hizmet düzeyinin karşılanması için hammadde tedarikçileri, yan sanayiciler, üretim tesisleri, depolar,
satış noktalarının etkili entegrasyonudur.

Ayrıca tedarikçi türleri olarak bağımsız tedarikçiler, toptancılar, acenteler, bayiler gibi gerek kurum içi gerekse kurum dışı tedarikçiler olarak sınıflandırılabilir.

Perakendecilikte ürünler doğrudan tekrar alım, güncelleştirilmiş (modifiyeli) tekrar alım veya yeni alım şeklinde de tedarik edilirler.

Perakendecilerin tedarikçilerle iletişimleri genelde üç temel tarzda odaklanmaktadır
(Sheth, 1976):
• Görev yönelimli iletişim
• Etkileşimli iletişim
• Bireysel iletişim

Tedarikçi seçiminde ilk aşama, verilerin toplanmasıdır.

Perakendecilerin ürünlerin bir kısmını depolarında muhafaza etmeleri, satışta kesintilerin olmaması ve müşteri memnuniyeti açısından çok önemlidir.

Tedarik zincirinde envanter dağılımının olabildiğince dengeli olması gerekmektedir. Envanter yönetimine ilişkin üç farklı yöntem bulunmaktadır. Bunlar (Görçün, 2010: s.16);
• Döngüsel envanter yönetimi,
• Emniyet envanteri yönetimi ve
• Sezonluk envanter yönetimidir.

Tedarikçilerden listeleme bedeli, raf bedeli, teşhir alanı bedeli, insert bedeli, elektrik bedeli, promosyona katılım bedeli, eleman talebi, mağaza açılış bedeli, yıldönümü bedeli, yıl sonu ıskontosu gibi çeşitli adlar altından bedeller talep edilmektedir.

Perakendecilerin müşterilerine iyi hizmet verebilmeleri, talep edilen ürün ve hizmetleri sunmaları için, ihtiyaç olan ve tedarik edilmesi gereken ürünlerin, etkin ve hızlı bir şekilde kapasiteye uygun olarak temin edilmeleri ve etkin olarak müşteriye sunulmalarına yönelik olarak gerçekleştirilen faaliyetlerin yönetilmesine, perakende tedarik yönetimi denir.

Etkin bir tedarik yönetimi ile ilgili gözönünde bulundurulması gereken unsurlar: Teslim sıklığı, Sipariş döngü süresi,  Teslimde doğruluk ve güven,  Sipariş karşılama doğruluğu, Dokümantasyon doğruluğu, Dokümantasyonun örgütsel gereksinimlere uygunluğu, Tedarikte süreklilik ve etkinlik, Tedarik ile ilgili problemlerdeki şikayet çözümlemesi ve danışma imkanı, Satış, teknik ve hizmetteki kalitedir.

Ulusal ve uluslararası müşterilere varana kadar gerçekleşen tedarik zinciri iş akışında gerçekleşen faaliyetler arasında; sipariş, sevkiyat, taşıma, depolama, mal teslimatı, geribildirim, müşteri ilişkileri yer almaktadır.

Kurum içi geliştirme ile aynı kurumun bir departmanı veya birimi ya da aynı kuruma bağlı şirketler tarafından sağlanan tedarik sistemi içinde hizmet alınmaktadır.

Güncelleştirilmiş tekrar alım durumunda, perakendeci ürünün özelliklerini, detayları, fiyatları değiştirmek ister ya da piyasa koşulları tedarikçiyi buna yönlendirir. Süreç mevcut tedarikçi tarafından olumlu yönetilemediği takdirde, tedarikçi değiştirilmek de istenebilir. Firma, benzer ürün veya hizmeti küçük ya da büyük (miktar, fiyat, özellikler bakımından) değişiklikler ile tekrar satın alır.

Etkileşimli iletişim de tedarikçinin yeni bir ürün tanıtımı veya beklenmedik şekilde siparişlerin yanlış gelmesi gibi durumlarda etkileşimli iletişim gerçekleştirilmektedir. Özellikle defolu ürünler, iade mallar, müşteri şikayetleri, yeni sezon siparişler gibi konularda gerçekleşen iletişim tarzıdır.

Tedarikçilerle iletişim tarzları işleyişin şekillenmesinde ve sürdürülmesinde son derece önemlidir. Perakendecilerin tedarikçilerle iletişimleri genelde görev yönelimli iletişim,  etkileşimli iletişim ve bireysel iletişim olmak üzere üç temel tarzdadır.

Firmaların çok tedarikçi ile çalışmaları farklı gerekçelerle olabilir. Çok tedarikçi ile çalışmak daha emniyetli olmayı sağlar ve rekabet avantajı getirir. Çünkü bir tedarikçide herhangi bir sorun olduğunda derhal diğer tedarikçi devreye girer ve fazla zarar görmeden tehlike atlatılabilir. İkinci nedeni de tedarikçilerin fazla oluşu ve onların kendi arasındaki rekabeti nedeniyle perakendeciye fiyat avantajı sağlamasıdır.

Tedarikçi seçiminde dikkat edilmesi gereken kriterler: Güvenirlik, Açık iletişim, Kalite yönetim düzeyi, Üretim/tedarik esnekliği ve teknik yeterlilik, Performans fiyat oranı, Süreç yeteneği, Finansal güç ve fiyat düzeyi, Tedarikçinin çalışma tarzı ve kültürü iş ve ilişki yaklaşımı, Tedarikçinin deneyimi, özgün teknik bilgi ve yetenekleri ve sertifikaları olarak sıralanabilir.

Depo çıkışı depodan kayıtların düşülerek mağaza içine aktarılması veya ürün depodan gönderilecekse envanterden düşülmesi ve ürünün doğru ve güvenli bir şekilde taşıma aracına yüklenmesi veya satın alana veya taşıma firmasına teslim edilmesi işlemlerini içerir.