PERAKENDECİLİKTE ÜRÜN YÖNETİMİ

Planlama süreci tüm perakende yönetimi süreçlerini (satın alma, sınıflandırma, dağıtım, ürün yönetimi vb.) kapsamak zorundadır.

Pek çok perakendeci işletme daha önce de bahsedildiği gibi tesadüfi yöntemlere, geçmiş durumdaki tecrübelere dayalı olarak planlama yapmaktadır. Ancak günümüz koşullarında şekillenen çok fazla sayıda ürüne ve müşteri beklentilerine bu şekilde karşılık vermek neredeyse imkansız bir hale gelmiştir. Günümüz piyasa koşullarını anlayan ve uyum sağlayan perakendeci işletmeler, müşteri profili analizleri, mağaza veri sistemleri vb. ile daha çok bilimsel analiz yapmaya uygun araçlara yönelmişlerdir. Bu işletmeler ciddi olarak teknolojiden yararlanmakta ve bazı dijital programları kullanmaktadırlar. Bu şekilde elde ettikleri verileri mantıksal bir çerçevede bütünleştirmek sureti ile daha çok uygulamaya yönelik somut çözümler elde edebilmektedirler.

Perakendecilikte yapılacak planlamada aynı zamanda ürün ihtiyaç cetvelleri oluşturma ve envanter sayımları gibi konular üzerinde durulmalıdır. Depolama ve stok devir hızlarının ölçülmesi, satın alma, çeşit ve çeşitlerin belirlenmesi ve bulunurluğun temini için eldeki stokun belirlenmesinde Barkod, RFID, QRKod gibi teknolojiler önemli hale gelmiştir.

Tüketici eğilimleri, inançlar gibi kalıcı olmadığı gibi, hevesler gibi çabuk geçici özellik de taşımazlar. Ancak değişebilirler. Olumsuz bir eğilim bulunan marka ya da hizmete olan bu olumsuz eğilimin her zaman aynı kalmayacağını durumun, değişebileceğini söylemek mümkündür.

Bu bağlamda tüketici davranışları bireysel ve bireysel olmayan bazı faktörlerin etkileri şeklinde genellenebilir. Bireysel faktörler olarak başta ihtiyaçlar, algı, tutumlar, deneyim, değer yargıları gelir. Meslek, kültür, aile, referans grupları etkileşimleri ise, kişisel olmayan (bireyin kendisinden kaynaklamayan) (Tamilia, Corriveau, & Arguedas, 2000) faktörler arasında sayılabilir.

Müşterinin kasada ödeme işlemini tamamlaması sonrasında müşteriye,

Tüketiciler ürün karşılaştırması yaparken birçok kritere bakarlar. Bu kriterlerden en önemlileri;

Fiyat

Kalite

Bulunabilirlik

Pratiklik olarak değerlendirilebilir.

Ürün seçim kriterleri şunlardır:

Premium Markalı Ürünler: Bu ürünler imaj oluşturan ürünlerdir ve gerek teknoloji gerekse de ürün hattında yeniliğe sahiptirler. Ulusal markalarla rekabet edebilen, raflarda ilk sıralarda yer alan ve marka oluşumunu tamamlamış ulusal marka değerindeki ürünlerdir. Daha iyi ürün özelliği ile satın alma motivasyonu yaratan bu ürünler uluslararası ve konusunda uzman imalatçılar tarafından üretilirler. Vakko, Beymen, Levis, De Beers gibi.

Perakendecilik, dağıtım sürecinin son aşamasıdır. Bu aşamada perakendeci, mal ve hizmetlerini çeşitli kaynaklardan bir ürün yelpazesi oluşturup toplamakta ve müşterilerine sunmaktadır.Perakende sektörü toplumun refahı ve bireylerin alım gücünü doğrudan yansıttığı için pazarın canlanması veya canlı tutulması gerekmektedir. Bunun içinde perakendecilerin bazı özel çabalarına ihtiyaç duyulmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Perakende endüstrisine konu olan ürünleri şu şekilde bölümlendirebiliriz: 

1. Yiyecek ve bakkaliye

2. Dayanıklı tüketim malları

3. Giyim, tekstil ve moda aksesuarlar

4. Mücevharat

5. Saat

6. Ayakkabı

7. Sağlık, güzellik ve bakım ürünleri

8. Mobil telefon ve aksesuarları

9. Mobilya ve dekorasyon

Doğru cevap B'dir.

Planlama en genel anlamda önceden kararlaştırılan amaçları gerçekleştirmek için yapılması gereken işlerin belirlenmesi ve buna göre izlenecek yolların seçilmesidir. İyi bir planlama şu özellikleri taşımalıdır. Analitik olmalı, karmaşıklığı yönetmeli, dinamik olmalı ve kontrol edilebilir ve izlenebilir olmalıdır.

Satış için gerekli ürün miktarının tespit edilmesi sırasında aşağıdaki unsurların belirlenmesi çok önemlidir:

1. Sergilenebilir ürün adedi 

2. Perakendecilerin raf kapasitesi

3. Anlık sergilemenin kaç metrekare olacağı

4. Bu metrekarede sergilemenin kaç adet ürünle yapılacağı

5. Marka sahibinin daha etkili sunum için verdiği standlar

6. Depo kapasitesi

7. Dönemlik stok miktarı

8. Emniyet stokları

Doğru cevap A'dır.

Tüketici eğilimleri bir markaya ya da pazarlama programının bir özelliğine bağlı olarak gösterilen davranışlar olarak değerlendirilebilir. Tüketici eğilimleri, inançlar gibi kalıcı olmadığı gibi, hevesler gibi çabuk geçici özellik de taşımazlar. Ancak değişebilirler. Doğru cevap C'dir.

Tüketici davranışları, pazarlama karması elemanları, sosyo-kültürel faktörler, kişisel ve psikolojik faktörlerin etkileşimi sonucu ürün seçim kararı olarak ortaya çıkmaktadır. Tüketici davranışları bireysel ve bireysel olmayan bazı faktörlerin etkileri şeklinde genellenebilir. Bireysel faktörler olarak başta ihtiyaçlar, algı, tutumlar, deneyim, değer yargıları gelir. Meslek, kültür, aile, referans grupları etkileşimleri ise, kişisel olmayan faktörler arasında sayılabilir. Doğru cevap B'dir.

Perakendecilikte tüketiciler ürün karşılaştırması yaparken bir çok kritere bakarlar. Bu kriterler içinde en önemli olanlar şunlardır: Fiyat, kalite, bulunabilirlik ve pratik olarak değerlendirilebilirlik. Doğru cevap C'dir.

Ürün seçim sürecinde kullanılacak ölçütler ürünün tüketici tarafından tercih edilebilirliğini arttırabileceği gibi sadık tüketici oluşturmaya yardımcı da olabilecektir. Ürünün fiziksel özellikleri, ambalajı, kalitesi, fiyat / değer oranı, markası gibi özellikler ürün seçiminde kullanılabilecek ölçütlerdir. Bunların rafta veya mağazada ne şekilde sunulacağına karar verilerek planlamanın buna göre yapılması gerekmektedir. Doğru cevap A'dır.

Ürün seçim kriterleri içinde ürünün sunumu için şunları söyleyebiliriz. Ürünün doğru ambalaj ve koruma yapısı içinde ürün hakkında bilgiyi ve tercihi oluşturmayı sağlayacak bilgi ve detayları taşımasının yanında, tüketici tarafından tercih edilir olması arzu edilmektedir. Ürünün tercih edilmesi için satış tutundurma çabalarından faydalanılabilir. Bazen kombine ürünler ya da kampanyalı ürünlerde seçimde ön plana çıkmayı sağlayabilir. Doğru cevap E'dir.

Perakendeci markalı ürünlerin satışını Türkiye'de 1957 yılında ilk uygulamaya başlayan perakende zinciri Migros'tur. Bu ürünler zeytinyağı, sabun, krem, bulaşık deterjanı çeşitleri olmuştur. Migros'a zeytinyağı üreten ECE firması, Migros Türk'ün en büyük ürün vereni haline gelmiştir. 1985'lere kadar perakendeci marka uygulaması yalnız Migros zincir mağazaları ile sınırlı kalmıştır. 1985 sonrası serbest ekonomi koşullarının oluşması, reklam harcamalarının artması ve sanayileşme sonucu perakendeci markalı ürünlerini daha uygun koşullarda ürettirme olanakları ortaya çıkmıştır. Bu mağaza zincirlerini Diasa, Gima, Metro, Bim, Şok, Kiler vb. zincirler izlemiştir. Doğru cevap B'dir.

Planlama