PERAKENDECİLİKTE ÜRÜN YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 11

Pazar bölümüne göre gruplandırmada belli pazar bölümlerine ayrılan ürünler birlikte gruplandırılarak sunulur. Soruda yer alan örnek pazar bölümüne göre gruplandırmayı temel almaktadır.

Tamamlayıcı ürünlerin yerleştirilmesi ile müşteri ürün satın alırken bazen ürünle ilgili başka ürünü de satın almak isteyebilir. Bu tür durumlarda perakendeciler tamamlayıcı ürünleri genellikle bir arada gruplandırarak yerleştirir. Soruda olduğu gibi çamaşır deterjanı reyonunun yanında yumuşatıcı ve leke çıkarıcılar birlikte sunulabilir.

Perakendeciler stok yönetimi kararlarını iki temel eksen üzerinde verirler. Bu kararları;
a. Perakendeci kârını maksimize eden stok miktarı hangisidir?
b. Perakendeci kârını maksimize eden sipariş zamanı hangisidir? şeklinde ifade edebiliriz.

Perakendeciler sipariş zamanı kararını verirken ürünün tedarik olanaklarına ve satış hızına bakarak en uygun zaman aralığında sipariş verir.

Stok politikaları temelde neyin satın alınıp neyin üretileceğini, ne zaman eyleme geçileceği ve ne miktarda alım yapılacağını gösteren rehberlerden oluşur.

Perakendeci için stok bulundurmak genel olarak faaliyetlere belirli bir düzeyde devam etmek ve talebi karşılayamama sorunlarını minimize etmek amacıyla yapılır.

Stok bulundurmanın perakendecilere bir kısım yararlar sağladığından bahsedebiliriz.
Bunlar;

• Yok satmama: Stok yokluğundan dolayı kaybedilen satış ve müşteri yok veya en az
seviyededir.
• Faaliyetleri sürdürme: Toptancı veya üreticilerden tedarik edilen ürün stoku ile
perakende işletmesi, bu kaynaklardan bağımsız olarak bir süre daha faaliyetlerini
sürdürebilir.

• Miktar indirimi: Büyük miktar/partiler halinde sipariş verme ile ürün birim fiyat
indirimi ve tedarik/nakliye giderlerinin birim başına düşen maliyeti de azalmış
olur. Bir diğer ifadeyle, büyük miktarlı alımlarda ölçek ekonomisi devreye girerek,
birim başına satın alma maliyetini düşürmektedir.
• Korunma: Perakendeciler tedarik kaynaklarından yaşayacağı belirsizliklerden, döviz
ve ürün fiyatlarında oluşabilecek ani dalgalanmalardan stok bulundurma yardımı
ile korunmuş olur.
• Planlama esnekliği: Raf yönetimi, ürün kararları kolay ve gerçeğe uygun olarak en
az sapmayla planlanabilir. Doğru miktarda ürün, en uygun fiyattan, doğru tedarikçiden
sağlanarak ürün belirsizlikleri en aza indirilebilir.
• Finansman: Stoklara ayrılan kaynaklar optimum bir şekilde tespit edilirse sağlıklı
bir finans yönetimi de oluşturulabilir. Doğru yatırım kararı ile stok yapılacak ürün
alternatiflerinin birisinin seçilmesi nedeniyle, vazgeçilen diğer alternatiflerin yarattığı
kayıplar (fırsat maliyeti) en aza indirilir.
Stok bulundurmanın sayılan yararlarının yanında

Stok devir oranı

Stok bulundurma maliyetlerinin sağlıklı bir şekilde belirlenebilmesi, stokla ilgili tüm maliyet kalemlerinin net bir şekilde ortaya konulmasına bağlıdır.

Performans döngüsü

Stok bulundurmama maliyetleri genel olarak yok satma maliyeti, yönetsel maliyetler ve atıl kapasite maliyetleri şeklinde açıklanabilir.

I, II ve III

Yönetim maliyetleri

Yönetim maliyetleri

Ekonomik sipariş miktarı kararı, sipariş maliyeti ile elde bulundurma maliyetinin optimum olduğu noktada yer alır.

Ekonomik sipariş miktarları belirlenirken üç temel düzenlemeden söz edebilir. Bunlar; tedarik miktarı oranı, miktar indirimi ve ekonomik sipariş miktarı ile ilgili diğer uygulamalarıdır.

Sipariş zamanı

Ekonomik sipariş miktarının belirlenmesi

Perakende işletmelerinde satışları etkileyen stokla ilgili üç önemli faktörden söz edilebilir.
Perakende işletmelerinde stok kararları, ileriye doğru satışlardan (talep) etkilenirken,
geriye doğru arz kaynaklarında yaşanan belirsizlikten ve işletme kaynaklı faktörlerden
de etkilenir.
Satışları etkileyen faktörler aşağıda sıralanmıştır.
• Tüketiciler
• İşletme yapısı
• Tedarikçiler

Çoklu depo kullanmak