PERAKENDECİLİKTE ÜRÜN YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 1

Adil Ticaret’in temel varsayımları etik ilkelere dayanmaktadır. Buna göre kısaca Adil Ticaret uygulamalarında;

• Temel işçi haklarına dikkat edilmelidir. Zorla çalıştırmak ve çocuk çalıştırmak yasaktır. Genç çalışanlara yeterli özen gösterilmelidir. Çalışanların birlik/dernek kurmasına veya derneklere üye olmalarına izin verilmelidir. Irkçılığa ve cinsiyet ayrımcılığına yer yoktur.

• Güvenli çalışma koşulları, gerekiyorsa işçilerin barınması için gerekli standartlar sağlanmalıdır.

• Yazılı kontrat ile belirlenmiş iyi çalışma şartları, uygun çalışma saatleri ve sosyal haklar, mevsimsel ve kadrolu çalışanlar arasında adaletli ayrım yerine getirilmelidir.

İşletme dışındaki arz kaynaklarından hammadde, malzeme ve ürün elde etme süreci "tedarik" olarak isimlendirilir.

Stok bulundurma maliyetleri: Sermaye %15.00, Vergi %1.00, Sigorta %0.05, Eskime %1.20, Depo 2.00, Toplam:%19.25 %

Kaynak: Bowersox, D., D. J Closs ve M.B. Cooper (2010). Supply Chain Logistic Management, McGraw-Hill Irvin, s.

Stok bulundurma maliyetleri: Sermaye %15.00, Vergi %1.00, Sigorta %0.05, Eskime %1.20, Depo 2.00, Toplam:%19.25 %

Kaynak: Bowersox, D., D. J Closs ve M.B. Cooper (2010). Supply Chain Logistic Management, McGraw-Hill Irvin, s.

Perakendeciler sipariş maliyetini azaltmak için bazı teknikler geliştirmişlerdir (Varley,
2006: 115). Bunları aşağıdaki biçimde sıralanabilir:
• Tek merkezden siparişleri yönetme.
• Sipariş programı hazırlayıp bu programa göre siparişleri yönetmek. Benzer bir süreci üretim işletmelerinde malzeme ihtiyaç planı (MRP) hazırlanırken de görebiliriz.
• Zaman, işgücü ve sarf malzeme tasarrufu için elektronik veri alışverişi (EDI) denilen sistemler kullanılabilir. Ayrıca sipariş verirken Internet ve bilgisayarın kullanılması, geleneksel sipariş verme yöntemlerine göre daha düşük maliyettedir.
• Satış temelli otomatik yeniden doldurma sistemlerinin kullanımı ile sipariş maliyetlerini
düşürmek mümkündür.

Sabit sipariş periyodu yöntemi, perakendecinin stok yönetimini zaman esaslı olarak yapmasını ifade eder. Sabit sipariş periyodunda stok yapılacak her bir ürün kalemi, önceden saptanmış bir süre sonunda sipariş edilir. Sabit sipariş periyodu yöntemi günlük, haftalık, aylık sabit zaman aralıklarında sipariş vermeyi öngören stok yönetimi sistemidir.

Gözle kontrol yöntemine göre perakende stokları, depo sorumlusu ve reyon sorumlusu tarafından gözden geçirilir. Bu stoklar eğer belli düzeyin altına inmişse yeni sipariş verilir. Önce raflardaki stoklar daha sonra da depodaki stoklar kontrol edilir. Örneğin bakkal, büfe gibi küçük perakendeciler, toptancıların belli aralıklarla yapmış oldukları ziyaretlerle stoklarını yönetirler. Raflarda biten veya azalan ürünler hemen gözle kontrol edilerek sipariş verilir. Ürün çeşidinin az olduğu perakendecilerde gözle kontrol yöntemi son derece ekonomik ve verimlidir.

Tüketicilerin talep yapısını belirleyen nedenlere kısaca bakacak olursak, demografik etkenler, ekonomik etkenler, mevsimsellik etkisi, modanın etkisi üzerinde durmak gerekir. Bu faktörler tüketici talebi üzerinde etkilidir. Tüketici talebi de işletmenin stok yönetim kararlarını etkileyecektir.

Tedarik zinciri yönetiminin amacı ürünlerin doğru miktarda, doğru zamanda, doğru yerde bulunması ve toplam zincir maliyetinin düşürülmesi, beklenen müşteri hizmet düzeyinin karşılanması için hammadde tedarikçileri, yan sanayiciler, üretim tesisleri, depolar, satış noktalarının etkili entegrasyonudur.
Bu amaca ulaşmak için izlenecek yollar kısaca;
• Lojistik maliyetlerini düşürmek,
• Tedarik zincirinin toplam cirosunu arttırmak,
• Tedarik zincirini oluşturan firmalar arasında güveni ve bağlılığı sağlamak,
• Tedarik zinciri optimizasyonunu sağlamak,
• Zincir içinde entegrasyonu ve koordinasyonu artırmak,
• Tahmin, planlama, üretim ve tedarik süreçlerinin senkronizasyonunu sağlamak,
• İzlenebilirliği gerçekleştirmek,
• Süreç ve veri standardizasyonunu sağlamak,
• Otomasyon düzeyini yükseltmek,
• Katma değer yaratmayan işlemleri azaltmak ve bütün bunları yaparken "müşteri hizmet düzeyinin" hedeflenen düzeyde kalmasını sağlamaktır.

Konsorsiyum alımlar: Burada bazen iş ortakları veya grup alımları şeklinde güç birleştirilerek yapılan tedarik söz konusudur. Fayda A.Ş. gibi kurumlar tarafından desteklenmektedir.

Görev Yönelimli İletişimde; Burada yüksek derecede görev odaklı bir iletişim söz konusudur ve bu iletişim belli bir sebebe veya işin, sorunun çözülmesine yönelik olarak gerçekleşir. Bu tarz tedarikçi iletişiminde etkinlik en önemli konudur. Fiyat, zaman ve çaba açısından mümkün olan en etkin iletişim için çaba sarf edilmektedir.

Tedarikçi seçimi çok sayıda faktörden etkilenir. Performans/fiyat oranı, kalite, güvenilirlik, zamanında teslim ya da servis bunların başta gelenleridir. Bu faktörlerin her birinin alıcı firmanın iş öncelikleri ve stratejileri açısından farklı önem dereceleri vardır.

Listeleme bedeli, ürün ve/veya firmanın perakendeci rafına ilk girişte talep edilen bedelleridir.

Teşhir alanı bedeli, ürünün tüketicilerin alışveriş davranışları paralelinde oluşturulan dikkat çeken alanlarda sergilenmeye ilişkin talep edilen bedelleri kapsamaktadır.

Tedarik zincirinde envanter dağılımının olabildiğince dengeli olması gerekmektedir. Envanter yönetimine ilişkin üç farklı yöntem bulunmaktadır. Bunlar;
• Döngüsel envanter yönetimi,
• Emniyet envanteri yönetimi
• Sezonluk envanter yönetimidir.

Konsolidasyon aynı müşteri grubuna veya güzergaha ait olan ürünlerin gruplandırılması anlamındadır ve bunlar bir araya getirilerek uygun ambalajlama sağlanır.

Bir kırtasiye mağazasının tedarikçiden her ay, aynı miktarda aldığı ürünler (kağıt, kalem, mürekkep vb.) “doğrudan tekrar alım” durumudur. Böyle durumlarda, yapılan sözleşme doğrultusunda, yeniden herhangi bir müzakere ve sözleşme süreci gerekmeksizin, tekrarlanan siparişler şeklinde talep edilebilir veya ürün stoklarda azaldığında otomatikman tedarikçiye iletilebilir ve tedarikçi kanalında ürün veya hizmetin hazır edilmesi ve teslimatı, firma kanalında ise ödeme süreci rutin olarak işlemeye devam eder.

“Güncelleştirilmiş tekrar alım” durumunda, perakendeci ürün veya hizmet özellikleri, detayları, fiyatları değiştirmek ister ya da piyasa koşulları tedarikçiyi buna yönlendirir. Süreç mevcut tedarikçi tarafından olumlu yönetilemediği takdirde, tedarikçi değiştirilmek de istenebilir. Özetle firma, benzer ürün veya hizmeti küçük ya da büyük (miktar, fiyat, özellikler bakımından) değişiklikler ile tekrar satın alır. Bir perakendecinin yıllardır satın aldığı ürünleri, fiyat ile ilgili anlaşmazlıklar sebebi ile başka bir
tedarikçiden satın almaya başlaması, “güncelleştirilmiş tekrar alıma” örnektir.