PERAKENDECİLİĞE GİRİŞ

Perakendecilikte uluslararasılaşmanın boyutları aşağıdaki gibidir;
I. Bilgi akışı
II. Uluslar arası genişleme
III. Yabancı firma rekabeti
IV. Uluslararası işbirlikleri
V. Global kaynak oluşturma
IV. Uluslararası satın alma ofisi

Dünyada perakendeciliğin uluslararasılaşma evreleri altı ayırıcı aşama ile özetlenebilir:
• Başlangıç (1880-1945): ABD ile Avrupalı perakendecilerin departmanlı mağazaları, özellikli mağazalar ve lüks mağazaları ile, ticaret hacmini genişletmek için ağırlıklı olarak kendi ülkeleri içinde yayılmaları.
• Çıkış 1 (1945-1960): Süpermarket vb. Amerikan perakende mağaza formatlarının ve perakendecilik tekniklerinin Batı Avrupa ve Japon pazarlarına transfer edilmesi.
• Çıkış 2 (1960/1974): Batı Avrupa’nın büyük perakendecilerinin hem diğer Batı Avrupa pazarlarında hem de Amerika’da uluslararası yatırımlara gitmesi.
• Krizler (1974-1983): Ekonomik krizler nedeniyle hız kesen perakendecilik dönemi.
• Rönesans (1983-1989): Batı Avrupa’nın lider perakendecilerince Avrupa’da ve Amerika’da yatırımların canlandırılması. Keza Japon perakendecilerin Batı Avrupa ve Amerika pazarında önemli yaptırımlar yapması.
• Bölgeselleşme (1989-2000); 1990’ların başındaki durgunluk dönemini takip eden dönem, hem Avrupalı hem de Amerikalı perakendecilerin bölgesel genişlemeye gittiği (Avrupa Tek Pazarı, NAFTA ya da Doğu Avrupa ve Asya’da yeni açılan pazarlar) dönemdir.

Dünya genelinde dağılımda en büyük payı ABD’nin aldığı bunu ağırlıklı olarak Avrupa ülkelerinin izlediği söylenebilir.

Türkiye’den de iki perakendeci dünyanın 250 büyük perakendecisi arasında yer almaktadır. BIM 4.371 milyon dolarlık satış hacmi ile 194. sıradadır ve 5 yıllık dönemde %31.2’lik büyüme göstermiştir. Migros ise 199. sırada yer almaktadır. 4.232 milyon dolarlık satış hacmi ile 4 ülkede faaliyet göstermekte ve % 20.1 oranında büyüme gerçekleştirmektedir.

Mağazalar Ne Olacak?: Teknoloji insanlara alışveriş konusunda biçok radikal değişiklik sunsa da bildiğimiz, gerçek yaşamdaki mağazalar perakendeciliğin özü olarak kalacaktır. Fiziksel mağaza uzun süre nihai alışveriş yeri değil de daha çok, tüketicilerle daha sıcak bağlantıların kurulduğu ve daha geniş bir tüketici deneyiminin bir parçası bir yer olacakmış gibi görünmektedir. Değişim perakendeciyi işleyiş modellerinde birkaç yıl önce akla bile gelmeyen yollarla yenilik yapmaya ve yeniden düşünmeye zorlamaktadır.

Metro (Alman) 1988’de, Carrefour (Fransız) 1991’de, fast food pazarına McDonald’s, Kentucky Fried Chicken ve Pizza Hut (A.B.D.) 1980’lerin sonunda, Burger King 1990’larda girmiştir. Marks&Spencer (İngiliz) 1995, Benetton (İtalyan) 1986, Sısley (İtalyan) 1991, Levis (Amerikan) 1989, Mothercare (1988) Türkiye pazarına giren giyim firmalarından bazılarıdır. Bir de doğrudan satış uygulamalarıyla pazara giren iki Amerikan şirketi Rainbow (1991) ve Amway’i (1993) unutmamak gerekir. Türk tüketicisini “do it yourself” yani “kendin yap” kavramı ve ürünleriyle tanıştıran Mr Bricolage (Fransız) 1994’de ve büyük ölçekli oyuncak perakendeciliğini Türkiye’ye getiren Amerikan Toy.’R’US 1996’da pazara girmiştir.

Ülkemizde 1955 yılında İsviçre’den Migros’un pazara girdiğini ve modern perakendeciliğin gelişim sürecinde bir milat teşkil ettiğini görüyoruz. Ancak 1980’lere kadar olan dönemdeki dışa kapalı, ithal ikameci endüstri politikaları nedeniyle, gerek ulusal gerekse yabancı sermaye perakendecilik konusunda radikal adımlar atamamıştır.

Özgün bir perakendecilik uygulamasına sahip olmak: Perakendecilikle ilgili yenilikleri patent vb. uygulamalarla koruma altına almak zordur. Yeni bir perakendecilik uygulaması hemen taklit edilebilir. Bu durumda benzersizliğin avantajlarını sürdürmek isteyen firma aktif bir şekilde dış pazarlara açılabilir.

Perakendecilerin Uluslararasılaşmasını Etkileyen İtici Faktörler;
• Yerel pazarın doyuma ulaşması
• Riski Yayma
• Satın alma gücünün kaynaklarının birleştirilmesi
• Ekonomik koşullar
• Olgunluk Aşamasına Gelmiş Mağaza Formatı
• Kamu politikası sınırlamaları
• Güçlü rekabet
• Demografik çevredeki değişmelerdir.

Uluslararası pazarlarda lisans anlaşmasının üstünlükleri aşağıda verilmiştir;
- Lisans Anlaşmasının Üstün Yönleri
- Zor pazarlara erişim
- Sermaye riskinin az olması ve kaynak ayırımının düşük olması
- Ürünün farkı pazarlardaki performansı ve rakiplerin faaliyetleri hakkında bilgi elde etme
- Yerel pazarda daha gelişmiş bir teslimat ve hizmet düzeyidir.

BİM, Alman ucuzluk marketi Aldi’nin iş modelini (en düşük maliyet, yüksek kalite ve özel perakendeci markalı ürünler) kendine örnek almış ve bunu başarıyla Türkiye’ye adapte etmiştir. Doğru cevap A'dır.

Marks & Spencer Kanada’ya 1970’lerin başında girmiştir. Doğru cevap C'dir.

Bölgeselleşme (1989-2000); 1990’ların başındaki durgunluk dönemini takip eden dönem, hem Avrupalı hem de Amerikalı perakendecilerin bölgesel genişlemeye gittiği (Avrupa Tek Pazarı, NAFTA ya da Doğu Avrupa ve Asya’da yeni açılan pazarlar) dönemdir. Doğru cevap E'dir.

Dünyanın en büyük perakende Wal-Mart'tır. Doğru cevap D'dir.

Ramsey’in Türkiye’den sonra en büyük pazarı Rusya olup bu ülkede 6 mağazası bulunmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Perakendecilerin uluslararasılaşmasını etkileyen itici faktörler;

Doğru cevap B'dir.

Perakendecilerin uluslararasılaşmasını etkileyen kolaylaştırıcı faktörler;

Doğru cevap E'dir.

Lisans Anlaşmasının Zayıf Yönleri;

Doğru cevap C'dir.

İmtiyaz Hakkı: Bir diğer riski ve maliyeti düşük pazara giriş şeklidir. Dış pazarda geniş bir mağaza içinde alan kiralamaya dayalı bir uygulamadır. Doğru cebvap D'dir.

işletmeler perakendecilikte uluslararasılaşırken doğal olarak farklı milletlerden insan kaynaklarına da sahip olabilirler fakat bu durum uluslararasılaşmanın boyutları arasında değerlendirilmez.